Шлях карабля

Шлях карабля
Кадр з фільма «Шлях карабля» (1935). Віктар Яблонскі ў ролі Пятрова.
Жанр	прыгодніцкі фільм
Рэжысёр	Юрый Тарыч
Сцэнарыст	Іван Сяргеевіч Сакалоў-Мікітоў
У галоўных ролях	Viktor Yablonsky[d]
Аператар	Аркадзь Кальцатый[d]
Кампазітар	Ісак Восіпавіч Дунаеўскі
Кінакампанія	Беларусьфільм
Працягласць	75 хв.
Краіна	СССР
Мова	руская
Год	1935
IMDb	ID 0239852

«Шлях карабля» — беларускі мастацкі фільм (іншая назва — «ЭПРАН»). Выйшаў на экран 20 кастрычніка 1935 года.

Сюжэт

З-за залішняй самаўпэўненасці капітана Меркулава, наскочыўшы ў густым тумане на мель ля берагоў Новай Зямлі ў Арктыцы, церпіць крушэнне савецкі параход «Альбанаў». Пасажыры і каманда ратуюцца на шлюпках і высаджваюцца на пустэльным беразе. Паўднёвы горад. Начальнік атрада ЭПРАН (экспедыцыі падводных работ асаблівага прызначэння) Пятроў атрымлівае загад тэрмінова вылецець у Мурманск для выратавання «Альбанова». Зайшоўшы дадому за рэчамі, ён застае жонку са сваім памочнікам Зарэцкім. Самалёт з эпранаўцамі прылятае ў раён крушэння. Пачынаецца падрыхтоўка да ўздыму «Альбанава». Незадаволены ходам работ, Пятроў папярэджвае Зарэцкага, што яго паблажлівасць да выпівак вадалаза-інструктара Галаўні (настаўніка Зарэцкага) не павінна перашкаджаць справе. Але Галаўня зноў з’яўляецца «пад газам», і яму абвяшчаюць строгую вымову. Зарэцкаму даручаюць апекаваць Галаўню.

Адна з пасажырак патанулага парахода, журналістка Вара, заўважае, як Пятроў перажывае з-за жонкі, і спачувае яму. З Вялікай зямлі прыспешваюць з уздымам «Альбанова». Пачынаецца запампоўванне паветра ў пантоны. Але да месца аварыі набліжаецца айсберг. Пятроў вырашае падарваць яго. Але гэта не дае выніку. Па радзе Галаўні пантоны апускаюць на грунт. Аперацыю выконвае Зарэцкі. Адбывацца здарэнне.

Пятроў спускаецца пад ваду і ратуе Зарэцкага, але яго самога кранае айсберг. Ў баракамеры Зарэцкі спрабуе высветліць з ім адносіны, на што Пятроў кажа: «Што высвятляць? Давайце працаваць». Ён кіруе эпранаўцамі з баракамеры, а затым з каюты (у яго траўма і высокая тэмпература) праз Галаўню.

Графік работ зрываецца з-за буры. Пятроў загадвае спусціцца пад ваду Галаўне, як самому дасведчанаму. Штормам зрывае з якара баржу ЭПРАН. Галаўня ў крытычным становішчы. Пятроў на катэры ратуе яго. «Альбанаў» узняты са дна. Зноў паўднёвы горад. Зарэцкі спяшаецца да былой жонкі Пятрова, але застае яе з іншым мужчынам. Галаўня цяпер ужывае толькі нарзан. Наладжваюцца адносіны паміж Пятровым і Варай.

У ролях

Акцёр	Роля
Віктар Яблонскі	Пятроў Арцемій Пятровіч Пятроў Арцемій Пятровіч , начальнік партыі ЭПРАНа і камісар
Мікалай Празароўскі	Зарэцкі Мікалай Казіміравіч Зарэцкі Мікалай Казіміравіч , памочнік начальніка партыі ЭПРАНа
Іван Чувелеў	Галаўня Галаўня , вадалаз-інструктар
Георгій Каўроў	Меркулаў Захар Іванавіч Меркулаў Захар Іванавіч , капітан судна «Альбанаў»
Роза Свярдлова	Вара Вара , журналістка
Галіна Краўчанка	жанчына ў сарафане
Таццяна Нікольская	дзяўчына ў майцы
Б. Захараў	Захараў чырванафлоцец Захараў
Аляксандр Мельнікаў	Мельнікаў чырванафлоцец Мельнікаў
Сцяпан Крылоў	радыст

Тэхнічныя дадзеныя

• Чорна-белы, гукавы
• 8 частак.

Саўндтрэк

Музыка і песні да фільма напісаны Ісаакам Дунаеўскім. Вершы да адной з песень напісаны Барысам Карнілавым, рэпрэсаваным у 1937 годзе. Таму пазней тэкст песні быў заменены на іншы, аўтарства Аляксандра Чуркіна (1903—1971), вядомага таксама як аўтар тэксту песні «Вечар на рэйдзе». Другая песня фільма — «Марш вадалазаў», на словы Вісарыёна Саянава — стала неафіцыйным гімнам савецкіх вадалазаў.

Месцы здымкі

Фільм часткова здымаўся на Новай Зямлі, ў Рускай Гавані. Для здымак спаўзання айсберга ў моры была падарваная частка ледніка, аднак гэтыя кадры, атрыманыя з вялікай працай, у фільм не ўвайшлі з-за браку плёнкі. У палярных морах здымачная група працавала на параходзе «Сарока». Астатняя частка фільма здымалася ў павільёне на кінафабрыцы «Савецкая Беларусь», размешчанай у той час у Ленінградзе, і ў Крыме. «Шлях карабля» стаў першым савецкім мастацкім фільмам аб працы вадалазаў, і адным з першых, дзе былі ўжытыя камбінаваныя здымкі, якія знаходзіліся тады ў савецкім кіно на стадыі эксперыменту. У фільме ўпершыню ў савецкім кінематографе былі выкарыстаныя падводныя здымкі (выкананыя ў Балаклаўскай бухце).

Спасылкі

• Дмитрий ЕРМОЛАЕВ. «ПУТЬ КОРАБЛЯ» / «Мурманский вестник» от 22.05.2010
• Фільм перайшоў у грамадзкі набытак, цалкам выкладзены ў сетку.