Антарктыка: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др Робат перанёс 28 міжмоўных спасылак да аб'екта d:q1555938 на Wikidata |
Ellis Novak (размовы | уклад) дапаўненне |
||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
[[Выява:Antarctica-Region.png|thumb|200px|right|<small>Антарктыка</small>]] |
[[Выява:Antarctica-Region.png|thumb|200px|right|<small>Антарктыка</small>]] |
||
'''Антарктыка''', паўднёвая палярная вобласць [[Зямля|Зямлі]], якая ўключае [[мацярык]] [[Антарктыда|Антарктыду]] (разам з астравамі і [[шэльф|шэльфавым]] [[ледавік|ледавіком]]) і прылеглыя да яе воды [[Паўднёвы акіян|Паўднёвага акіяна]]. |
'''Антарктыка''' (супрацьлеглая [[Арктыка|Арктыцы]], ад {{lang-grc|ἀντί}} (anti) — супраць, {{lang-el|}} (arktikos) — паўночны, {{lang|el|ἄρκτος}} (arctos) — мядзведзь, па сузор'ю [[Сузор'е Вялікай Мядзведзіцы|В. Мядзведзіца]]) — паўднёвая палярная вобласць [[Зямля|Зямлі]], якая ўключае [[мацярык]] [[Антарктыда|Антарктыду]] (разам з астравамі і [[шэльф|шэльфавым]] [[ледавік|ледавіком]]) і прылеглыя да яе воды [[Паўднёвы акіян|Паўднёвага акіяна]]. |
||
== Рэльеф == |
|||
Мяжа Антарктыкі — паўночнае размяшчэнне антарктычнага палярнага фронту, які праходзіць паміж 48° і 60° паўднёвай шыраты. Плошча каля 52,5 млн. км<sup>2</sup>. Мацярык акружае [[шэльф]]авая паласа з глыбінямі да 500—600 м. Круты мацерыковы схіл на глыбіні каля 3000 м зменьваецца шырокай паласой акіянскіх катлавін: [[Афрыканска-Антарктычная катлавіна|Афрыканска-Антарктычнай]], [[Аўстрала-Антарктычная катлавіна|Аўстрала-Антарктычнай]], [[катлавіна Белінсгаўзена|Белінсгаўзена]] і [[Паўднёва-Антыльская катлавіна|Паўднёва-Антыльскай]] з глыбінямі 5000—7000 м. Найглыбейшая частка — [[Паўднёва-Сандвічаў жолаб]] (да 8428 м) з вялікай сейсмічнасцю. |
|||
На поўначы ад катлавін знаходзяцца [[Паўднёва-Антыльскі хрыбет|Паўднёва-Антыльскі]] і [[Афрыканска-Антарктычны хрыбет|Афрыканска-Антарктычны]] хрыбты. |
|||
== Клімат == |
|||
Антарктыка — найбольш суровая вобласць Зямлі з нізкімі тэмпературамі паветра, снежнымі завірухамі, моцнымі вятрамі і туманамі. |
|||
== Прававы статус == |
|||
У міжнародным праве Антарктыка — міжнародная тэрыторыя, прававы рэжым якой рэгуліруецца [[Дагавор аб Антарктыцы (1 студзеня 1959, Вашынгтон)|Дагаворам аб Антарктыцы]]. Выкарыстанне марскіх жывых рэсурсаў Антарктыкі рэгуліруецца асобнымі пагадненнямі паміж удзельнікамі Дагавора 1959: Міжнароднай канвенцыяй па рэгуліраванню кітабойнага промыслу ([[2 снежня]] [[1946]]), Канвенцыяй аб захаванні цюленяў Антарктыкі (1972), Канвенцыяй аб захаванні марскіх жывых рэсурсаў Антарктыкі (1980). Выкарыстанне мінеральных рэсурсаў не дапускаецца Пратаколам 1991 да Дагавора аб Антарктыцы. Існуе ідэя абвясціць Антарктыку агульнай спадчынай чалавецтва. |
У міжнародным праве Антарктыка — міжнародная тэрыторыя, прававы рэжым якой рэгуліруецца [[Дагавор аб Антарктыцы (1 студзеня 1959, Вашынгтон)|Дагаворам аб Антарктыцы]]. Выкарыстанне марскіх жывых рэсурсаў Антарктыкі рэгуліруецца асобнымі пагадненнямі паміж удзельнікамі Дагавора 1959: Міжнароднай канвенцыяй па рэгуліраванню кітабойнага промыслу ([[2 снежня]] [[1946]]), Канвенцыяй аб захаванні цюленяў Антарктыкі (1972), Канвенцыяй аб захаванні марскіх жывых рэсурсаў Антарктыкі (1980). Выкарыстанне мінеральных рэсурсаў не дапускаецца Пратаколам 1991 да Дагавора аб Антарктыцы. Існуе ідэя абвясціць Антарктыку агульнай спадчынай чалавецтва. |
||
Версія ад 18:47, 10 мая 2013
Антарктыка (супрацьлеглая Арктыцы, ад стар.-грэч.: ἀντί (anti) — супраць, грэч. (arktikos) — паўночны, ἄρκτος (arctos) — мядзведзь, па сузор'ю В. Мядзведзіца) — паўднёвая палярная вобласць Зямлі, якая ўключае мацярык Антарктыду (разам з астравамі і шэльфавым ледавіком) і прылеглыя да яе воды Паўднёвага акіяна.
Рэльеф
Мяжа Антарктыкі — паўночнае размяшчэнне антарктычнага палярнага фронту, які праходзіць паміж 48° і 60° паўднёвай шыраты. Плошча каля 52,5 млн. км2. Мацярык акружае шэльфавая паласа з глыбінямі да 500—600 м. Круты мацерыковы схіл на глыбіні каля 3000 м зменьваецца шырокай паласой акіянскіх катлавін: Афрыканска-Антарктычнай, Аўстрала-Антарктычнай, Белінсгаўзена і Паўднёва-Антыльскай з глыбінямі 5000—7000 м. Найглыбейшая частка — Паўднёва-Сандвічаў жолаб (да 8428 м) з вялікай сейсмічнасцю.
На поўначы ад катлавін знаходзяцца Паўднёва-Антыльскі і Афрыканска-Антарктычны хрыбты.
Клімат
Антарктыка — найбольш суровая вобласць Зямлі з нізкімі тэмпературамі паветра, снежнымі завірухамі, моцнымі вятрамі і туманамі.
Прававы статус
У міжнародным праве Антарктыка — міжнародная тэрыторыя, прававы рэжым якой рэгуліруецца Дагаворам аб Антарктыцы. Выкарыстанне марскіх жывых рэсурсаў Антарктыкі рэгуліруецца асобнымі пагадненнямі паміж удзельнікамі Дагавора 1959: Міжнароднай канвенцыяй па рэгуліраванню кітабойнага промыслу (2 снежня 1946), Канвенцыяй аб захаванні цюленяў Антарктыкі (1972), Канвенцыяй аб захаванні марскіх жывых рэсурсаў Антарктыкі (1980). Выкарыстанне мінеральных рэсурсаў не дапускаецца Пратаколам 1991 да Дагавора аб Антарктыцы. Існуе ідэя абвясціць Антарктыку агульнай спадчынай чалавецтва.
 | |
|---|---|
