Пшаніца

Пшаніца
Пшаніца летняя (Triticum aestivum), тыпавы від роду Triticum
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Аднадольныя Парадак:  Метлюжкакветныя Сямейства:  Метлюжковыя Падсямейства:  Pooideae Трыба:  Triticeae Род:  Пшаніца
Міжнародная навуковая назва
Triticum L., 1753
Сінонімы
Bromus Scop., nom. inval. Crithodium Link Deina Alefeld Frumentum Krause Gigachilon Seidl Nivieria Ser. Spelta Wolf Zeia Lunell
Тыпавы від
Пшаніца летняя (Triticum aestivum L.)
Секцыі
Monococcon Dum. Dicoccoides Flaks. Triticum Timopheevii A.Filat. & Dorof. Compositum N.Gontsch.
Арэал
Арэалы паходжання і гадоўлі
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   42236 NCBI   4564 EOL   108051 GRIN   g:12442 IPNI   19220

Пшаніца (Triticum) — род травяністых, галоўным чынам аднагадовых, раслін сямейства Злакі, вядучая збожжавая культура ў шматлікіх краінах, у тым ліку і Беларусі.

Класіфікацыя

Батанічная класіфікацыя

Род падзяляюць на 5 секцый, якія ўключаюць каля 20 відаў, а таксама змяшчае 10 гібрыдаў (7 унутрыродавых і 3 міжродавых):

• Секцыя Monococcon Dum.

  Triticum boeoticum Boiss.

  Triticum monococcum L.

  Triticum urartu Thumanjan ex Gandilyan

• Секцыя Dicoccoides Flaksb.

  Triticum aethiopicum Jakubz.

  Triticum carthlicum Nevski

  Triticum dicoccoides (Körn. ex Asch. & Graebn.) Schweinf.

  Triticum dicoccum Schrank

  Triticum durum Desf.

  Triticum polonicum L.

  Triticum turanicum Jakubz.

  Triticum turgidum L.

• Секцыя Triticum

  Triticum aestivum L. typus — Пшаніца летняя, ці Пшаніца мяккая, ці Пшаніца звычайная, ці Пшаніца, ці Ярыца

  Triticum compactum Host

  Triticum macha Dekapr. & Menabde

  Triticum spelta L.

  Triticum sphaerococcum Percival

• Секцыя Timopheevii A.Filat. & Dorof.

  Triticum araraticum Jakubz. — часам разглядаецца як падвід Triticum timopheevii пад назвай Triticum timopheevii araraticum

  Triticum timopheevii Zhuk.

• Секцыя Compositum N.Gontsch.

  Triticum flaksbergeri Navr.

  Triticum kiharae Dorof. & Migush.

• Гібрыды

  Triticum ×borisovii Zhebrak (1944) [= Triticum aestivum L. × Triticum timopheevii (Zhuk.) Zhuk.]

  Triticum ×dimococcum E.Schiem. & Staudt (1956) [= Triticum dicoccon (Schrank) Schübl. × Triticum monococcum L.]

  Triticum ×duelongatum Poleva (1995) [= Elymus elongatus (Host) Runemark × Triticum durum Desf.]

  Triticum ×duromedium Lubimova (1993) [= Elymus hispidus (Opiz) Melderis × Triticum durum Desf.]

  Triticum ×edwardii Zhebrak (1944) [= Triticum durum Desf. × Triticum monococcum L.]

  Triticum ×fungicidum Zhuk. (1944) [= Triticum carthlicum Nevski × Triticum timopheevii (Zhuk.) Zhuk.]

  Triticum ×soveticum Zhebrak ex Thone (1944) [= Triticum durum Desf. × Triticum timopheevii (Zhuk.) Zhuk.]

  Triticum ×teres H.R.Jiang & X.X.Kong (1986) [= Aegilops tauschii Coss. × Triticum urartu Thumanjan ex Gandilyan]

  Triticum ×timococcum Kostov (1936) [= Triticum monococcum L. × Triticum timopheevii (Zhuk.) Zhuk.]

  Triticum ×turgidovillosum Tschermak (1930) [= Triticum durum Desf. × Triticum turgidum L.]

Значэнне і выкарыстанне

Мука з зерняў пшаніцы ідзе на выпяканне хлеба, выраб макаронных і кандытарскіх вырабаў. Пшаніца таксама выкарыстоўваецца як кармавая культура, уваходзіць у некаторыя рэцэпты прыгатавання піва і гарэлкі.

Літаратура

• Цвелев Н. Н. Род 22. Пшеница — Triticum L. // Злаки СССР / Отв. ред. Ан. А. Фёдоров. — Л.: Наука, 1976. — С. 160—170. — 788 с. — 2 900 экз.
• Гончаров Н. П., Кондратенко Е. Я. Происхождение, доместикация и эволюция пшениц(руск.) // Информационный вестник ВОГиС : журнал. — 2008. — Т. 12. — № 1/2. — С. 159—179. — ISSN 1814-554X.

Спасылкі

• Triticum (англ.). The Plant List. Version 1.1 Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/ (accessed 1st January) (27 красавіка 2013). Праверана 11 лістапада 2020.