Артур Стэнлі Эдынгтан

Артур Стэнлі Эдынгтан
англ.: Arthur Stanley Eddington
Дата нараджэння	28 снежня 1882(1882-12-28)[…]
Месца нараджэння	Кендал, Паўднёвы Лейкленд[d], Камбрыя[d], Англія, Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі
Дата смерці	22 лістапада 1944(1944-11-22)[…] (61 год)
Месца смерці	Кембрыдж, акруга Кембрыдж[d], Кембрыджшыр, Англія, Вялікабрытанія
Грамадзянства	Вялікабрытанія
Род дзейнасці	астраном, астрафізік, філосаф, фізік
Навуковая сфера	астраномія, астрафізіка
Месца працы	Кембрыджскі ўніверсітэт Кембрыджская абсерваторыя[d]
Навуковае званне	прафесар
Альма-матар	Трыніці-каледж
Навуковы кіраўнік	Алфрэд Норт Уайтхед, Эдмунд Тэйлар Уітэкер[d] і Ernest Barnes[d]
Вядомыя вучні	Субрахманьян Чандрасекар і Cecilia Helena Payne Gaposchkin[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Акадэмія навук СССР[d] Шведская каралеўская акадэмія навук Венгерская акадэмія навук Эдынбургскае каралеўскае таварыства[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук[d] Расійская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Нідэрландская каралеўская акадэмія навук Міжнародны астранамічны саюз Баварская акадэмія навук Турынская акадэмія навук[d] Нацыянальная акадэмія навук ЗША
Узнагароды і прэміі	член Лонданскага каралеўскага таварыства прэмія Жуля Жансена[d] (1928) Каралеўскі медаль[d] (1928) медаль Кэтрын Брус (1924) медаль Генры Дрэйпера[d] (1924) Бэйкераўская лекцыя[d] (1926, 1926) Messenger Lectures[d] (1933) Прэмія Чарльза Старка Дрэйпера[d]
Артур Стэнлі Эдынгтан на Вікісховішчы

Артур Стэнлі Э́дынгтан (англ.: Arthur Stanley Eddington) — англійскі астраном і астрафізік, адзін з заснавальнікаў тэорыі ўнутранай будовы зорак. Член Каралеўскага астранамічнага таварыства, у 1921—1923 гг. яго прэзідэнт. Член Лонданскага каралеўскага таварыства з 1914 г., замежны член Акадэміі навук СССР з 1923 г., Нацыянальнай акадэміі навук ЗША з 1923 г.

У 1898—1902 гг. вучыўся ў Оуэнс-каледжы, у 1905 годзе скончыў Трыніці-каледж Кембрыджскага ўніверсітэта. У 1906—1913 гг. старэйшы асістэнт у Грынвіцкай абсерваторыі. З 1913 г. прафесар Кембрыджскага ўніверсітэта і адначасова з 1914 г. дырэктар астранамічнай абсерваторыі ў ім. У 1938—1944 г. прэзідэнт Міжнароднага астранамічнага саюза.

Навуковая дзейнасць

А. Эдынгтану належаць працы па руху, будове і эвалюцыі зорак, агульнай тэорыі адноснасці, касмалогіі, квантавай тэорыі. Вывучыў прасторавае размеркаванне зорак, туманнасцяў і зорных скопішчаў. Распрацаваў мадэль зоркі — стандартная мадэль Эдынгтана. У 1924 годзе адкрыў залежнасць свяцільнасці зорак ад іх мас і ў 1926 г. паказаў, што яна не можа перавышаць пэўнага значэння (ліміт Эдынгтана). У 1919 г. Эдынгтан эксперыментальна пацвердзіў адхіленне святла ў гравітацыйным полі Сонца, прадказанае А. Эйнштэйнам.

У апошнія гады жыцця Эдынгтан працаваў над стварэннем тэорыі, аб'ядноўваючай квантавую фізіку і тэорыю адноснасці. Гэтыя працы не былі завершаны (сабраныя і ў 1946 годзе апублікаваны пад рэдакцыяй Э. Уітэкера ў кнізе «Фундаментальная тэорыя» (англ.: Fundamental Theory)).

Узнагароды і памяць

• Каралеўскі медаль Лонданскага каралеўскага таварыства (1928)
• Залаты медаль Каралеўскага астранамічнага таварыства (1924)
• Медаль Геры Дрэйпера (1924)
• Медаль Кэтрын Брус (1924)
• Званне Рыцар-бакалаўр(1930)
• Ордэн Заслуг (1938).

Імем вучонага названы малая планета і кратэр на Месяцы.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18 Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. — С. 45—46. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4 (Т. 18 Кн. 1).

Спасылкі

• ЭДДИНГТОН, АРТУР СТЕНЛИ // Энцыклапедыя Кругасвет (руск.) 
• Эддингтон Артур Стэнли // Колочинский И. Г., Корсунь А. А., Родригес М. Г. Астрономы: Биографический справочник. — 2-е изд., перераб. и доп. — Киев: Наукова думка, 1986. — 512 с. (руск.) 
• Сайт Расійскай Акадэміі навук (руск.) 
• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Артур Стэнлі Эдынгтан