Стэфан Жаромскі

Стэфан Жаромскі
Стэфан Жаромскі
	польск.: Stefan Żeromski
Асабістыя звесткі
Псеўданімы	Maurycy Zych, Józef Katerla і Stefan Iksmoreż
Дата нараджэння	14 кастрычніка 1864[…]
Месца нараджэння	Кельцы, Q24932577?, Радамская губерня, Царства Польскае, Расійская імперыя;
Дата смерці	20 лістапада 1925[…] (61 год)
Месца смерці	Варшава, Польская Рэспубліка;
Пахаванне	Кальвінісцкія могілкі Варшавы[d];
Грамадзянства	Расійская імперыя; Польская Рэспубліка;
Дзеці	Adam Żeromski[d] і Monika Żeromska[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, аўтар дзённіка, драматург, пісьменнік навуковай фантастыкі
Мова твораў	польская
Грамадская дзейнасць
Партыя	Польская сацыялістычная партыя[d];
Член у	Польскі ПЭН-клуб[d]; Прафесійны саюз польскіх літаратараў[d];
Узнагароды
Подпіс
	Творы ў Вікікрыніцах
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Стэфан Жаромскі, таксама сустракаецца Жэромскі (польск.: Stefan Żeromski; 14 кастрычніка 1864, Страўчын, Радамская губерня, Царства Польскае, Расійская імперыя — 20 лістапада 1925, Варшава, Польская Рэспубліка) — польскі пісьменнік і публіцыст, «сумленне польскай літаратуры».

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Працаваў хатнім настаўнікам, у 1892—1904 гадах — бібліятэкарам у Польскім музеі ў Раперсвілі і ў бібліятэцы Замойскіх у Варшаве. У 1909—1912 гадах — у эміграцыі ў Парыжы. Выказваўся супраць дыскрымінацыі і ўціску беларусаў у Заходняй Беларусі ў міжваенныя гады^[7].

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Ужо для першых яго твораў характэрна сацыяльная скіраванасць, зварот да тэмы нацыянальна-вызваленчага руху (зборнікі «Апавяданні», «Раздзяўбуць нас крумкачы», абодва 1895). У цэнтры аўтабіяграфічнага рамана «Сізіфава праца» (1897) пратэст супраць прымусовай русіфікацыі польскай школы. Раман «Бяздомныя» (т. 1—2, 1900) прысвечаны тэме духоўных пошукаў польскай інтэлігенцыі. Ідэя барацьбы за незалежнасць і трагічны лёс адданых ёй барацьбітоў аб’ядноўвае раманы «Попел» (т. 1—4, 1904), «Прыгажосць жыцця» (1912), «Верная рака» (1912, пра паўстанне 1863) і трылогію «Барацьба з сатаной» (1916—19). Аўтар драм «Ружа» (1909) і «Сулкоўскі» (1910), раманаў «Гісторыя граху» (т. 1—2, 1908), «Прадвесне» (1925).

Творы[правіць | правіць зыходнік]

Doktor Piotr
Duma o hetmanie
Dzieje grzechu
Echa leśne
Firlykowe Wzgórze
Ludzie bezdomni
Na probostwie w Wyszkowie
O żołnierzu tułaczu
Popioły
Przedwiośnie
Puszcza Jodłowa
Rozdzióbią nas kruki, wrony
Róża
Sen o szpadzie
Siłaczka
Sułkowski
Syzyfowe prace
Уцякла мая перапёлачка
Uroda życia
Walka z szatanem
Wiatr od morza
Wierna rzeka
Zapomnienie
Zmierzch

Беларускія пераклады[правіць | правіць зыходнік]

На беларускую мову творы С. Жаромскага перакладалі М. Дубянецкі (зборнік «Верная рака», 1985), А. Сёмуха, Л. Баршчэўскі і інш.

Верная рака / пер. М. Дубянецкі // Прайдзісвет № 4;
Табу Архівавана 10 жніўня 2010. / пер. А. Сёмуха // ARCHE № 11 (62), 2007.
[1] Раздзяўбуць нас крумкачы, вароны… / пер. Л. Баршчэўскі // Літаратурная Беларусь. № 2 (186). 2022.

Фільмы па творах[правіць | правіць зыходнік]

1999 — тэлесерыял Пракляты ўтульны дом (Беларусь) паводле аповесці «Верная рака».

Зноскі

↑ ^а ^б ^в Czech National Authority Database Праверана 30 жніўня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
↑ ^а ^б Stefan Zeromski // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ Stefan Żeromski // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ Жеромский Стефан // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ Жеромский Стефан // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ ^а ^б https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1951-t42-n1/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1951-t42-n1-s1-40/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1951-t42-n1-s1-40.pdf
↑ Калачынскі Ю. Якія былі мэты польскага змагання з беларускім нацыянальным рухам у Заходняй Беларусі? // 100 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. І. Саверчанка, Зм. Санько. — Мн.: Рэдакцыя газеты «Звязда», 1993. С. 68.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Хмяльніцкі М. Жаромскі // БелЭн у 18 т. Т. 6. Мн., 1998.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Стэфан Жаромскі

[_6e68afb5110809b1-1] а ^б ^в Czech National Authority Database Праверана 30 жніўня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[_10a42397e7ee9f4f-2] а ^б Stefan Zeromski // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[_3a73f203e2dc336b-3] Stefan Żeromski // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_83dd37306d3cb772-4] Жеромский Стефан // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[_d3747627ad6f6cf3-5] Жеромский Стефан // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[_a9e5d9e2d917621e-6] а ^б https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1951-t42-n1/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1951-t42-n1-s1-40/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1951-t42-n1-s1-40.pdf

[7] Калачынскі Ю. Якія былі мэты польскага змагання з беларускім нацыянальным рухам у Заходняй Беларусі? // 100 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. І. Саверчанка, Зм. Санько. — Мн.: Рэдакцыя газеты «Звязда», 1993. С. 68.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]