Юльян Сяргеевіч Пшыркоў

Юльян Сяргеевіч Пшыркоў
Дата нараджэння	31 кастрычніка 1912(1912-10-31)
Месца нараджэння	Кісцяні, Беларусь
Дата смерці	23 снежня 1980(1980-12-23) (68 гадоў)
Месца смерці	Мінск, БССР, СССР
Грамадзянства	БССР
Род дзейнасці	літаратуразнавец, літаратурны крытык
Навуковая сфера	літаратуразнаўства і беларусазнаўства
Месца працы	Магілёўскі дзяржаўны педагагічны інстытут Інстытут літаратуры імя Янкі Купалы НАН Беларусі БДУ Мінскі дзяржаўны педагагічны інстытут імя А. М. Горкага
Навуковая ступень	доктар філалагічных навук
Навуковае званне	прафесар
Альма-матар	філалагічны факультэт СПбДУ[d] (1939)
Член у	Саюз пісьменнікаў СССР
Узнагароды	Дзяржаўная прэмія БССР імя Якуба Коласа (1980)

Юльян Сяргеевіч Пшыркоў (31 кастрычніка 1912, сяло Кісцяні, цяпер Рагачоўскі раён — 23 снежня 1980) — беларускі савецкі літаратуразнавец і крытык. Доктар філалагічных навук (1962), прафесар (1964).

Біяграфія

Скончыў двухгадовыя педагагічныя курсы ў Рагачове (1930); працаваў настаўнікам у Рагачоўскім і Клічаўскім раёнах. Скончыў філалагічны факультэт Ленінградскага дзяржуніверсітэта (1939); працаваў выкладчыкам у Магілёўскім педагагічным інстытуце (1939—1940). З 1940 — у Савецкай арміі, удзельнічаў у баях пад Ленінградам і Кёнігсбергам; быў тройчы паранены. З 1945 навуковы супрацоўнік, з 1954 — загадчык сектара беларускай дакастрычніцкай літаратуры і тэксталогіі Інстытута літаратуры АН БССР. Адначасова чытаў курс беларускай літаратуры ў БДУ (1945—1957) і ў Мінскім педагагічным інстытуце (1966—1968).

Творчасць

У друку з 1940. У артыкулах «Новая зямля Я. Коласа» і «Дарэвалюцыйныя паэмы Я. Купалы» (абодва — 1940) адзін з першых выступіў з пераглядам вульгарна-сацыялагічных ацэнак гэтых твораў. Аўтар даследаванняў «Якуб Колас. Жыццё і творчасць» (1951, манаграфія, першая ў беларускім савецкім коласазнаўстве), "Трылогія Якуба Коласа «На ростанях» (1956), «Беларуская савецкая проза. 20-я — пачатак 30-х гадоў» (1960), «А. Е. Богданович» (1966), «Эпас рэвалюцыі» (1975).

Аўтар брашур «Народны паэт БССР Якуб Колас» (1949), «Уплыў творчасці А. С. Пушкіна на развіццё беларускай літаратуры» (1949). Адзін з аўтараў дапаможнікаў для 8—10 класаў і першага стабільнага падручніка (разам з Н. С. Перкіным) «Беларуская савецкая літаратура» дя 9—10 класаў (1959—1973), прац «Нарыс гісторыі беларускай савецкай літаратуры» (1954), «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» (Т.1—2, 1968—1969), «Истории белорусской дооктябрьской литературы» (1977). Складальнік альбома «Якуб Колас. Жыццё і творчасць» (1959), зборніка «Тарас Шаўчэнка і беларусы» (1964, разам з І. Крэнем).

Узнагароды

• Заслужаны дзеяч навукі БССР (1978).
• ордэн Айчыннай вайны II ступені,
• ордэн «Знак Пашаны»,
• медалі,
• Дзяржаўная прэмія БССР імя Я. Коласа (1980)

Літаратура

• Гардзіцкі А. К. Пісьменнікі Савецкай Беларусі: Кароткі даведнік / Склад. А. Гардзіцкі. — Мн.: Маст. літаратура, 1981. — 407 с., іл.. С.285,286.
• А. Лойка.Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — 591 с.: іл. ISBN 985-11-0214-8.. С.12,13.