Павойнік прамы

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Павойнік прамы
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Clematis recta L., 1753


Сістэматыка
на Віківідах
Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  18709
NCBI  748711
EOL  594717
GRIN  t:108
IPNI  710023
TPL  kew-2726635
Венерын чаравічак Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам.
II катэгорыя (EN) 

Павойнік прамы, Жыгунец[3][4] (Clematis recta) — від кветкавых раслін роду Павойнік (Clematis) сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae).

Распаўсюджванне і экалогія[правіць | правіць зыходнік]

У прыродзе арэал віду ахоплівае мацерыковую частку Еўропы — Паўднёвую, Цэнтральную Еўропу, поўдзень лясной, лесастэпавай і стэпавай зон Усходняй Еўропы, Перадкаўказзе і Усходняе Закаўказзе.

Натуралізаваўся паўсюдна[5].

У Беларусі трапляецца толькі ва ўсходняй частцы. Адзначаны ўздоўж Дняпра ад Оршы да Лоева, на Мазырскай і Юравіцкай градах[6].

Месцы росту: парослыя хмызняком схілы рачных далін і яроў, узлескі светлых лясоў, драбналессе, сухія лугі ў далінах рэк.

Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Шматгадовая травяністая карэнішчавая расліна з прамым травяністым сцяблом вышынёй да 1,5 м, якое пакрыта тонкімі баразёнкамі, у верхняй частцы коратка апушанае, больш густа ў вузлах.

Лісце супраціўнае, блакітна- ці шыза-зялёнае, пёрыстае, з баразёнчатымі голымі або слаба апушанымі хвосцікамі; лісточкі у ліку 2—4 пар, больш менш адагнутыя, каротка-чарашковыя, яйкападобныя, буйныя, даўжынёй да 9 см, на вяршыні завостраныя, ля аснавання клінавата звужаныя або злёгку сэрцападобныя, па краі звычайна суцэльныя, знізу з выразнымі выступаючымі жылкамі, зверху голыя, больш цёмныя.

Кветкі шматлікія, дыяметрам да 2 см, белыя або жоўтыя, у складана шчыткападобных суквеццях. Чашалісцікі ў ліку 4, малочна-белыя, дробныя, даўжынёй 8—15 мм, вузка-яйкападобныя або даўгавата зваротна-клінаватыя, знізу з вузкай каротка-пухнатай аблямоўкай, зверху голыя. Пылавікі голыя.

Плод — шматарэшак. Плодзікі амаль голыя, сціснутыя, з кароткімі і пёрыста-апушанымі слупкамі.

Асаблівасці біялогіі[правіць | правіць зыходнік]

Расце асобнымі экземплярамі і невялікімі групамі, часам утварае папуляцыі з вялікай колькасцю раслін. Цвіце ў чэрвені—ліпені, пладаносіць у жніўні-верасні; размнажаецца вегетатыўна і насеннем.

Таксанамія[правіць | правіць зыходнік]

Від Павойнік прамы ўваходзіць у род Павойнік (Clematis) трыбы Anemoneae падсямейства Ranunculoideae сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae) парадку Казяльцовакветныя (Ranunculales).


  яшчэ 4 падсямействы
(згодна з Сістэмай APG II) 		  яшчэ 6 родаў  
         
  семейство Казяльцовыя     трыба Anemoneae     від
Павойнік прамы
               
  парадак Казяльцовакветныя     падсямейства Ranunculoideae     род
Павойнік 		   
             
  яшчэ 9 сямействаў
(згодна з Сістэмай APG II) 		  яшчэ 8 трыб
(згодна з Сістэмай APG II) 		  яшчэ 230—250 відаў
     

Сінаніміка[правіць | правіць зыходнік]

Паводле The Plant List на 2013 год[7], у сінаніміку віду ўваходзяць:

  • Anemone recta (L.) K.Krause
  • Clematis bracteosa Banks ex Steud.
  • Clematis corymbosa Poir.
  • Clematis erecta L.
  • Clematis hispanica Mill.
  • Clematis lathyrifolia Besser ex Rchb.
  • Clematis lathyrifolia Bess. ex Reichenb.
  • Clematis tenuiflora DC.
  • Clematis umbraticola Schur
  • Clematitis erecta (L.) Steud.

Выкарыстанне[правіць | правіць зыходнік]

Лекавая, дэкаратыўная і меданосная расліна.

Зноскі

  1. ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
  2. ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
  3. ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 39. — 160 с. — 2 350 экз.
  4. ↑ Анненков Н.  (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
  5. ↑ Паводле сайта GRIN (гл. картку расліны).
  6. ↑ Дорофеев А. М., Сюборова С. Ф. Они не должы исчезнуть: Книга для учащихся — Мн.: Народная асвета, 1987. — С. 139—140. — 200 с.: ил. — 89 000 экз. (руск.)
  7. ↑ Clematis recta L. is an accepted name (англ.)(недаступная спасылка). The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden (26 красавіка 2013). Архівавана з першакрыніцы 5 чэрвеня 2019. Праверана 29 студзеня 2014.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Род 530. Ломонос — Clematis L. // Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор акад. В. Л. Комаров; Редактор тома Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1935. — Т. III. — С. 318—319. — 636 + XXV с. — 5 175 экз.
  • Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 591. Clematis recta L. — Ломонос прямой // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 206. — ISBN 9-87317-128-9.
  • Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь: Рэдкія і тыя, што знаходзяцца пад пагрозай знікнення віды жывёл і раслін. Мн.: БелЭн, 1993. ISBN 5-85700-095-5
  • Дорофеев А. М., Сюборова С. Ф. Они не должы исчезнуть: Книга для учащихся — Мн.: Народная асвета, 1987. — С. 139—140. — 200 с.: ил. — 89 000 экз. (руск.)

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Павойнік_прамы&oldid=4694745"