Каныш Імантаевіч Сатпаеў

Каныш Імантаевіч Сатпаеў
каз.: Қаныш Имантайұлы Сәтбаев
Дата нараджэння	31 сакавіка (12 красавіка) 1899
Месца нараджэння	Карашы, Паўладарскі павет[d], Сяміпалацінская вобласць, Сцяпное генерал-губернатарства, Расійская імперыя
Дата смерці	31 студзеня 1964(1964-01-31) (64 гады)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Central Cemetery (Alma-Ata)[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  Расійская рэспубліка  РСФСР  СССР
Дзеці	Khanisa Satpayeva[d]
Род дзейнасці	геолаг, палітык
Навуковая сфера	геалогія, металагенія
Месца працы	Акадэмія навук Казахскай ССР
Навуковая ступень	доктар геолага-мінералагічных навук
Навуковае званне	прафесар акадэмік АН СССР
Альма-матар	Томскі тэхналагічны інстытут
Навуковы кіраўнік	М. А. Усаў
Вядомыя вучні	Q25530957?
Вядомы як	Першы прэзідэнт Акадэміі навук Казахскай ССР
Партыя	КПСС
Член у	Акадэмія навук СССР Нацыянальная акадэмія навук Казахстана
Прэміі
Узнагароды	заслужаны дзеяч навукі Казахскай ССР[d] (1944)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Каныш Імантаевіч Сатпаеў, каз.: Қаныш Имантайұлы Сәтбаев (31 сакавіка [12 красавіка] 1899, аул Акелінскай воласці, Паўладарскі павет, Расійская імперыя — 31 студзеня 1964, Масква) — савецкі акадэмік геолаг, арганізатар навукі і грамадскі дзеяч. Адзін з заснавальнікаў савецкай металагенічнай навукі, заснавальнік казахстанскай школы металагеніі.

Доктар геолага-мінералагічных навук (1942), прафесар (1950), акадэмік АН Казахскай ССР (1946), сапраўдны член АН СССР (1946), першы прэзідэнт Акадэміі навук Казахскай ССР. Атрымаў слыннасць як геолаг, які адкрыў Улутау-Джэзказганскае радовішча медзі, якое было на тое час найбуйнейшым па прагназаваных запасах.

Бібліяграфія

К. І. Сатпаеву прыналежыць больш 200 навуковых прац па пытаннях геалогіі, вывучэнні і засваенні мінеральных рэсурсаў і развіцці навукі ў Казахстане. За навуковыя працы яму былі прысвоены званні лаўрэата Сталінскай і Ленінскай прэмій. Первые публикации он сделал в 1927 годзе, в 1952 годзе они не выходили.

• Сатпаев К. И. Положение Карсакпайского района // Җаңа мектеп. № 5/6. С. 47-64; Будущее Карсакпайского района // Там же. 1927. № 7/8 С. 39-46. (на казах. яз.).
• Сатпаев К. И. Атбасарское медное дело и его перспективы // Народное хозяйство Казакстана. 1928. № 9/10. С. 212—232.
• Сатпаев К. И. Против оппортунистического планирования Главцветмета // Казахстанская правда. 1937. 20 июля.
• Сатпаев К. И. Выдающееся произведение казахской советской литературы: (К присуждению Гос. премии СССР М. Ауэзову за роман «Абай») // Вестник АН КазССР. 1949. № 5. С. 10-13; То же // Казахстан. 1949. № 15. С. 127—130.
• Сатпаев К. И., Русаков М. П., Сейфуллин С. Ш. и др. К вопросам генезиса руд Джезказгана: Против надуманных и беспочвенных теорий в рудогенетической науке // Известия АН КазССР, Серия геологическая. 1956. Вып. 23. С. 105—145.
• Сатпаев К. И. Геология и минеральные богатства Казахстана Архівавана 13 студзеня 2015. // Вестн. АН СССР. 1957. № 10. С. 60-65.
• Сатпаев К. И. Все силы науки коммунистическому строительству // Наука и молодежь. М.: Изд-во АН СССР, 1960. С. 115—117.
• Сатпаев К. И. Совместно с практиками // Правда. 1961. 12 июня.
• Сатпаев К. И. Составители букваря недр // Советский Казахстан. 1961. 24 июня.
• Сатпаев К. И. Казахстан славит батыров Родины. (О полете в Космос А. Г. Николаева и П. Р. Поповича). Алма-Атинская правда, 1962, 15 августа.
• Сатпаев К. И. Избранные труды. В 5 т. Алма-Ата: Изд-во Наука Казахской ССР: Т. 1. Джезказганский меднорудный район. 1967. 279 с.; Т. 2. Полезные ископаемые Джезказган-Улутауского района. 1968. 222 с.; Т. 3. Проблемы металлогении и минеральные ресурсы Казахстана. 1968. 313 с.; Т. 4. Проблемы развития науки в Казахстане. 1969. 291 с.; Т. 5. Статьи, публицистика и материалы к биобиблиографии. 1970. 326 с.
• Сатпаев К. И. Избранные статьи о науке и культуре. Алма-Ата: Изд-во Наука Казахской ССР, 1989. 438, [10] с.

Літаратура

• Сатпаеў Каныш Імантаевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 193. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
• Абдулин А. А. Выдающийся ученый, организатор науки, общественный деятель // Вестник РАН. 1999. № 3. С. 258—230.
• Гарин А. Песнь его жизни: К 70-летию со дня рождения К. И. Сатпаева // Путь к коммунизму. 1969. 10 апреля.
• Каныш Имантаевич Сатпаев: (1899—1964). М. Наука, 1982. 152 с. (Материалы к биобиблиографии учёных СССР. Серия геол. наук; Вып. 27).
• Мир Сатпаева. (Юбилейный сборник). Алматы: Шартарап’с, 1999. 290 с.
• Сарсекеев М. Сатпаев / Авториз. пер. с казахского С. Плеханова. — М.: Молодая гвардия, 1980. — 319, [16] с. — (Жизнь замечательных людей. Серия биогр. Вып. 14 (607)). — 100 000 экз.
• Сарсекеев М. Сатпаев. 2 изд., доп. Алма-Ата: Өнер, 1989. 448 с.
• Судтангазин У. М. От кочевья до академии (к 90-летию со дня рождения академика К. И. Сатпаева) // Вестник АН СССР. 1989. № 6. С. 102—106.
• Satpaev Kanysh Imantaevich // The International who’s who. 1963—1964. 27 ed. London: Europa publ., 1963. P. 937.