Юльян Сяргеевіч Пшыркоў

Юльян Сяргеевіч Пшыркоў
Дата нараджэння	31 кастрычніка 1912(1912-10-31)
Месца нараджэння	Кісцяні, Беларусь
Дата смерці	23 снежня 1980(1980-12-23) (68 гадоў)
Месца смерці	Мінск, БССР, СССР
Грамадзянства	БССР
Род дзейнасці	літаратуразнавец, літаратурны крытык
Навуковая сфера	літаратуразнаўства, беларусістыка
Месца працы	Магілёўскі педагагічны інстытут Нацыянальная акадэмія навук Беларусі Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт Мінскі педагагічны інстытут
Навуковая ступень	доктар філалагічных навук
Навуковае званне	прафесар
Альма-матар	філалагічны факультэт СПбДУ[d]
Член у	Саюз пісьменнікаў СССР
Узнагароды і прэміі

Юльян Сяргеевіч Пшыркоў (31 кастрычніка 1912, сяло Кісцяні, цяпер Рагачоўскі раён — 23 снежня 1980) — беларускі савецкі літаратуразнавец і крытык. Доктар філалагічных навук (1962), прафесар (1964).

Заслужаны дзеяч навукі БССР (1978). Узнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны II ступені, «Знак Пашаны» і медалямі. Дзяржаўная прэмія БССР імя Я. Коласа 1980 г.

Скончыў 2-гадовыя педагагічныя курсы ў Рагачове (1930); працаваў настаўнікам у Рагачоўскім і Клічазскім раёнах. Скончыў філалагічны факультэт Ленінградскага дзяржуніверсітэта (1939); працаваў выкладчыкам у Магілёўскім педагагічным інстытуце (1939—1940). З 1940 — у Савецкай арміі, удзельнічаў у баях пад Ленінградам і Кёнігсбергам; быў тройчы паранены. З 1945 навуковы супрацоўнік, з 1954 — загадчык сектара беларускай дакастрычніцкай літаратуры і тэксталогіі Ін-та літаратуры АН БССР. Адначасова чытаў курс беларускай літаратуры ў БДУ (1945—1957) і ў Мінскім педагагічным ін-це (1966—1968).

У друку з 1940. У артыкулах «Новая зямля Я. Коласа» і «Дарэвалюцыйныя паэмы Я. Купалы» (абодва — 1940) адзін з першых выступіў з пераглядам вульгарна-сацыялагічных ацэнак гэтых твораў. Аўтар даследаванняў «Якуб Колас. Жыццё і творчасць» (1951, манаграфія, першая ў беларускім савецкім коласазнаўстве), "Трылогія Якуба Коласа «На ростанях» (1956), «Беларуская савецкая проза. 20-я — пачатак 30-х гадоў» (1960), «А. Е. Богданович» (1966), «Эпас рэвалюцыі» (1975).

Аўтар брашур «Народны паэт БССР Якуб Колас» (1949), «Уплыў творчасці А. С. Пушкіна на развіццё беларускай літаратуры» (1949). Адзін з аўтараў дпаможнікаў для 8—10 класаў і першага стабільнага падручніка (разам з Н. С. Перкіным) «Беларуская савецкая літаратура» дя 9—10 класаў (1959—1973), прац «Нарыс гісторыі беларускай савецкай літаратуры» (1954), «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» (Т.1—2, 1968—1969), «Истории белорусской дооктябрьской литературы» (1977). Складальнік альбома «Якуб Колас. Жыццё і творчасць» (1959), зборніка «Тарас Шаўчэнка і беларусы» (1964, разам з І. Крэнь).

Літаратура

• Гардзіцкі А. К. Пісьменнікі Савецкай Беларусі: Кароткі даведнік / Склад. А. Гардзіцкі. — Мн.: Маст. літаратура, 1981. — 407 с., іл.. С.285,286.
• А. Лойка. Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — 591 с.: іл. ISBN 985-11-0214-8.. С.12,13.