Перайсці да зместу

Жан-Мішэль Баскія: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Створана перакладам старонкі "Баския, Жан-Мишель"
 
афармленне
Радок 1: Радок 1:
{{Мастак}}
[[Файл:Jean-Michel_Basquiat_-_grave.jpg|міні|250пкс|Магіла Жана-Мішэля на Грынвудскіх могілках у [[Нью-Ёрк]]у]]


[[Файл:Jean-Michel_Basquiat_graffiti.jpg|міні|250пкс|<nowiki>«Dripping», 2007. {{нп3|Стрыт-арт||ru|Стрит-арт}} [[трафарэт]] на тэму фатаграфіі [[Эндзі Уорхал]]а]]
[[Файл:Jean-Michel_Basquiat_-_grave.jpg|міні|273x273пкс|Магіла Жана-Мішэля на Грынвудскіх могілках у [[Нью-Ёрк|Нью-Ёрку]]]]
'''Жан-Мішэль Баскія''' ({{lang-en|Jean-Michel Basquiat}}, [[22 снежня]] [[1960]], [[Нью-Ёрк]] — [[12 жніўня]] [[1988]], там жа) — амерыканскі мастак. Праславіўся спачатку як [[графіці]]-мастак у [[Нью-Ёрк]]у, а затым, у 1980-х гадах, як вельмі паспяховы {{нп3|Неаэкспрэсіянізм|неаэкспрэсіяніст|ru|Неоэкспрессионизм}}.
{{External media|topic=Жан-Мішэль Баскія|subtopic=|width=282px|image1=[http://www.sothebys.com/content/dam/stb/lots/N09/N09761/942N09761_XXXXX.jpg Untitled] &#91;[https://web.archive.org/web/20171230092555/http://www.sothebys.com/content/dam/stb/lots/N09/N09761/942N09761_XXXXX.jpg арх.] 30 снежня 2017&#93; Карціна без назвы, 1982. Прададзеная Нью-Ёркскім аддзяленнем [[Сотбіс|Sotheby's]] 18 мая 2017 года за 110 487 500 USD|image2=[http://www.sothebys.com/content/dam/stb/lots/PF1/PF1715/027PF1715_9KKWW_1.jpg Thin in the old] &#91;[https://web.archive.org/web/20171230100017/http://www.sothebys.com/content/dam/stb/lots/PF1/PF1715/027PF1715_9KKWW_1.jpg арх.] 30 декабря 2017&#93; «Тонкі ў старасці» (іншыя варыянты — слабы, які схуднеў), 1986. Прададзеная Парыжскім аддзяленнем Sotheby's 7 снежня 2017 года за 3 650 900 EUR|image3=}}
[[Файл:Jean-Michel_Basquiat_graffiti.jpg|міні|301x301пкс|<nowiki>«Dripping», 2007. {{нп3|Стрыт-арт||ru|Стрит-арт}} </nowiki>[[трафарэт]] на тэму фатаграфіі [[Эндзі Уорхал|Эндзі Уорхала]]]]
'''Жан-Мішэль Баскія''' ({{lang-en|Jean-Michel Basquiat}}, [[22 снежня]] [[1960]], [[Нью-Ёрк]] — [[12 жніўня]] [[1988]], там жа) — амерыканскі мастак. Праславіўся спачатку як [[графіці]]-мастак у [[Нью-Ёрк|Нью-Ёрку]], а затым, у 1980-х гадах, як вельмі паспяховы <nowiki>{{нп3|Неаэкспрэсіянізм|неаэкспрэсіяніст|ru|Неоэкспрессионизм}}</nowiki>.


== Біяграфія ==
== Біяграфія ==
Баскія нарадзіўся ў Нью-Ёрку, у [[Бруклін|Брукліне]]. Яго маці Мацільда была з [[Пуэрта-Рыка]], а бацька Жэрар нарадзіўся ў [[Порт-о-Прэнс]], сталіцы [[Гаіці]]. Дзякуючы гэтаму Жан-Мішэль з дзяцінства свабодна размаўляў на французскай, іспанскай і англійскай мовах, чытаў кнігі, у тым ліку паэзію сімвалістаў, міфы і гісторыю. Ужо ў раннім узросце ён праявіў здольнасці да мастацтва, і яго маці заахвочвала гэтыя імкненні.
Баскія нарадзіўся ў Нью-Ёрку, у [[Бруклін]]е. Яго маці Мацільда была з [[Пуэрта-Рыка]], а бацька Жэрар нарадзіўся ў [[Порт-о-Прэнс]], сталіцы [[Гаіці]]. Дзякуючы гэтаму Жан-Мішэль з дзяцінства свабодна размаўляў на французскай, іспанскай і англійскай мовах, чытаў кнігі, у тым ліку паэзію сімвалістаў, міфы і гісторыю. Ужо ў раннім узросце ён праявіў здольнасці да мастацтва, і яго маці заахвочвала гэтыя імкненні.


Ва ўзросце шасці гадоў стаў малодшым членам [[Бруклінскі музей|Бруклінскага музея]]. Вясной 2018 года ў музеі была арганізавана выстаўка "One Basquiat", прысвечаная выключна рэкорднаму твору мастака "без назвы" (1982), які быў набыты на аўкцыёне Sotheby's японскім калекцыянерам Юсаку Маэзава за 110,5 мільёна даляраў самая дарагая з усіх работ амерыканскага мастака на аўкцыёне.
Ва ўзросце шасці гадоў стаў малодшым членам [[Бруклінскі музей|Бруклінскага музея]]. Вясной 2018 года ў музеі была арганізавана выстаўка «One Basquiat», прысвечаная выключна рэкорднаму твору мастака «без назвы» (1982), які быў набыты на аўкцыёне Sotheby’s японскім калекцыянерам Юсаку Маэзава за 110,5 мільёна даляраў — самая дарагая з усіх работ амерыканскага мастака на аўкцыёне.


У 1977 годзе, ва ўзросце 17 гадоў, Баскія і яго сябар Al Diaz пачалі маляваць [[графіці]] на сценах будынкаў у Манхэтане, падпісваючыся ''SAMO'' або ''SAMO shit''. Малюнкі складаліся са змястоўных фраз, сэнс якіх складана перавесці на рускую мову, напрыклад, ''Plush safe he think.. SAMO'' («Ён думае, што плюш засцерагае [яго]. SAMO») або ''SAMO as an escape clause'' («SAMO як ўмова адмаўлення»). У снежні 1978 года ў ''<nowiki>{{нп3|The Village Voice|Village Voice|ru|The Village Voice}}</nowiki>'' быў апублікаваны [http://www.villagevoice.com/specials/0543,voice,69268,31.html артыкул] пра гэтыя надпісы. Праект скончыўся эпітафіяй ''SAMO IS DEAD'' («SAMO мёртвы»). У 1978 годзе Баскія пакідае дом, жыве з сябрамі, падпрацоўваючы продажам саколак і паштовак на вуліцы. Таксама ў канцы сямідзесятых Баскія з таварышамі арганізуе музычны гурт "Gray", які выступае ў розных клубах Манхэтена.
У 1977 годзе, ва ўзросце 17 гадоў, Баскія і яго сябар Al Diaz пачалі маляваць [[графіці]] на сценах будынкаў у Манхэтане, падпісваючыся ''SAMO'' або ''SAMO shit''. Малюнкі складаліся са змястоўных фраз, сэнс якіх складана перавесці на рускую мову, напрыклад, ''Plush safe he think.. SAMO'' («Ён думае, што плюш засцерагае [яго]. SAMO») або ''SAMO as an escape clause'' («SAMO як ўмова адмаўлення»). У снежні 1978 года ў {{нп3|The Village Voice|Village Voice|ru|The Village Voice}} быў апублікаваны [http://www.villagevoice.com/specials/0543,voice,69268,31.html артыкул] пра гэтыя надпісы. Праект скончыўся эпітафіяй ''SAMO IS DEAD'' («SAMO мёртвы»). У 1978 годзе Баскія пакідае дом, жыве з сябрамі, падпрацоўваючы продажам саколак і паштовак на вуліцы. Таксама ў канцы сямідзесятых Баскія з таварышамі арганізуе музычны гурт «Gray», які выступае ў розных клубах Манхэтена.


У чэрвені 1980 года Баскія прымае ўдзел у "''The Times Square Show"'', калектыўнай выстаўцы мастакоў, якая адкрылася ў закінутым масажным салоне на Сёмай авеню. Піянерская выстаўка таксама прадставіла працы [[Кіт Харынг|Кіта Харынга]], <nowiki>{{нп3|Кікі Сміт||ru|Смит, Кики}}</nowiki>, <nowiki>{{нп3|Джэні Хольцэр||ru|Хольцер, Дженни}}</nowiki> і {{нп3|Кені Шарф|Кені Шарфа||Kenny Scharf}}. У 1981 годзе паэт і арт-крытык <nowiki>{{нп3|Рэне Рыкард|||Rene Ricard}}</nowiki> апублікаваў артыкул "''The Radiant Child"''<nowiki> у часопісе "{{нп3|</nowiki>''Artforum''||ru|''Artforum''}}", якая спрыяла міжнароднай кар'еры Баскія. На працягу некалькіх наступных гадоў Баскія працягвае выстаўляць свае працы ў Нью-Ёрку. З 1982 Баскія рэгулярна выстаўляецца з <nowiki>{{нп3|Джуліян Шнабель|Джуліяні Шнабелем|ru|Шнабель, Джулиан}}</nowiki>, <nowiki>{{нп3|Дэвід Сале|Дэвідам Сале|ru|Салле, Дэвид}}</nowiki>, <nowiki>{{нп3|Франчэска Клементэ||ru|Клементе, Франческо}}</nowiki> і <nowiki>{{нп3|Энца Кукі||ru|Кукки, Энцо}}</nowiki>, групай мастакоў, якіх арт-крытыкі, куратары і калекцыянеры неўзабаве назавуць <nowiki>{{нп3|Неаэкспрэсіянізм|неаэкспрэсіяністамі|ru|Неоэкспрессионизм}}</nowiki>.
У чэрвені 1980 года Баскія прымае ўдзел у «The Times Square Show», калектыўнай выстаўцы мастакоў, якая адкрылася ў закінутым масажным салоне на Сёмай авеню. Піянерская выстаўка таксама прадставіла працы [[Кіт Харынг|Кіта Харынга]], {{нп3|Кікі Сміт||ru|Смит, Кики}}, {{нп3|Джэні Хольцэр||ru|Хольцер, Дженни}} і {{нп3|Кені Шарф|Кені Шарфа||Kenny Scharf}}. У 1981 годзе паэт і арт-крытык {{нп3|Рэне Рыкард|||Rene Ricard}} апублікаваў артыкул «The Radiant Child» у часопісе «{{нп3|Artforum||ru|Artforum}}», якая спрыяла міжнароднай кар’еры Баскія. На працягу некалькіх наступных гадоў Баскія працягвае выстаўляць свае працы ў Нью-Ёрку. З 1982 Баскія рэгулярна выстаўляецца з {{нп3|Джуліян Шнабель|Джуліяні Шнабелем|ru|Шнабель, Джулиан}}, {{нп3|Дэвід Сале|Дэвідам Сале|ru|Салле, Дэвид}}, {{нп3|Франчэска Клементэ||ru|Клементе, Франческо}} і {{нп3|Энца Кукі||ru|Кукки, Энцо}}, групай мастакоў, якіх арт-крытыкі, куратары і калекцыянеры неўзабаве назавуць {{нп3|Неаэкспрэсіянізм|неаэкспрэсіяністамі|ru|Неоэкспрессионизм}}.


У 1982 годзе Баскія пазнаёміўся з [[Эндзі Уорхал|Эндзі Уорхалам]] і яны стварылі шмат сумесных работ. Ва ўзросце 22 гадоў у тым жа 1982 годзе, ён стаў самым маладым мастаком, які калі-небудзь выстаўляўся на выстаўцы "<nowiki>{{нп3|documenta||ru|documenta}}</nowiki>" ў [[Касель|Каселі]], [[Германія]].
У 1982 годзе Баскія пазнаёміўся з [[Эндзі Уорхал]]ам і яны стварылі шмат сумесных работ. Ва ўзросце 22 гадоў у тым жа 1982 годзе, ён стаў самым маладым мастаком, які калі-небудзь выстаўляўся на выстаўцы «{{нп3|documenta||ru|documenta}}» ў [[Касель|Каселі]], [[Германія]].


Ён сустрэў свайго даўняга сябра і настаўніка Эндзі Уорхала ў 1981 годзе на начной гарачай кропцы містэра Чоу. Швейцарскі дылер <nowiki>{{нп3|Бруна Бішафбергер|||Bruno Bischofberger}}</nowiki> пазней прапанаваў абодвум супрацоўнічаць у серыі карцін, і паміж 1983 і 1985 гадамі пара зрабіла працы, якія наклалі віртуозныя графіці Баскіі на яркія поп-вобразы Уорхала.Яны працавалі разам, уплывалі на творчасць адзін аднаго. Іх адносіны працягваліся да смерці Уорхала ў 1987 годзе.
Ён сустрэў свайго даўняга сябра і настаўніка Эндзі Уорхала ў 1981 годзе на начной гарачай кропцы містэра Чоу. Швейцарскі дылер {{нп3|Бруна Бішафбергер|||Bruno Bischofberger}} пазней прапанаваў абодвум супрацоўнічаць у серыі карцін, і паміж 1983 і 1985 гадамі пара зрабіла працы, якія наклалі віртуозныя графіці Баскіі на яркія поп-вобразы Уорхала. Яны працавалі разам, уплывалі на творчасць адзін аднаго. Іх адносіны працягваліся да смерці Уорхала ў 1987 годзе.


=== Апошнія гады і смерць ===
=== Апошнія гады і смерць ===
З 1984 многія сябры Баскія пачынаюць адзначаць яго ўсё больш дзіўныя паводзіны, выкліканыя прыёмам наркотыкаў. Баскія заахвоціўся да гераіну ў гады жыцця сярод вулічных мастакоў Нью-Ёрка. Баскія памёр ад выпадковай <nowiki>{{нп3|Спідбол|перадазіроўкі наркотыкаў|ru|Спидбол}}</nowiki> 12 жніўня 1988 года ў сваёй студыі на Грэйт-Джонс-стрыт. Яму было 27 гадоў. У апошнія месяцы неспакойны мастак сцвярджаў, што выкарыстоўваў сто пакетаў [[Гераін|гераіну]] ў дзень. Куратар і галерыст <nowiki>{{нп3|Джэфры Дэйч|||Jeffrey Deitch}}</nowiki> выступіў з прамовай падчас пахавання на Грынвудскіх могілках у Брукліне.
З 1984 многія сябры Баскія пачынаюць адзначаць яго ўсё больш дзіўныя паводзіны, выкліканыя прыёмам наркотыкаў. Баскія заахвоціўся да гераіну ў гады жыцця сярод вулічных мастакоў Нью-Ёрка. Баскія памёр ад выпадковай {{нп3|Спідбол|перадазіроўкі наркотыкаў|ru|Спидбол}} 12 жніўня 1988 года ў сваёй студыі на Грэйт-Джонс-стрыт. Яму было 27 гадоў. У апошнія месяцы неспакойны мастак сцвярджаў, што выкарыстоўваў сто пакетаў [[гераін]]у ў дзень. Куратар і галерыст {{нп3|Джэфры Дэйч|||Jeffrey Deitch}} выступіў з прамовай падчас пахавання на Грынвудскіх могілках у Брукліне.


== Творчасць ==
== Творчасць ==
Разам з <nowiki>{{нп3|Джуліян Шнабель|Джуліяні Шнабелем|ru|Шнабель, Джулиан}}</nowiki>, <nowiki>{{нп3|Кені Шарф|Кені Шарфам||Kenny Scharf}}</nowiki> і <nowiki>{{нп3|Франчэска Клементэ||ru|Клементе, Франческо}}</nowiki>, Баскія лічыўся адной з вядучых фігур неаэкспрэсіянізму, мастацкага руху, які пацвердзіў першынство чалавечай фігуры ў сучасным мастацтве. У 1996 годзе Шнабель зняў біяграфічны фільм пра бурнае жыццё мастака з <nowiki>{{нп3|Джэфры Райт|Джэфры Райтам|ru|Райт, Джеффри}}</nowiki> у галоўных ролях у ролі Баскіі і [[Дэвід Боўі|Дэвідам Боўі]] ў ролі Уорхала. Творчасць Баскія можна ўмоўна падзяліць на тры перыяды. У ранні перыяд, з 1980 па 1982 год, ён часта адлюстроўвае шкілеты і маспападобныя твары, у чым выяўляецца яго незвычайная цікавасць да смерці. Іншыя найбольш частыя вобразы: аўтамабілі, будынкі, паліцыя, гульні дзяцей на тратуары і графіці, якія прыйшлі з яго вопыту малявання на вуліцах горада. Сярэдні перыяд, з канца 1982 па 1985 год, адзначаны цікавасцю Баскія да яго гаіцянскіх каранёў. Апошні перыяд, з 1986 года да смерці ў 1988 годзе, адзначаны новай манерай і новымі вобразамі.
Разам з {{нп3|Джуліян Шнабель|Джуліяні Шнабелем|ru|Шнабель, Джулиан}}, {{нп3|Кені Шарф|Кені Шарфам||Kenny Scharf}} і {{нп3|Франчэска Клементэ||ru|Клементе, Франческо}}, Баскія лічыўся адной з вядучых фігур неаэкспрэсіянізму, мастацкага руху, які пацвердзіў першынство чалавечай фігуры ў сучасным мастацтве. У 1996 годзе Шнабель зняў біяграфічны фільм пра бурнае жыццё мастака з {{нп3|Джэфры Райт|Джэфры Райтам|ru|Райт, Джеффри}} у галоўных ролях у ролі Баскіі і [[Дэвід Боўі|Дэвідам Боўі]] ў ролі Уорхала. Творчасць Баскія можна ўмоўна падзяліць на тры перыяды. У ранні перыяд, з 1980 па 1982 год, ён часта адлюстроўвае шкілеты і маспападобныя твары, у чым выяўляецца яго незвычайная цікавасць да смерці. Іншыя найбольш частыя вобразы: аўтамабілі, будынкі, паліцыя, гульні дзяцей на тратуары і графіці, якія прыйшлі з яго вопыту малявання на вуліцах горада. Сярэдні перыяд, з канца 1982 па 1985 год, адзначаны цікавасцю Баскія да яго гаіцянскіх каранёў. Апошні перыяд, з 1986 года да смерці ў 1988 годзе, адзначаны новай манерай і новымі вобразамі.


== Фільмы ==
== Фільмы ==


* «<nowiki>{{нп3|Баскія (фільм)|Баскія|ru|Баския (фильм)}}</nowiki>», рэжысёра <nowiki>{{нп3|Джуліян Шнабель|Джуліяні Шнабеля|ru|Шнабель, Джулиан}}</nowiki>, 1996 год.
* «{{нп3|Баскія (фільм)|Баскія|ru|Баския (фильм)}}», рэжысёра {{нп3|Джуліян Шнабель|Джуліяні Шнабеля|ru|Шнабель, Джулиан}}, 1996 год.
* «<nowiki>{{нп3|Downtown 81|||Downtown 81}}</nowiki>»
* «{{нп3|Downtown 81|||Downtown 81}}»
* «<nowiki>{{нп3|Жан-Мішэль Баскія: Прамяністае дзіця|||Jean-Michel Basquiat: The Radiant Child}}</nowiki>»
* «{{нп3|Жан-Мішэль Баскія: Прамяністае дзіця|||Jean-Michel Basquiat: The Radiant Child}}»
* <nowiki>«{{нп3|Баскія: Выбухрэальнасці|||</nowiki>''Boom for Real: The Late Teenage Years of Jean-Michel Basquiat''}}», 2017, рэжысёр <nowiki>{{нп3|Сара Драйвер||ru|Драйвер, Сара}}</nowiki>
* «{{нп3|Баскія: Выбухрэальнасці|||Boom for Real: The Late Teenage Years of Jean-Michel Basquiat}}», 2017, рэжысёр {{нп3|Сара Драйвер||ru|Драйвер, Сара}}


== Кошты на працы ==
== Кошты на працы ==
Да 2002 года найвышэйшай цаной, выплачанай за працу Баскія, было 3,5 млн. даляраў.
Да 2002 года найвышэйшай цаной, выплачанай за працу Баскія, было 3,5 млн даляраў.


14 мая 2002 года «Profit I» Баскія была выстаўлена на аўкцыён і прададзеная за 5,5 млн. даляраў. У маі 2007 года праца Баскія «без назвы» 1981 года была прададзеная на аўкцыёне за 14,6 млн даляраў.
14 мая 2002 года «Profit I» Баскія была выстаўлена на аўкцыён і прададзеная за 5,5 млн даляраў. У маі 2007 года праца Баскія «без назвы» 1981 года была прададзеная на аўкцыёне за 14,6 млн даляраў.


16 мая 2013 года карціна «Затуманеныя голавы» была прададзеная за 48,8 млн даляраў на аўкцыёне ў Нью-Ёрку.
16 мая 2013 года карціна «Затуманеныя голавы» была прададзеная за 48,8 млн даляраў на аўкцыёне ў Нью-Ёрку.


18 мая 2017 года безназоўная праца Баскія 1982 года была прададзеная за 110,5 млн. долараў на аўкцыёне ў Нью-Ёрку.
18 мая 2017 года безназоўная праца Баскія 1982 года была прададзеная за 110,5 млн долараў на аўкцыёне ў Нью-Ёрку.


== Цытаты ==
== Цытаты ==
Знакамітай цытатай Жана-Мішэля з'яўляюцца яго крылатыя словы:{{Пачатак цытаты}}
Знакамітай цытатай Жана-Мішэля з’яўляюцца яго крылатыя словы:
{{Пачатак цытаты}}
Я не думаю пра мастацтва, калі я працую. Я стараюся думаць пра жыццё{{Арыгінальны тэкст|en|I don’t think about art when I’m working. I try to think about life.}}
Я не думаю пра мастацтва, калі я працую. Я стараюся думаць пра жыццё
{{Арыгінальны тэкст|en|I don’t think about art when I’m working. I try to think about life.}}
{{Канец цытаты}}<blockquote class="ts-Начало_цитаты-quote"></blockquote>
{{Канец цытаты}}

{{зноскі}}


== Спасылкі ==
== Спасылкі ==
Радок 54: Радок 59:
* [http://yellow-reporter.livejournal.com/917407.html Аповяд аб двух карцінах мастака: «UNTITLED, 1984», «CASH CROP, 1984»]
* [http://yellow-reporter.livejournal.com/917407.html Аповяд аб двух карцінах мастака: «UNTITLED, 1984», «CASH CROP, 1984»]
* [http://yellow-reporter.livejournal.com/903481.html «Рынкавая прыгажосць»]
* [http://yellow-reporter.livejournal.com/903481.html «Рынкавая прыгажосць»]
* [https://www.youtube.com/watch?v=God08-Hqg74&list=PLRSwFqRcpg4GogFwgpkgNlSjIf5qKa-oO&index=3 Лекцыя Ірыны Кулік у Музеі «Гараж». Паўль Клее — Жан-Мішэль Баскія. Жывапіс у руху]
* [https://www.youtube.com/watch?v=God08-Hqg74&list=PLRSwFqRcpg4GogFwgpkgNlSjIf5qKa-oO&index=3 Лекцыя Ірыны Кулік у Музеі «Гараж». Паўль Клее — Жан-Мішэль Баскія. Жывапіс у руху]
* [http://www.newsru.com/cinema/19may2017/pict.html Карціну неаэкспрэсіяніста з Брукліна прадалі за 110,5 млн. долараў]
* [http://www.newsru.com/cinema/19may2017/pict.html Карціну неаэкспрэсіяніста з Брукліна прадалі за 110,5 млн долараў]

{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Прадзюсары ЗША]]
[[Катэгорыя:Прадзюсары ЗША]]
[[Катэгорыя:Мастакі ЗША]]
[[Катэгорыя:Мастакі ЗША]]

Версія ад 13:14, 6 кастрычніка 2020

Жан-Мішэль Баскія
англ.: Jean-Michel Basquiat
Фатаграфія
Дата нараджэння 22 снежня 1960(1960-12-22)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 12 жніўня 1988(1988-08-12)[1][2][…] (27 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Род дзейнасці мастак, артывіст, музыказнавец, музычны прадзюсар, кампазітар, рысавальнік, скульптар, graffiti artist, фатограф, акцёр, архітэктурны чарцёжнік, installation artist, дзеяч выяўленчага мастацтва
Жанр Графіці[3][8] і фігуратывізм[d][3]
Вучоба
Мастацкі кірунак неаэкспрэсіянізм[d][9][3][…] і прымітывізм[3]
Заступнікі Эндзі Уорхал
Член у
Сайт basquiat.com (англ.)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Магіла Жана-Мішэля на Грынвудскіх могілках у Нью-Ёрку
<nowiki>«Dripping», 2007. Стрыт-арт  (руск.) трафарэт на тэму фатаграфіі Эндзі Уорхала

Жан-Мішэль Баскія (англ.: Jean-Michel Basquiat, 22 снежня 1960, Нью-Ёрк — 12 жніўня 1988, там жа) — амерыканскі мастак. Праславіўся спачатку як графіці-мастак у Нью-Ёрку, а затым, у 1980-х гадах, як вельмі паспяховы неаэкспрэсіяніст  (руск.).

Біяграфія

Баскія нарадзіўся ў Нью-Ёрку, у Брукліне. Яго маці Мацільда была з Пуэрта-Рыка, а бацька Жэрар нарадзіўся ў Порт-о-Прэнс, сталіцы Гаіці. Дзякуючы гэтаму Жан-Мішэль з дзяцінства свабодна размаўляў на французскай, іспанскай і англійскай мовах, чытаў кнігі, у тым ліку паэзію сімвалістаў, міфы і гісторыю. Ужо ў раннім узросце ён праявіў здольнасці да мастацтва, і яго маці заахвочвала гэтыя імкненні.

Ва ўзросце шасці гадоў стаў малодшым членам Бруклінскага музея. Вясной 2018 года ў музеі была арганізавана выстаўка «One Basquiat», прысвечаная выключна рэкорднаму твору мастака «без назвы» (1982), які быў набыты на аўкцыёне Sotheby’s японскім калекцыянерам Юсаку Маэзава за 110,5 мільёна даляраў — самая дарагая з усіх работ амерыканскага мастака на аўкцыёне.

У 1977 годзе, ва ўзросце 17 гадоў, Баскія і яго сябар Al Diaz пачалі маляваць графіці на сценах будынкаў у Манхэтане, падпісваючыся SAMO або SAMO shit. Малюнкі складаліся са змястоўных фраз, сэнс якіх складана перавесці на рускую мову, напрыклад, Plush safe he think.. SAMO («Ён думае, што плюш засцерагае [яго]. SAMO») або SAMO as an escape clause («SAMO як ўмова адмаўлення»). У снежні 1978 года ў Village Voice  (руск.) быў апублікаваны артыкул пра гэтыя надпісы. Праект скончыўся эпітафіяй SAMO IS DEAD («SAMO мёртвы»). У 1978 годзе Баскія пакідае дом, жыве з сябрамі, падпрацоўваючы продажам саколак і паштовак на вуліцы. Таксама ў канцы сямідзесятых Баскія з таварышамі арганізуе музычны гурт «Gray», які выступае ў розных клубах Манхэтена.

У чэрвені 1980 года Баскія прымае ўдзел у «The Times Square Show», калектыўнай выстаўцы мастакоў, якая адкрылася ў закінутым масажным салоне на Сёмай авеню. Піянерская выстаўка таксама прадставіла працы Кіта Харынга, Кікі Сміт  (руск.), Джэні Хольцэр  (руск.) і Кені Шарфа  (англ.). У 1981 годзе паэт і арт-крытык Рэне Рыкард  (англ.) апублікаваў артыкул «The Radiant Child» у часопісе «Artforum  (руск.)», якая спрыяла міжнароднай кар’еры Баскія. На працягу некалькіх наступных гадоў Баскія працягвае выстаўляць свае працы ў Нью-Ёрку. З 1982 Баскія рэгулярна выстаўляецца з Джуліяні Шнабелем  (руск.), Дэвідам Сале  (руск.), Франчэска Клементэ  (руск.) і Энца Кукі  (руск.), групай мастакоў, якіх арт-крытыкі, куратары і калекцыянеры неўзабаве назавуць неаэкспрэсіяністамі  (руск.).

У 1982 годзе Баскія пазнаёміўся з Эндзі Уорхалам і яны стварылі шмат сумесных работ. Ва ўзросце 22 гадоў у тым жа 1982 годзе, ён стаў самым маладым мастаком, які калі-небудзь выстаўляўся на выстаўцы «documenta  (руск.)» ў Каселі, Германія.

Ён сустрэў свайго даўняга сябра і настаўніка Эндзі Уорхала ў 1981 годзе на начной гарачай кропцы містэра Чоу. Швейцарскі дылер Бруна Бішафбергер  (англ.) пазней прапанаваў абодвум супрацоўнічаць у серыі карцін, і паміж 1983 і 1985 гадамі пара зрабіла працы, якія наклалі віртуозныя графіці Баскіі на яркія поп-вобразы Уорхала. Яны працавалі разам, уплывалі на творчасць адзін аднаго. Іх адносіны працягваліся да смерці Уорхала ў 1987 годзе.

Апошнія гады і смерць

З 1984 многія сябры Баскія пачынаюць адзначаць яго ўсё больш дзіўныя паводзіны, выкліканыя прыёмам наркотыкаў. Баскія заахвоціўся да гераіну ў гады жыцця сярод вулічных мастакоў Нью-Ёрка. Баскія памёр ад выпадковай перадазіроўкі наркотыкаў  (руск.) 12 жніўня 1988 года ў сваёй студыі на Грэйт-Джонс-стрыт. Яму было 27 гадоў. У апошнія месяцы неспакойны мастак сцвярджаў, што выкарыстоўваў сто пакетаў гераіну ў дзень. Куратар і галерыст Джэфры Дэйч  (англ.) выступіў з прамовай падчас пахавання на Грынвудскіх могілках у Брукліне.

Творчасць

Разам з Джуліяні Шнабелем  (руск.), Кені Шарфам  (англ.) і Франчэска Клементэ  (руск.), Баскія лічыўся адной з вядучых фігур неаэкспрэсіянізму, мастацкага руху, які пацвердзіў першынство чалавечай фігуры ў сучасным мастацтве. У 1996 годзе Шнабель зняў біяграфічны фільм пра бурнае жыццё мастака з Джэфры Райтам  (руск.) у галоўных ролях у ролі Баскіі і Дэвідам Боўі ў ролі Уорхала. Творчасць Баскія можна ўмоўна падзяліць на тры перыяды. У ранні перыяд, з 1980 па 1982 год, ён часта адлюстроўвае шкілеты і маспападобныя твары, у чым выяўляецца яго незвычайная цікавасць да смерці. Іншыя найбольш частыя вобразы: аўтамабілі, будынкі, паліцыя, гульні дзяцей на тратуары і графіці, якія прыйшлі з яго вопыту малявання на вуліцах горада. Сярэдні перыяд, з канца 1982 па 1985 год, адзначаны цікавасцю Баскія да яго гаіцянскіх каранёў. Апошні перыяд, з 1986 года да смерці ў 1988 годзе, адзначаны новай манерай і новымі вобразамі.

Фільмы

Кошты на працы

Да 2002 года найвышэйшай цаной, выплачанай за працу Баскія, было 3,5 млн даляраў.

14 мая 2002 года «Profit I» Баскія была выстаўлена на аўкцыён і прададзеная за 5,5 млн даляраў. У маі 2007 года праца Баскія «без назвы» 1981 года была прададзеная на аўкцыёне за 14,6 млн даляраў.

16 мая 2013 года карціна «Затуманеныя голавы» была прададзеная за 48,8 млн даляраў на аўкцыёне ў Нью-Ёрку.

18 мая 2017 года безназоўная праца Баскія 1982 года была прададзеная за 110,5 млн долараў на аўкцыёне ў Нью-Ёрку.

Цытаты

Знакамітай цытатай Жана-Мішэля з’яўляюцца яго крылатыя словы:

Я не думаю пра мастацтва, калі я працую. Я стараюся думаць пра жыццё

Зноскі

Спасылкі