Аршанскі дзяцінец
| Крэпасць | |
| Аршанскі дзяцінец | |
|---|---|
 | |
| Краіна | |
| Месцазнаходжанне | |
| Дата заснавання | XI стагоддзе |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Аршанскі дзяцінец — дзяцінец старажытнай Ршы (цяпер Орша), упершыню згаданым летапісам пад 1067 годам.
Старажытнае гарадзішча знаходзілася на Замкавай гары пры ўпадзенні рэчкі Аршыцы ў Дняпро. Дзяцінец меў трохкутную форму з некалькі акругленымі кутамі. Па яго краі быў збудаваны абарончы вал, які дасягаў вышыні 4—5 метраў. Ніз вала падпіраўся бярвеністай сценкай, замацаванай укапанымі слупамі. Уздоўж унутранай падэшвы ішла каменная вымостка. З аднаго боку дзяцінец абараняўся ровам шырынёй 14 метраў і глыбінёй каля 6 метраў. Памеры пляцоўкі дзяцінца складалі 100x75 м (каля 0,57 га). Побач са старажытным дзяцінцам Оршы здаўна існавала прыстань на Дняпры.
Археалагічныя даследаванні праводзіліся А. М. Ляўданскім, Ю. І. Драгуновым і Г. В. Штыхавым. Культурны пласт на Замкавай гары складае да 3,6 м і змяшчае разнастайныя знаходкі старажытнарускага часу, у тым ліку зброю, прылады працы, ўпрыгажэнні і абломкі посуду. У 1856 годзе падчас будаўнічых работ на дзяцінцы Оршы знойдзена кальчуга са стараславянскімі надпісамі, якая стала ўнікальным экспанатам Дзяржаўнага гістарычнага музея ў Маскве. Выяўлены рэшткі наземных зрубных будынкаў і брукаваных дрэвам двароў.
Археалагічныя матэрыялы сведчаць, што Аршанскі дзяцінец быў закладзены ў другой палове XI стагоддзя. У эпоху Вялікага Княства Літоўскага за ровам быў пабудаваны каменны Аршанскі замак.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Куза А. В. Древнерусские городища X—XIII вв. Свод археологических памятников / Ред. А. К. Зайцев. Российский гуманитарный научный фонд.. — М.: Христианское издательство, 1996. — С. 77.
- Ткачёв М. А. Замки Белоруссии. — Изд. 2-е. — Мн.: Полымя, 1987..