Мадонна Літа

Леанарда да Вінчы
Мадонна Літа. 1490—1491
Madonna Litta
Матэрыял	Палатно (пераведзена з дрэва)
Тэхніка	Тэмпера
Памеры	42 × 33 см
Эрмітаж, Санкт-Пецярбург
(інв. ГЭ-249)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Мадонна Літа» (1490—1491) — карціна італьянскага мастака Леанарда да Вінчы.

Сюжэт

На карціне намалявана жанчына, якая трымае на руках немаўля, якога яна корміць груддзю.

Фон карціны — сцяна з дзвюма арачнымі вокнамі, святло з якіх падае на гледача і робіць сцяну больш цёмнай. У вокнах праглядаецца пейзаж у блакітных тонах. Сама ж фігура Мадонны нібы азорана святлом, што ідзе аднекуль спераду. Жанчына глядзіць на дзіця ласкава і задуменна. Твар Мадонны намаляваны ў профіль, на вуснах няма ўсмешкі, толькі ў кутках прытаіўся нейкі яе вобраз. Ледзь прыкметная ўсмешка дадае Мадоне яшчэ большай прывабнасці і прыгажосці. Немаўля безуважліва глядзіць на гледача, прытрымліваючы правай рукой адну з грудзей маці. У левай руцэ дзіця трымае шчыгла, які сімвалізуе пакуты Хрыста.

Святло рассеяна і не дае рэзкіх чорных ценяў. Гэта і ёсць знакамітае леанардаўскае сфумата. Горны пейзаж у блакітных танах таксама характэрная прыкмета работ майстра Высокага Адраджэння. Горы прысутнічаюць і ў іншых працах Леанарда — «Мадонна з калаўротам», на фрэсцы «Тайная вячэра», у славутай «Джакондзе».

Яркая вобразнасць твора раскрываецца ў дробных дэталях, якія шмат чаго распавядаюць нам пра маці і дзіцяці. Мы бачым дзіця і маці ў драматычны момант адлучэння ад грудзей. На жанчыне чырвоная кашуля з вузкай гарлавінай. У ёй зроблены спецыяльныя разрэзы, праз якія зручна, не здымаючы сукенку, карміць немаўля груддзю. Абодва разрэзы былі акуратна зашыты (гэта значыць было прынята рашэнне адлучыць дзіця ад грудзей). Але правы разрэз быў паспешліва разарваны — верхнія шыўкі і абрывак ніткі выразна бачныя. Маці па патрабаванні дзіцяці, змяніла сваё рашэнне і адклала гэты нялёгкі момант.

Гісторыя

Праца была напісана для кіраўнікоў Мілана, потым перайшла да сям'і Літа, і некалькі стагоддзяў знаходзілася ў іх прыватнай калекцыі. Першапачатковая назва карціны — «Мадонна з немаўлём». Сучасная назва карціны паходзіць ад імя яе ўладальніка — графа Літа, уладальніка фамільнай карціннай галерэі ў Мілане. У 1864 годзе ён звярнуўся ў Эрмітаж з прапановай прадаць яе разам з некалькімі іншымі карцінамі. У 1865 годзе разам з іншымі трыма карцінамі «Мадонна Літа» была набыта Эрмітажам за 100 тысяч франкаў.

Атрыбуцыя

На аўтарства Леанарда паказвае эскіз галавы Мадонны, які захоўваецца ў Луўры. Тым не менш шматлікія мастацтвазнаўцы зважаюць на незвычайныя для аўтарскай манеры Леанарда элементы карціны, у прыватнасці, на ненатуральную позу немаўля. Мяркуецца, што прынамсі фігура немаўля належыць пэндзлю аднаго з вучняў Леанарда, хутчэй за ўсё, Бальтрафіа.

Адсылка і алюзіі

• Павел Коган і Сяргей Салаўёў у 1966 годзе знялі схаванай камерай дакументальны фільм «Зірніце на твар» — пра наведвальнікаў Эрмітажа, якія разглядаюць Мадону Літа.
• Карціна прысутнічае ў адным з кадраў фільма 2006 года «Код да Вінчы».
• Карціна была выкарыстаная ў афармленні альбома «Істота» музыканта Дэльфіна.

Спасылкі

• Мадонна Літа