Блакітніца карлікавая

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Блакітніца карлікавая
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Cupido minimus (Fuessly, 1775)

Сінонімы
  • Papilio minimus Fuessly, 1775
  • Papilio alsus Denis & Schiffermüller, 1775
  • Papilio minimus Esper, 1777
  • Papilio puer Schrank, 1801
  • ?Lycaena happensis Matsumura, 1927[1]
Падвіды
  • Cupido minimus albocilia Van Oorschot & Van den Brink, 1984
  • Cupido minimus alsoides Gerhard, 1853
  • Cupido minimus howkowi Tutt, 1909
  • Cupido minimus latecaerulea Verity, 1946
  • Cupido minimus magna Rühl, 1895
  • Cupido minimus magnus Rühl, 1895
  • Cupido minimus noguerae Haig-Thomas, 1929
  • Cupido minimus trinacriae Verity, 1919

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
NCBI  596548
Спарванне самца (ён злева) і самкі
Спарванне самца і самкі, якія сядзяць на Polygala chamaebuxus

Блакітніца карлікавая (Cupido minimus) — мірмекафільны від дзённых матылькоў з сямейства Блакітніцы (Lycaenidae).

Распаўсюджанне[правіць | правіць зыходнік]

Палеарктычны від. Умераны пояс Еўразіі. Паўночная Еўразія, Каўказ, Малая Азія, Цянь-Шань, Алай, Манголія[1][2]. Сустракаецца ў Славакіі, Венгрыі і Румыніі. У Беларусі — вельмі рэдкі від, але ў характэрных месцах пражывання можа назірацца ў дастаткова вялікай колькасці. На Украіне распаўсюджаны месцамі ў Прыкарпацці і Закарпацці, нярэдкі ў лесастэпавай зоне, пранікаючы там-сям у лясную і стэпавую зоны. Сустракаецца таксама ў Горным Крыме[3].

Шырока распаўсюджаны ў еўрапейскай частцы Расіі, на поўначы дасягае Палярнага Урала, наваколля Мурманска, на поўдні — поўначы Астраханскай і Растоўскай абласцей. Вядомыя новыя знаходкі віду на Каўказе[3]: у ваколіцах Кіславодска і станцыі Падкумак (Стаўрапольскі край), а таксама ў субальпійскім поясе гор (Эльбрус, Тэгенеклі, Іткол) у Кабардзіна-Балкарыі. Вядомы ў наступных рэгіёнах: у Еўрапейскай частцы (у тым ліку Ленінградская вобласць, Рэспубліка Комі), Урал (да тундры паўночнага Урала), Сібір, Далёкі Усход (Магаданская вобласць, Камчатка, Прыамур’е, Хабараўскі і Прыморскі краі, Сахалін, Якуція)[4][5].

Этымалогія[правіць | правіць зыходнік]

Від быў упершыню апісаны ў 1775 годзе швейцарскім энтамолагам Іаганам Каспарам Фюслі і названы ім лац.: minimus (маленькі, малюсенькі) у сувязі з адносна дробным памерам[6].

Апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Даўжыня 9-15 мм[4][7]. Крылы самца зверху бурага колеру (амаль чорныя). Самка бурая. Жылкі Sc (субкастальная) і R1 (Cs) на пярэднім крыле паасобныя (у блізкага віду Cupido osiris яны суцэльныя).

Месцапражыванне[правіць | правіць зыходнік]

Засяляе сухія лугі, узлескі, прасекі, пусткі, старыя кар’еры на вапнавых глебах. На поўначы арэала засяляе лугавінныя і ернікавыя тундры. У сярэдняй паласе жыве ў сухіх лугах у далінах рэк. На поўдні засяляе рознатраўныя стэпы ў бэльках, зёлкава-рознатраўныя лугі ўрочышчаў. У Крыме сустракаецца на вільготных лясных палянах і на яйле.

Біялогія[правіць | правіць зыходнік]

На поўначы арэала развіваецца ў адным пакаленні, у Польшчы, Беларусі, на Украіне і ў больш паўднёвых раёнах Еўрапейскай часткі Расіі за год развіваецца два пакаленні. Час лёту імага — з сярэдзіны мая да сярэдзіны чэрвеня і з сярэдзіны ліпеня да сярэдзіны жніўня. Самка адкладае адзінкавыя яйкі на кветкі кармавых раслін. Гусеніцы развіваюцца з восені па май і ў чэрвені-ліпені, сілкуюцца кветкамі і насеннем. Зімуе вусень апошніх узростаў (часам два сезоны) або кукалка. Вусені сілкуюцца кветкамі і лісцем такіх раслін, як астрагал (Astragalus), люцэрна (Medicago), вязель (Coronilla)[6] і іншых травяністых бабовых[4]. У год 1 або 2 пакаленні (май—чэрвень, ліпень—жнівень)[6], на поўначы адно пакаленне[8]. Зімуе кукалка[6]. Яйкі зеленаватыя, злёгку пляскатыя. Вусені светла-зялёныя з жаўтлявымі палоскамі[8].

Мірмекафільны від, вядомая яго сімбіятычная сувязь з мурашкамі наступных відаў: Lasius niger, Lasius alienus, Formica rufibarbis, Plagiolepis vindobonensis, Myrmica rubra і Formica fusca[9].

Зноскі[правіць | правіць зыходнік]

  1. а б Cupido (англ.)
  2. Cupido (Cupido) minimus (Fuessly 1775) (англ.) Архівавана 4 сакавіка 2016.
  3. а б Моргун Д. В., Довгайло К. Е., Рубин Н. И., Солодовников И. А., Плющ И. Г. Дневные бабочки (Hesperioidea и Papilionoidea, Lepidoptera) Восточной Европы. CD определитель, база данных и пакет программ «Lysandra». — Минск, Киев, М., 2005.
  4. а б в Определитель насекомых Дальнего Востока России. Т. V. Ручейники и чешуекрылые. Ч. 5 / под общ. ред. П. А. Лера. — Владивосток: Дальнаука, 2005. — С. 373. — 575 с. — 500 экз. — ISBN 5-8044-0597-7.
  5. Корб С. К., Большаков Л. В. Каталог булавоусых чешуекрылых бывшего СССР. — 2-е издание, перераб. и доп. — Тула: Гриф и К, 2011. — С. 79. — 124 с. — (Эверсмания. Энтомологические исследования в России и соседних регионах. Отд. вып. 2.)
  6. а б в г Моргун Дмитрий Владимирович. Булавоусые чешуекрылые европейской России и сопредельных стран. Определитель-справочник. — М.: МГСЮН, 2002. — С. 145. — 208 с.
  7. Львовский А. Л., Моргун Д. В. Булавоусые чешуекрылые Восточной Европы. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2007. — Т. 8. — С. 77. — 443 с.
  8. а б Татаринов А. Г., Долгин М. М. Булавоусые чешуекрылые. — СПб.: Наука, 1999. — С. 144. — 183 с.
  9. Tom Tolman, Richard Lewington. (1998). Die Tagfalter Europas und Nordwestafrikas. Franckh-Kosmos, Stuttgart 1998, ISBN 3-440-07573-7, S. 84.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]