Балканізацыя

Балканы з 1800 па 2008 год

Балканізацыя — асаблівы працэс распаду дзяржавы або федэрацыі. Суправаджаецца далейшай фрагментацыяй зноў утвораных палітычных суб’ектаў, якія ўступаюць у канфліктныя адносіны адзін з адным аж да грамадзянскай вайны. Тэрмін з’яўляецца вытворным ад назвы еўрапейскага рэгіёну Балканы. Ён ў 1817—1912 гг. з адзінай прасторы пад уладай Асманскай імперыі ператварыўся ў некалькі невялікіх дзяржаў.

У сучасным словаўжыванні тэрмін часта азначае негатыўныя наступствы распаду дзяржаў і небяспекі заахвочвання сепаратызму. У гэтым сэнсе кажуць пра балканізацыю Афрыкі, Еўропы, Украіны або Расіі.

У пашыраным сэнсе тэрмін ставіцца да любога драбненню аднастайнай сістэмы на дрэнна звязаныя адзін з адным часткі, напрыклад балканізацыя Інтэрнэту.

Ва ўласным сэнсе слова паўтарылася ў 1990-я гады падчас распаду Югаславіі. Тады былыя суб’екты федэрацыі ператварыліся ў суверэнныя дзяржавы (Боснія і Герцагавіна, Сербія і Чарнагорыя, Харватыя, Славенія, Македонія), якія падвергліся далейшай фрагментацыі: ад зноў утворанай Харватыі аддзялілася Сербская Краіна, Боснія і Герцагавіна практычна раскалолася на Рэспубліку Сербскай і Федэрацыю Босніі і Герцагавіны, Сербія і Чарнагорыя падзялілася, а ад Сербіі пасля аддзялілася Косава.