Пізанела

Пізанела
Імя пры нараджэнні	Антоніа ды Пуча Пізана
Дата нараджэння	1395[…]
Месца нараджэння	Піза, правінцыя Піза, Таскана, Італія
Дата смерці	1455[…]
Месца смерці	Рым, Папская вобласць
Грамадзянства	Італія
Род дзейнасці	мастак, скульптар, ілюмінатар рукапісаў, медальер, рысавальнік
Жанр	жывапісец, графік, медальер
Мастацкі кірунак	Veronese school[d] і Адраджэнне
Уплыў	Дженціле ды Фабрыяно
Уплыў на	Taddeo Crivelli[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Медаль з партрэтнай выявай Сіджызмонда Пандольфа Малатэста

Анто́ніа Пізане́ла (Antonio Pisanello, сапр. імя Antonio die Puccio Pisano) (каля. 1392—1395, Піза — верагодна, 1455, Рым) — адзін з найбольш выбітных мастакоў эпохі Адраджэння і ранняга італьянскага кватрачэнта.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і суконшчыка Пуча дзі Джавані дзі Чэрэта. Пасля яго смерці, удава Ізабэта з сынам Антоніа пераехала ў свой родны горад — Верону. Першым настаўнікам будучага мастака стаў Стэфана да Верона, пазней яго настаўнікам і сябрам стаў Джэнціле дзі Фабрыяна. З дзі Фабрыяна Пізанела ў 1409—1415 гадах у Венецыі працаваў над упрыгожваннем Залы Вялікага савету ў Палацы Дожаў (афармленне Залы загінула пры пажары ў 1577 годзе). Пасля раптоўнай смерці Джентыле (1427) Пізанела працягнуў пачаты ім роспіс базілікі Сан Джавані ін Латэрана (не захавалася). У 1420-х гадах працаваў над фрэскамі ў замку Вісконці ў Павіі — гэты фрэскавы цыкл загінуў падчас вайны з Францыяй у 1527 годзе.

У снежні 1439 года прыняў удзел у вайне супраць Венецыянскай рэспублікі: у складзе войскаў Джанфранчэска I Ганзага аблажыў Верону. Неўзабаве пасля вызвалення Вероны ўлады Венецыі забаранілі знаходзіцца мастаку на яе тэрыторыі, а ў 1442 годзе завочна прысудзілі да канфіскацыі маёмасці і пазбаўлення мовы «за паклёп на рэспубліку і вымаўленне ганебных для ўраду слоў». Толькі дзякуючы высокапастаўленым сябрам Пізанела пазбег пакарання.

У 1441—1444 гадах мастак, якому забаронена было жыць на венецыянскіх землях, працаваў пры двары герцага Ферары Ліянела д'Эстэ.

У 1448 годзе Пізанела быў запрошаны ў Неапаль каралём Альфонса Арагонскім.

Пасля 1450 года звестак пра Пізанела няма. Частка біёграфаў лічыць, што ён памёр менавіта ў гэтым годзе. Большасць жа мяркуе, што Пізанела памёр у 1455 годзе, абапіраючыся на ліст Карла Медычы (сына Козіма), які пісаў брату Джавані ў кастрычніку гэтага года:

Я купіў на днях каля трыццаці медалёў, вельмі прыгожых, у вучня Пізанела, які памёр у гэтыя дні…

Творы Пізанела можна ўбачыць у мастацкіх зборах Бергама, Лондана, Парыжа і Вены.

Літаратура

• Майская М. И. Пизанелло. — М. 1981. (руск.)
• Художественная галерея № 158, Киев, 2007. (руск.)
• Дзуффи С. Большой атлас живописи. — М.: ОЛМА-ПРЕСС, 2002. — С. 49. — ISBN 5-224-03922-3 (руск.)
• Dillian Gordon. Pisanello. Painter to the Renaissance Court. Yale University Press, 2001. (англ.)

Спасылкі

• Творческий путь Пизанелло (руск.). Стиль Эпохи (29 лістапада 2011). Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2012. Праверана 17 студзеня 2011.