Палацавы мост (Берлін)

Палацавы мост (Шлосбруке; ням.: Schloßbrücke) — мост праз Шпрэе ва ўсходнім канцы Унтэр-дэн-Ліндэн у гістарычным цэнтры Берліна. Помнік архітэктуры, размешчаны ў раёне Мітэ, злучае гістарычныя раёны Фрыдрыхсвердэр і Шпрэеінзель. Каменны мост, пабудаваны ў 1821—1824 гадах па праекце Карла Фрыдрыха Шынкеля, змяніў стары драўляны Сабачы мост праз Шпрэе. У 1951—1991 гадах мост насіў імя Маркса і Энгельса.

Гісторыя

Захаваныя карты Берліна і Кёльна дазваляюць зрабіць выснову аб тым, што мост на гэтым месцы існаваў ужо ў XV стагоддзі. Ён быў неабходны для дастаўкі будаўнічых матэрыялаў для першага берлінскага Гарадскога палаца праз Купферграбен, які ў той час насіў назву Меднай канавы. Драўляны сяміарачны мост на палях з адкідной сярэдняй часткай назвалі Сабачым: па ім са сваімі сабачымі зграямі адпраўляліся на паляванне ў Ціргартэн знатныя насельнікі Гарадскога палаца. Нягледзячы на ўсе перабудовы, якія закранулі Гарадскі палац і Унтэр-дэн-Ліндэн, Сабачы мост захоўваўся да 1736 года, калі яго перабудаваў прыдворны цясляр Бірыг. Сучасная канструкцыя моста з сістэмай проціваг для падняцця моста была створана ў 1738 годзе. У 1806 годзе па гэтым мосце ў Берлін заехаў Напалеон.

Будаўніцтва новага параднага моста было даручана архітэктару і старэйшаму тайнаму саветніку па пытаннях будаўніцтва Карлу Фрыдрыху Шынкелю, які прадставіў першы праект моста ў 1819 годзе. Будаўніцтва моста стала важнай задачай у рамках новага афармлення ўсёй тэрыторыі ад Гарадскога палаца да Опернай плошчы, ансамбль якой дапоўнілі перабудаваны Люстгартэн і Новая вартоўня. Новы скляпеністы мост быў пабудаваны з пясчаніку ў тры сегменты роўнага памеру і мог прапускаць рачны транспарт без разводных частак.

29 мая 1822 года адбылася цырымонія закладкі першага каменя ў падмурак моста, і па гэтым выпадку мост атрымаў назву Палацавы. На 29 лістапада 1823 года быў прызначаны шлюб кронпрынца Прусіі і будучага караля Фрыдрыха Вільгельма IV. За дзень да гэтага яшчэ недабудаваны Палацавы мост быў урачыста адкрыты, берлінскае студэнцкае таварыства ў гонар высокапастаўленай нявесты Елізаветы Людовікі арганізавала шэсце з паходнямі да Люстгартэна, на часовым драўляным мосце ўзнікла цісканіна, людзі валіліся ў ваду. Больш за 20 чалавек загінула, аднак паведамленняў пра трагічнае здарэнне ў прэсе не з'явілася з-за цэнзуры. Канчаткова мост быў здадзены ў эксплуатацыю толькі ў 1824 годзе. Праект Шынкеля прадугледжваў для ўпрыгожвання моста восем манументальных фігур на тэму перамогі ў Вызваленчых войнах, але з-за недахопу сродкаў скульптуры былі ўсталяваны толькі ў 1857 годзе, ужо пасля смерці архітэктара.

У 1912 годзе рэчышча Купферграбена было паглыблена, а ў 1938 годзе мост быў умацаваны жалезабетоннымі канструкцыямі. У Другую сусветную вайну ў адрозненне ад суседніх мастоў Шлосбруке ацалеў, атрымаўшы толькі лёгкія пашкоджанні падчас баявых дзеянняў увесну 1945 года. Скульптуры моста яшчэ ў 1943 годзе былі вывезены на захоўванне на захад.

У выніку паваеннага падзелу горада на сектары мост апынуўся ў савецкім сектары Берліна. У 1950—1952 годзе мост быў адрамантаваны, але скульптуры засталіся ў заходняй частцы горада. 1 мая 1951 года адрэстаўраваны мост быў пераназваны ў мост Маркса і Энгельса ў адпаведнасці з новай назвай Палацавай плошчы. Толькі ў 1981 годзе ў рамках унутрыгерманскага культурнага абмену скульптуры моста вярнуліся ва Усходні Берлін, былі адрэстаўраваны і ў 1983—1984 гадах вярнуліся на свае пастаменты на мосце. Да жніўня 1989 года ішла праца над іншымі дэталямі моста: былі ўсталяваны новыя ліхтары, абноўлены дэкаратыўныя элементы пастаментаў, дапоўнена агароджа і адрамантаваны апоры. 3 кастрычніка 1991 года, у першую гадавіну аб'яднання Германіі мосту было вернута гістарычнае імя Шлосбруке. У 1995—1997 гадах быў праведзены капітальны рамонт моста.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Палацавы мост у Берліне
http://www.stadtentwicklung.berlin.de/denkmal/denkmale_in_berlin/en/unter_den_linden/schlossbruecke.shtml Архівавана 2 жніўня 2017.