Суд

Суд

Феміда сімвалізуе бесстароннасць і справядлівасць

Суд — дзяржаўны орган з суддзямі, які ажыццяўляе правасуддзе ў форме разгляду і дазволы крымінальных, адміністрацыйных, грамадзянскіх і іншых катэгорый спраў ва ўстаноўленым законам працэсуальнаму парадку канкрэтнай дзяржавы. Правасуддзе ажыццяўляецца суддзёй з мэтай прымянення мер дзяржаўнага прымусу да асоб, які парушылі ўсталяваны правапарадак.

Значэнне

Суд — адна з найстаражытнейшых форм улады.

• Царкоўны суд — у прыватнасці дзейнасць суда асвятляецца ў Святым Пісанні (Бібліі), разглядаецца ў кансісторыі біскупа, якія судзяць паводле Закона Божага адносна Святога Пісання (Бібліі), па царкоўным канонам (Кодэкс Канонаў). Лічыцца найвышэйшы Духоўны Суд — Суд Госпада Бога.
• Свецкі суд — суд судзіць (група суддзяў), то ёсць, выказвае сваё меркаванне адносна тых ці іншых учынкаў людзей, адносна Кодэкса (Грамадзянскага, Крымінальнага, Жыллёвага і інш.). Які ажыццяўляе правасуддзе і выносіць рашэнне ў судовых справах па Працэсуальнаму Кодэксу нацыянальнай дзяржавы.
• Без паўнамоцтваў, пераноснае значэнне «суддзя» (алегорыя) — пра індывіда ў соцыуме, які мае суб’ектыўнае меркаванне адносна чаго-небудзь і каго-небудзь.

Алегорыя правасуддзя

Не з’яўляюцца судамі па сутнасці

• «Трацейскі суд» — якія маюць у некаторай ступені падобныя функцыі і назвы, па сутнасці таксама не яўляюцца судамі.
• «Надзвычайны суд» — строга кажучы, не яўляецца судом, ствараецца ў выпадку экстраардынарных сітуацый — дзяржаўнага перавароту, вайны, рэвалюцыі, надзвычайнага становішча і г.д. Дзейнасць надзвычайных судоў носіць карны характар (напрыклад Суд НКУС «пасяджэння тройкі») ​​і не рэгламентаваны працэсуальным правам, без адваката і без прамых доказаў віны (без сведкаў), справы разглядаюцца ў закрытых пасяджэннях (без журналістаў і без сваякоў), рашэнні не падлягаюць абскарджанню (у Апеляцыйны суд і г.д.).
• «Заказны суд» — марыянеткавае, дзейнічаюць па загадзе адных палітычных лідараў супраць іншых палітычных лідараў у апазіцыі, бізнесменаў супраць канкурэнтаў, адной нацыянальнай або рэлігійнай групы для дыскрымінацыі іншых, і г.д.
• Суд Лінча;
• «Асаблівы суд»;
• Самасуд і г.д.

Суд як суб’ект міжнароднага права

• Наддзяржаўны суд (Міжнародны суд ААН);
• міжнародны (Еўрапейскі суд па правах чалавека);
• рэгіянальны.

Суд як суб’ект дзяржаўнага права

• Дзяржаўныя суд (публічны суд) «канстытуцыйны»;
• агульны (1-й інстанцыі, 2-й інстанцыі «апеляцыйны», 3-й інстанцыі «касацыйны»);
• ваенны (трыбунал, суд гонару, палявы суд);
• спецыялізаваны («гаспадарчы», «арбітражны», «адміністрацыйны»);
• народны (недзяржаўны) або «прыватны суд» (прысяжных, народных засядацеляў, трацейскі суд, таварыскі суд).

Суд як суб’ект кананічнага права

• Каталіцтва;
• Праваслаўе.

У некаторых краінах існуюць таксама рэлігійныя суды (напрыклад мусульманскі суд «шарыяту»), суды на аснове звычаяў.

Ад судоў агульнай юрысдыкцыі адрозніваюць спецыялізаваныя суды, якія разглядаюць адмысловыя катэгорыі спраў: мытныя, падатковыя, па працоўных спрэчках, ювенальнай юстыцыі і інш.

Адмысловая разнавіднасць судоў — канстытуцыйныя суды, галоўнай функцыяй якіх яўляецца канстытуцыйны кантроль, адносна Канстытуцыі. У некаторых краінах канстытуцыйны суд лічыцца асаблівым органам кантролю і не ўваходзіць у судовую сістэму. А да прыкладу, асноўны закон (Канстытуцыя) ў дзяржаве Ізраіль адсутнічае, хоць правапарадак паспяхова ажыццяўляецца згодна з ізраільскіх Кодэксаў і пастановы Рабіната (аўтарытэта настаўнікаў Іудаізму).

Гл. таксама

• Возны

Крыніцы

• гл. ред. А. Я. Сухарев, «Юридический энциклопедический словарь», изд. «Советская энциклопедия», г. Москва, 1984 г., с. 359—361.
• Израильское право