Віторыа Альф’еры

Віторыа Альф'еры
Vittorio Alfieri
партрэт працы Фабра, 1793
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	16 студзеня 1749(1749-01-16)[…]
Месца нараджэння	Асці, правінцыя Асці, П’емонт, Італія[…]
Дата смерці	8 кастрычніка 1803(1803-10-08)[…] (54 гады)
Месца смерці	Фларэнцыя, Каралеўства Этрурыя[d][…]
Пахаванне	Базіліка Санта-Крочэ[…]
Грамадзянства	Сардзінскае каралеўства
Бацька	Antonio Amedeo Alfieri[d]
Маці	Monica Maillard de Tournan[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	драматург, паэт, пісьменнік, акцёр, перакладчык, тэатральны акцёр, філосаф, мастацтвазнавец, арыстакрат
Кірунак	класіцызм
Мова твораў	італьянская мова
Грамадская дзейнасць
Член у	Турынская акадэмія навук[d]
Подпіс
fondazionealfieri.it (італ.)
Творы на сайце Lib.ru
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Граф Віторыа Альф’еры, Віторыо Альф’еры (італ.: Vittorio Alfieri; 16 студзеня 1749, Асці княства П’емонт, Італія — 8 кастрычніка 1803) — італьянскі паэт і драматург-класіцыст, «бацька італьянскай трагедыі».

Біяграфія

Нарадзіўся ў багатай арыстакратычнай сям’і. Рана страчвае бацьку, вучыцца ў Турынскай ваеннай акадэміі. Пасля яе заканчэння падарожнічае па Еўропе, па вяртанні ў Турын займаецца самаадукацыяй, шмат чытае, вывучае лацінскую і грэчаскую мовы, захапляецца тэатрам. У 1775 піша сваю першую трагедыю «Клеапатра», пасля трагедыю «Філіп» (надр. 1783) на сюжэт з іспанскай гісторыі, апрацаваны пазней Ф. Шылерам у «Доне Карласе». У гэты ж перыяд ствараюцца трагедыі «Палінік», «Арэст», «Антыгона».

У 1777 годзе В. Альф’еры пераязджае ў Таскану, каб вывучыць тасканскі дыялект, жыве ў Сіене і Фларэнцыі, дзе знаёміцца з графіняй Луізай д’Олбані, жонкай прэтэндэнта на англійскі трон Карла-Эдуарда Сцюарта, пад уплывам якой працягвае свае літаратурныя заняткі. Вывучае літаратуру эпохі Адраджэння, перш за ўсё творы Дантэ і Нікало Макіявелі, якія паўплывалі на фармаванне яго поглядаў. У тым жа годзе піша трактат «Аб тыраніі» (надр. 1789), дзе адлюстроўвае ідэал грамадзяніна і тыранаборцы, а таксама трагедыю «Віргінія».

У тасканскі перыяд творчасці В. Альф’еры стварае 14 трагедый, сярод якіх «Змова Пацы» і «Тымаліён», «Марыя Сцюарт», «Дон Гарсія», «Саўл», прасякнутыя тыранаборчым пафасам. У 1778—1786 гадах працуе над трактатам «Пра ўладара і літаратуру» (надр. 1789), у якім выкладае свае погляды на ролю літаратуры і мастацтва.

У 1784 годзе пераязджае ў Францыю; жыве спачатку ў Кальмары (Эльзас), пасля ў Парыжы, дзе стварае 5 трагедый. У 1788 пасля смерці Карла-Эдуарда Сцюарта бярэ шлюб з Луізай д’Олбані. Захоплена вітае Французскую рэвалюцыю, аднак тэрор мяняе яго стаўленне. У 1792 годзе вяртаецца ў Фларэнцыю, а яго маёмасць у Францыі канфіскуецца. У апошнія гады вядзе замкнёнае жыццё, аддаецца навуковым заняткам, перакладае старажытнагрэчаскія і лацінскія тэксты. У 1799 годзе стварае зборнік вершаў і прозы «Мізагал» («Франканенавіснік»), дзе асуджае рэвалюцыю ў Францыі, у 1800—1803 гадах піша 6 вершаваных камедый.

Пахаваны ў царкве Санта-Крочэ ў Фларэнцыі паміж Мікеланджэла і Нікало Макіявелі. Зрабіў вялікі ўплыў на наступныя пакаленні літаратараў, сярод якіх Уга Фоскала і Джакома Леапардзі, што лічылі яго папярэднікам італьянскага Рысарджымента — руху за аб’яднанне краіны. Крытыкі адзначаюць, што яго творчасць адлюстравала крызіс Асветніцтва ў Італіі перыяду Французскай рэвалюцыі і пошукі новых ідэалагічных і мастацкіх арыентыраў напярэдадні эпохі рамантызму.

Асобныя часткі з трактата «Пра ўладара і літаратуру» на беларускую мову пераклала Аксана Данільчык.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Віторыа Альф’еры
• prajdzisvet.org Архівавана 5 снежня 2014.