Мікалай Альфрэдавіч Платэ

Мікалай Альфрэдавіч Платэ
Дата нараджэння	4 лістапада 1934(1934-11-04)
Месца нараджэння	Масква, РСФСР, СССР
Дата смерці	16 сакавіка 2007(2007-03-16) (72 гады)
Месца смерці	Масква, Расія
Месца пахавання	Новадзявочыя могілкі
Грамадзянства	СССР  Расія
Бацька	Альфрэд Феліксавіч Платэ[d]
Маці	Раіса Мікалаеўна Зялінская-Платэ[d]
Жонка	Вольга Мікалаеўна Эмануэль[d]
Род дзейнасці	хімік
Навуковая сфера	хімія палімераў
Месца працы	хімічны факультэт МДУ[d]
Навуковая ступень	доктар хімічных навук (1967)
Навуковае званне	прафесар акадэмік АН СССР[d] 1987 акадэмік РАН[d] 1991
Альма-матар	хімічны факультэт МДУ[d]
Навуковы кіраўнік	Valentin Kargin[d]
Вядомыя вучні	Valery Shibayev[d]
Член у	Расійская акадэмія навук Акадэмія навук СССР
Прэміі
Узнагароды	honorary doctor of Paris 13 University[d] (20 кастрычніка 2000)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мікалай Альфрэдавіч Платэ́ (4 лістапада 1934, Масква — 16 сакавіка 2007, Масква) — савецкі і расійскі хімік, спецыяліст па палімерах. Акадэмік АН СССР (1987), галоўны вучоны сакратар РАН (1996—2001).

Біяграфія

М. А. Платэ — унук выбітнага рускага хіміка акадэміка М. Д. Зялінскага і сын прафесара МДУ А. Ф. Платэ. Маці — мастачка Раіса Мікалаеўна Зялінская-Платэ.

Акадэмік Мікалай Платэ быў адным з выбітных прадстаўнікоў расійскай палімернай навукі, вучнем акадэміка В. А. Каргіна і адзін з першых выпускнікоў кафедры высокамалекулярных злучэнняў Маскоўскага дзяржаўнага універсітэта імя М. В. Ламаносава (разам з акадэмікамі В. А. Кабанавым і М. П. Бакеевым).

Быў буйным арганізатарам навукі і адным з кіраўнікоў Расійскай акадэміі навук.

Стварыў колькасную тэорыю рэакцыйнай здольнасці функцыянальных груп макрамалекул як навуковай асновы мадыфікацыі палімерных матэрыялаў, адкрыў тэрматропныя вадка-крышталічныя палімеры з мезагеннымі групамі, што прывяло да стварэння новага пакалення вадка-крышталічных палімераў і кампазітных матэрыялаў для оптыкі, электронікі і іншых галін высокіх тэхналогій. Сярод яго навуковых адкрыццяў стварэнне арыгінальнага напрамку ў галіне палімерных матэрыялаў медыка-біялагічнага прызначэння — селектыўных сарбентаў для дэтаксікаціі арганізму чалавека, а таксама біясумяшчальных палімерных матэрыялаў для пратэзаў, органаў і тканак.

Пад кіраўніцтвам Платэ ўдалося вырашыць прынцыпова важную праблему стварэння новай безын’екцыйнай лекавай формы інсуліну для лячэння дыябету, якая паспяхова прайшла клінічныя выпрабаванні.

У якасці члена Дзяржаўнай камісіі РФ па хімічным раззбраенні і члена Бюро Савета бяспекі РФ Платэ з’яўляўся адным з распрацоўшчыкаў дактрыны хімічнай і біялагічнай бяспекі краіны, зацверджанай прэзідэнтам РФ, і прымаў актыўны ўдзел у рэалізацыі праграмы знішчэння хімічнай зброі.

Быў адным з аўтараў і каардынатараў работ па выкарыстанні арыгінальнай ракетнай тэхналогіі і дызельных рухавікоў для знішчэння таксічных хімічных рэчываў, уключаючы хімічную зброю, і для хімічнай перапрацоўкі прыроднага газу ў экалагічна бяспечныя віды паліва.

Пахаваны на Новадзявочых могілках у Маскве побач з маці.

Сям’я

Першая жонка, Наталля Васільеўна Шахава (нар. 1999); дзеці: Аляксей (1959—2020), Кацярына (нар. 1972). Другая жонка, Вольга Мікалаеўна Эмануэль, Дачка акадэміка М. М. Эмануэля.

Званні і пасады

• Віцэ-прэзідэнт Расійскай акадэміі навук c 14.11.2001 па 16.03.2007
• Член-карэспандэнт АН СССР c 26.11.1974, акадэмік c 23.12.1987
• Член Бюро Аддзялення хіміі і навук матэрыялаў РАН
• Дырэктар Інстытута нафтахімічнага сінтэзу імя А. В. Тапчыева РАН
• Старшыня Аб’яднанага навуковага савета па хіміі нафты, газу і цвёрдага паліва
• Галоўны рэдактар часопіса «Высокамалекулярныя злучэнні»
• Галоўны рэдактар «Весніка Расійскай акадэміі навук»
• Старшыня навукова-Выдавецкага савета РАН
• Член Прэзідыума Расійскага Пагуошскага камітэта пры Прэзідыуме РАН
• Член Academia Europaea.

Асноўныя працы

• Мак­ро­мо­ле­ку­ляр­ные ре­ак­ции. М., 1977 (в со­авт.);
• Греб­не­об­раз­ные по­ли­ме­ры и жид­кие кри­стал­лы. М., 1980 (совм. с В. П. Ши­бае­вым);
• Фи­зио­ло­ги­че­ски ак­тив­ные по­ли­ме­ры. М., 1986 (совм. с А. Е. Ва­силь­е­вым).

Узнагароды

За дасягненні ў галіне навукі быў ўдастоены розных узнагарод.

Літаратура

• Про­фес­со­ра и док­то­ра на­ук Мо­с­ков­ско­го го­су­дар­ст­вен­но­го уни­вер­си­те­та им. М. В. Ло­мо­но­со­ва. М., 1998;
• Академик Н. А. Платэ (1934—2007) Архівавана 28 кастрычніка 2022. // Нефтехимия, 2007, т. 47, № 4, с. 335—336;
• Николай Альфредович Платэ. 1934—2007 / сост., вступ. ст. А. Д. Литманович, вступ. ст. И. С. Калашников. — М.: Наука, 2009. — 204 с. : портр. — (Материалы к биобиблиографии учёных : химические науки; вып. 112). — ISBN 978-5-02-035426-5
• Паренаго О. П. 75 лет со дня рождения Н. А. Платэ Архівавана 28 кастрычніка 2022. // Нефтехимия, 2010, т. 50, № 1, с. 81-82;
• Академик Н. А. Платэ по воспоминаниям современников / под ред. С. Н. Хаджиева и О. Н. Эмануэль. М., 2014.
• Губарев В. С. Секретные академики. Кто сделал СССР сверхдержавой. — М.: Вече, 2015. — 320 с. — ISBN 978-5-4444-2546-6.

Спасылкі

• Профіль Николая Альфредовича Платэ на афіцыйным сайце РАН
• Материалы на сайте ИНХС РАН
• Статья в БЭКМ
• Историческая справка в Архиве РАН.
• Запесоцкий А. С. Человек, излучавший тепло
• Пахомов А. П. Памяти академика Николая Альфредовича Платэ посвящается…
• Встреча Н. А. Платэ со студентами СПбГУП 19 февраля 1999
• Жизнь как реакция (из последнего интервью академика Николая Платэ) // «Российская газета», 20.03.2007