Артур Стэнлі Эдынгтан

Артур Стэнлі Эдынгтан
Артур Стэнлі Эдынгтан
	англ.: Arthur Stanley Eddington
Дата нараджэння	28 снежня 1882[…]
Месца нараджэння	Кендал[d], Westmorland and Furness[d], Камбрыя, Англія, Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі;
Дата смерці	22 лістапада 1944[…] (61 год)
Месца смерці	Кембрыдж, акруга Кембрыдж[d], Кембрыджшыр, Англія, Вялікабрытанія;
Месца пахавання	Ascension Parish Burial Ground[d];
Грамадзянства	Вялікабрытанія;
Бацька	Arthur Henry Eddington[d]
Маці	Sarah Ann Shout[d]
Род дзейнасці	астраном, астрафізік, філосаф, фізік, матэматык
Навуковая сфера	астраномія, астрафізіка
Месца працы	Кембрыджскі ўніверсітэт; Кембрыджская абсерваторыя[d]; Грынвіцкая абсерваторыя;
Навуковае званне	прафесар
Альма-матар	Трыніці-каледж (1902); Манчэстэрскі ўніверсітэт у Вікторыі[d] (1902); Кембрыджскі ўніверсітэт;
Навуковы кіраўнік	Алфрэд Норт Уайтхед, Эдмунд Тэйлар Уітэкер[d] і Ernest Barnes[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства; Акадэмія навук СССР; Шведская каралеўская акадэмія навук; Венгерская акадэмія навук; Эдынбургскае каралеўскае таварыства; Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук; Расійская акадэмія навук; Пруская акадэмія навук; Нідэрландская каралеўская акадэмія навук; Міжнародны астранамічны саюз; Баварская акадэмія навук; Нацыянальная акадэмія навук ЗША; Турынская акадэмія навук[d];
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (1914) прэмія Жуля Жансена[d] (1928) Каралеўскі медаль[d] (1928) медаль Кэтрын Брус (1924) медаль Генры Дрэйпера[d] (1924) межаль Бейкера Каралеўскага таварыства[d] (1926) Messenger Lectures[d] (1933) Smith's Prize[d] (1907) Prix Alfred-de-Pontécoulant[d] (1919) ганаровы доктар Калькуцкага ўніверсітэта[d] Swarthmore Lecture[d] Honorary Fellow of the Royal Society Te Apārangi[d] (1943)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Артур Стэнлі Э́дынгтан (англ.: Arthur Stanley Eddington) — англійскі астраном і астрафізік, адзін з заснавальнікаў тэорыі ўнутранай будовы зорак. Член Каралеўскага астранамічнага таварыства, у 1921—1923 гг. яго прэзідэнт. Член Лонданскага каралеўскага таварыства з 1914 г., замежны член Акадэміі навук СССР з 1923 г., Нацыянальнай акадэміі навук ЗША з 1923 г.

У 1898—1902 гг. вучыўся ў Оуэнс-каледжы, у 1905 годзе скончыў Трыніці-каледж Кембрыджскага ўніверсітэта. У 1906—1913 гг. старэйшы асістэнт у Грынвіцкай абсерваторыі. З 1913 г. прафесар Кембрыджскага ўніверсітэта і адначасова з 1914 г. дырэктар астранамічнай абсерваторыі ў ім. У 1938—1944 г. прэзідэнт Міжнароднага астранамічнага саюза.

Навуковая дзейнасць

А. Эдынгтану належаць працы па руху, будове і эвалюцыі зорак, агульнай тэорыі адноснасці, касмалогіі, квантавай тэорыі. Вывучыў прасторавае размеркаванне зорак, туманнасцяў і зорных скопішчаў. Распрацаваў мадэль зоркі — стандартная мадэль Эдынгтана. У 1924 годзе адкрыў залежнасць свяцільнасці зорак ад іх мас і ў 1926 г. паказаў, што яна не можа перавышаць пэўнага значэння (ліміт Эдынгтана). У 1919 г. Эдынгтан эксперыментальна пацвердзіў адхіленне святла ў гравітацыйным полі Сонца, прадказанае А. Эйнштэйнам.

У апошнія гады жыцця Эдынгтан працаваў над стварэннем тэорыі, аб'ядноўваючай квантавую фізіку і тэорыю адноснасці. Гэтыя працы не былі завершаны (сабраныя і ў 1946 годзе апублікаваны пад рэдакцыяй Э. Уітэкера ў кнізе «Фундаментальная тэорыя» (англ.: Fundamental Theory))^[10].

Узнагароды і памяць

Каралеўскі медаль Лонданскага каралеўскага таварыства (1928)
Залаты медаль Каралеўскага астранамічнага таварыства (1924)
Медаль Геры Дрэйпера (1924)
Медаль Кэтрын Брус (1924)
Званне Рыцар-бакалаўр(1930)
Ордэн Заслуг (1938).

Імем вучонага названы малая планета і кратэр на Месяцы^[11].

Зноскі

↑ ^а ^б MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
↑ Sir Arthur S. Eddington // ISFDB — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a>
↑ ^а ^б ^в Эддингтон Артур Стэнли // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ ^а ^б ^в www.accademiadellescienze.it Праверана 1 снежня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659"></a>
↑ Find a Grave — 1996.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ ^а ^б Pas L. v. Genealogics — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326"></a>
↑ ^а ^б ^в ^г https://royalsocietypublishing.org/doi/abs/10.1098/rsbm.1945.0007 — С. 114.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д Матэматычная генеалогія — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>
↑ NNDB — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>
↑ Эддингтон Артур Стэнли Архівавана 29 жніўня 2014. // Колочинский И. Г., Корсунь А. А., Родригес М. Г. Астрономы: Биографический справочник. — 2-е изд., перераб. и доп. — Киев: Наукова думка, 1986. — 512 с. (руск.)
↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18 Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. — С. 45—46. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4 (Т. 18 Кн. 1).

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18 Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. — С. 45—46. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4 (Т. 18 Кн. 1).

Спасылкі

ЭДДИНГТОН, АРТУР СТЕНЛИ // Энцыклапедыя Кругасвет (руск.)
Эддингтон Артур Стэнли Архівавана 29 жніўня 2014. // Колочинский И. Г., Корсунь А. А., Родригес М. Г. Астрономы: Биографический справочник. — 2-е изд., перераб. и доп. — Киев: Наукова думка, 1986. — 512 с. (руск.)
Сайт Расійскай Акадэміі навук (руск.)
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Артур Стэнлі Эдынгтан

[_1724aafd92499396-1] а ^б MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>

[_a595266a342a926d-2] Sir Arthur S. Eddington // ISFDB — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a>

[_f95d71cf1104453b-3] а ^б ^в Эддингтон Артур Стэнли // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[_6e236b839d85ffe8-4] а ^б ^в www.accademiadellescienze.it Праверана 1 снежня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659"></a>

[_d24e50c26ea9e5e2-5] Find a Grave — 1996.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[_61313bc477a61413-6] а ^б Pas L. v. Genealogics — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326"></a>

[_9b0e58786a60c85f-7] а ^б ^в ^г https://royalsocietypublishing.org/doi/abs/10.1098/rsbm.1945.0007 — С. 114.

[_736e502e1913cbea-8] а ^б ^в ^г ^д Матэматычная генеалогія — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>

[_6f91517a68bd0f9b-9] NNDB — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>

[astr-10] Эддингтон Артур Стэнли Архівавана 29 жніўня 2014. // Колочинский И. Г., Корсунь А. А., Родригес М. Г. Астрономы: Биографический справочник. — 2-е изд., перераб. и доп. — Киев: Наукова думка, 1986. — 512 с. (руск.)

[bel-11] Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18 Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. — С. 45—46. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4 (Т. 18 Кн. 1).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]