Ганна Цэльская

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Ганна Цэльская
польск.: Anna Cylejska
Каралева польская[d]
29 студзеня 1402 — 21 мая 1416
Папярэднік Лізавета Баснійская
Пераемнік Эльжбета Граноўская[d]
Нараджэнне каля 1381 ці 1381
Смерць 21 сакавіка 1416(1416-03-21) ці 21 мая 1416
Месца пахавання
Род графы Цэльскія
Бацька Viljem Celjski[d][1]
Маці Анна Казіміраўна[d][1]
Муж Ягайла[2]
Дзеці Ядвіга Ягайлаўна[d] і Ядзвіга Ягелонка, герцагіня Ландсхут-Баварская
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ганна Цэльская (канец 1380 або пачатак 1381 — 20 або 21 сакавіка[3] 1416, Кракаў) — каралева Польшчы, другая жонка караля Уладзіслава Ягайлы, дачка графа цэльскага Вільгельма фон Цэле і Ганны, дачкі польскага караля Казіміра III.

Жыццяпіс[правіць | правіць зыходнік]

Маладосць у Цэле[правіць | правіць зыходнік]

У 1394 годзе, пасля смерці бацькі і другой жаніцьбы сваёй маці, трапіла пад апеку свайго дзядзькі, графа Германа II фон Цэле[4]. У канцы 1400 гадоў да Цэле прыбыло польскае пасольства, у складзе якога былі Іван з Абехава, Гінча з Рогава і Ян з Астраўца. Яны прыбылі па загадзе польскага караля Уладзіслава Ягайла каб заключыць з графам Германам папярэдняе шлюбнае пагадненне паміж Уладзіславам і Ганнай. Паводле традыцыі ўжо паміраючая Ядвіга Анжуйская нібыта раіла, каб Ганна пасля яе заняла польскі сталец[4]. 23 красавіка 1401 года Папа Рымскі Баніфацый IX блаславіў будучых маладых, бо Ганна была ў шостай ступені радства з першай жонкай Ягайлы Ядвігай.

Шлюб з Уладзіславам Ягайлам[правіць | правіць зыходнік]

Ганна і Ягайла

16 ліпеня 1401 года Ганна прыбыла ў Кракаў, аднак шлюб адкладаўся восем месяцаў. 29 студзеня 1402 года ў Кафедральным саборы Святых Станіслава і Вацлава на Вавелі Ганна Цэльская стала другой жонкай Уладзіслава Ягайлы. 25 лютага 1403 года ў тым жа самым саборы Ганна была каранаваная на караля Польшчы.

Дзякуючы шлюбу з Ганнай кароль Польшчы ўмацаваў сваю ўладу ў Каралеўстве, паколькі яна была прадстаўніцай дынастыі Пястаў па жаночай лініі. Каралева часта суправаджала караля ў шматлікіх падарожжах. У 1405 годзе запрасіла на Вавель свайго дзядзьку Германа Цэльскага, у 1410 годзе - свайго дзядзьку Сігізмунда Люксембургскага, які быў паслом германскага караля. У 1412 годзе разам з мужам арганізавала вяселле княгіні мазавецкай Цымбаркі і аўстрыйскага князя Эрнста. У гадах 1413-1414 знаходзілася ў Вялікім Княстве Літоўскім разам з місіяй хрысціянізацыі Жмудзі[5].

Плёткі[правіць | правіць зыходнік]

Падча шлюбу з Ягайлам Ганну падазраюць у нявернасці[5]. У 1407 годзе староста кракаўскі Клеменс з Маскожава (польск.: Klemens z Moskorzewa) абвінаваціў каралеву ў здрадзе з польскімі рыцарамі Якубам Кабылянскім і Мікалаем Чайкоўскім. Абвінавачванні былі прызнаны ілжывымі, архібіскуп гнезенскі Мікалай Куроўскі зняў іх з Ганны. Годам пазней абвінавачана ў здрадзе з Янам Тэнчынскім, у 1411 -- з нядаўнім абаронцам Мікалаем Куроўскім.

Смерць і пахаванне[правіць | правіць зыходнік]

У канцы 1415 года Ганна захварэла і 20 або 21 сакавіка 1416 года памерла ў Кракаве. Пахавана ў кафедры на Вавелі каля алтара Святой Дароты. У шлюбе Ганны і Ягайла нарадзілася 8 красавіка 1408 года дачка Ядвіга Ягелонка (1408—1431).[6].

Даследчыца Крысціна Пярадзька сцвярджала, што яна памерла 21 мая 1416 года і пахавана ў капліцы каралевы Сафіі Кракаўскай кафедры (цяпер тут помнік графа Патоцкага),[7] таксама, спасылаючыся на надпіс надмагільнага каменя Ульрыка фон Тэка ў касцёле ў Міндэльгайме, пра дату смерці яе маці ў 1425 годзе.[8]

Заўвага[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ а б Lundy D. R. The Peerage
  2. ↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
  3. ↑ Wdowiszewski Z. Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce. — Kraków, 2005. — S. 67—68 (pierwodruk: 1968); Tęgowski J. Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów. — Poznań — Wrocław, 1999. — S. 128.
  4. ↑ а б Spórna M., Wierzbicki P. Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego… — S. 23.
  5. ↑ а б Spórna M., Wierzbicki P. Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego… — S. 24.
  6. ↑ Wdowiszewski Z. Genealogia Jagiellonów… — S. 81.
  7. ↑ Pieradzka K. Anna Cylejska… — S. 121.
  8. ↑ Pieradzka K. Anna (1366—1425)… — S. 123.

Крыніца[правіць | правіць зыходнік]

  • Pieradzka Krystyna. Anna Cylejska // Polski Słownik Biograficzny. — Kraków, 1935. — t. 1. - стар. (польск.)
  • Spórna M., Wierzbicki P. Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. — Kraków : Zielona Sowa, 2003. - стар. — ISBN 83-7389-189-7 (польск.)
  • Wdowiszewski Z. Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce. — Kraków : Avalon, 2005. - стар. — ISBN 83-918497-2-4 (польск.)

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Ганна_Цэльская&oldid=4597262"