Ааміцэты

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Ааміцэты

Лічынка насякомага, пашкоджаная ааміцэтам Saprolegnia
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Oomycetes G. Winter, 1880

Парадкі

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
NCBI  4762
EOL  5719
MB  90274

Ааміцэты (Oomycota, Oomycetes) — аддзел (ці клас) мікраскапічных міцэліяльных арганізмаў. Раней адносілаіся да грыбоў (фікаміцэтаў), затым пераведзены з царства Fungi ў Chromista (па іншай сістэме ў Straminopila)[1]. Апошнія ўключаюць, нароўні з шэрагам груп водарасцей, грыбападобныя арганізмы, адрозныя ад сапраўдных грыбоў паводле біяхімічнага складу клетак, іх ультраструктуры, наяўнасці стадыі са жгуцікамі (гладкім і пёрыстым). Падабенства гэтай групы з грыбамі выяўляецца ў будове грыбніцы (міцэлію) і размнажэнні спорамі.

Будова[правіць | правіць зыходнік]

Міцэлій цэнацытны, г.зн. шматядзерны, які не мае перагародак, акрамя тых, якія адасабляюць рэпрадуктыўныя органы. Ён звычайна разгаліноўваецца слаба, у некаторых прымітыўных відаў фармуе плазмодый. Клетачная сценка складаецца з цэлюлозы (а не хіціну як у сапраўдных грыбоў) і глюкана. Гэта сведчыць пра паходжанне аамаіцэтаў ад жоўта-зялёных водарасцей або флагелятаў.

Уключаюць два класы: гіфахітрыдыяміцэты (Hyphochytridiomycetes) і ўласна ааміцэты (Oomycetes). Да першага класа адносяцца водныя арганізмы са слаба развітым міцэліем, якія паразітуюць на водарасцях і некаторых водных беспазваночных. Палавы працэс характарызуецца зліццём дзвюх рухомых гамет. У прадстаўнікоў другога класа міцэлій няклетачны, добра развіты. Падчас аагамнага палавога працэсу зліваюцца яйцаклетка і спецыялізаваная шмат’ядравая галіна міцэлію — антэрыдый.

Пашырэнне[правіць | правіць зыходнік]

Пашыраны ў Еўразіі, Афрыцы, Паўночнай Амерыцы. На Беларусі каля 100 відаў з парадкаў перанаспаральныя (Peronosporales) і сапралегніяльныя (Saprolegniales).

Жывуць пераважна ў водным асяроддзі, дзе выклікаюць раневыя інфекцыі рыб або з’яўляюцца сапратрофамі. Іншыя з’яўляюцца паразітамі вышэйшых раслін, у прыватнасці, да ааміцэтаў адносіцца Phytophthora infestans, якая выклікае фітафтароз бульбы.

Цыкл развіцця[правіць | правіць зыходнік]

Ааміцэты размнажаюцца як бясполым, так і палавым шляхам. Пры бясполым размнажэнні ўтвараюцца зааспоры ў спарангіях. У шэрагу выпадкаў спарангій можа аддзяляцца ад спарангіяносьбіта і прарастаць як адна спора. Зааспоры маюць два жгуцікі — пярэдні пёрысты і кнутападобны задні, уласна i служыць для перамяшчэння.

Палавое размнажэнне прадстаўлена своеасаблівай аагаміяй. Аагоній змяшчае адну або некалькі яйцаклетак, у той час як антэрыдый не ўтварае адасобленых гамет і пры апладненні проста пералівае частку свайго клетачнага змесціва з ядрамі ў аагоній, што з’яўляецца характэрнай прыкметай, паводле якой вылучана група. Утвораныя пасля апладнення ааспоры з’яўляюцца спачывальнай формай ааміцэта, у якой ён знаходзіцца ў неспрыяльны перыяд, напрыклад, зімой. Увесну яны прарастаюць, даючы зааспарангій. Такім чынам, ааспоры да таго ж і адзіная дыплоідная стадыя ў цыкле развіцця ааміцэтаў. Для ааміцэтаў характэрны гінадраміксіс (ад «гіна» — жаночы, «андрас» — мужчынскі), г.зн. змена полу пры наяўнасці пэўных ферамонаў (антэрыдыёл, ааганіёл). Сустракаецца толькі ў двудомных, у якіх антэрыдыі і архегоніі развіваюцца на розных таломах.

Зноскі

  1. Большая росийская энциклопедия(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 26 верасня 2020. Праверана 3 лютага 2019.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]