Петрапаўлаўскі сабор (Гомель): Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др афармленне
Радок 61: Радок 61:
== Гісторыя ==
== Гісторыя ==


Сабор закладзены [[протаіерэй|протаіерэем]] Іаанам Рыгаровічам [[18 кастрычніка]] [[1809]] года ва ўладанні [[Мікалай Пятровіч Румянцаў|М. П. Румянцава]], [[будаўніцтва|будаваўся]] у [[1809]]—[[1819]] гг. ў стылі [[класіцызм]] (архітэктар — [[Джордж Кларк|Дж. Кларк]]). Размяшчаецца на высокім [[мыс]]е над [[Рака Сож|Сожам]] і бачны здалёк<ref>[http://www.world-art.ru/architecture/architecture.php?id=3970 Гомель. Петропавловский собор]</ref>. Канчаткова будаўніцтва завяршылася ў [[1824]] годзе.
Сабор закладзены [[протаіерэй|протаіерэем]] Іаанам Грыгаровічам [[18 кастрычніка]] [[1809]] года ва ўладанні [[Мікалай Пятровіч Румянцаў|М. П. Румянцава]], [[будаўніцтва|будаваўся]] у [[1809]]—[[1819]] гг. ў стылі [[класіцызм]] (архітэктар — [[Джордж Кларк|Дж. Кларк]]). Размяшчаецца на высокім [[мыс]]е над [[Рака Сож|Сожам]] і бачны здалёк<ref>[http://www.world-art.ru/architecture/architecture.php?id=3970 Гомель. Петропавловский собор]</ref>. Канчаткова будаўніцтва завяршылася ў [[1824]] годзе.


Пасля [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|рэвалюцыі]] пачалося закрыццё і разбурэнне [[храм|цэркваў]], пераабсталяванне іх ва ўстановы іншай катэгорыі. У [[1935]] годзе Петрапаўлаўскі сабор быў зачынены<ref>[http://www.church.by/resource/Dir0056/Dir0072/Page0073.html Из истории Гомельской епархии]</ref>. Набажэнствы ў саборы аднавіліся ў 1940-х гг., у перыяд акупацыі. У 1960-я гг. сабор зачынілі паўторна; пазней у ім быў абсталяваны [[планетарый]]<ref>[http://archives.gov.by/index.php?id=969321 Архіў Беларусі. Пералік дакументаў па архітэктуры культавых збудаванняў 17-19 стст., якія тычацца тэрыторыі Гомельскай вобласці]</ref>.
Пасля [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|рэвалюцыі]] пачалося закрыццё і разбурэнне [[храм|цэркваў]], пераабсталяванне іх ва ўстановы іншай катэгорыі. У [[1935]] годзе Петрапаўлаўскі сабор быў зачынены<ref>[http://www.church.by/resource/Dir0056/Dir0072/Page0073.html Из истории Гомельской епархии]</ref>. Набажэнствы ў саборы аднавіліся ў 1940-х гг., у перыяд акупацыі. У 1960-я гг. сабор зачынілі паўторна; пазней у ім быў абсталяваны [[планетарый]]<ref>[http://archives.gov.by/index.php?id=969321 Архіў Беларусі. Пералік дакументаў па архітэктуры культавых збудаванняў 17-19 стст., якія тычацца тэрыторыі Гомельскай вобласці]</ref>.


У канцы [[1980-я|1980-х]] гадоў сабор быў адноўлены, пасля чаго ў ім сталі рэгулярна праводзіцца [[набажэнства|набажэнствы]]<ref>[http://vgomele.by/vysshie-uchebnye-zavedenija-gomelja-i-oblasti Высшие учебные заведения Гомеля и области]</ref>.
У канцы [[1980-я|1980-х]] гадоў сабор быў адноўлены, пасля чаго ў ім сталі рэгулярна праводзіцца [[богаслужэнне|богаслужэнні]]<ref>[http://vgomele.by/vysshie-uchebnye-zavedenija-gomelja-i-oblasti Высшие учебные заведения Гомеля и области]</ref>.


== Архітэктура ==
== Архітэктура ==
Радок 71: Радок 71:
[[Файл:Гомельскі палацава-паркавы комплекс. Бакавы фасад сабора.jpg|left|міні|Бакавы фасад сабора]]
[[Файл:Гомельскі палацава-паркавы комплекс. Бакавы фасад сабора.jpg|left|міні|Бакавы фасад сабора]]


Будынак выходзіць на цэнтральную плошчу горада і з'яўляецца яе важнай дамінантай<ref name="ЛАЗ"/>. Месцаразмяшчэнне сабора на плошчы аддаляе гледача ад помніка і дае магчымасць здалёк ацаніць яго манументальнасць, ураўнаважанасць і велічны спакой<ref name="ЛАЗ"/>.
Будынак выходзіць на цэнтральную плошчу горада і з'яўляецца яе важнай дамінантай<ref name="ЛАЗ"/>. Размяшчэнне сабора на плошчы аддаляе гледача ад помніка і дае магчымасць здалёк ацаніць яго манументальнасць, ураўнаважанасць і велічны спакой<ref name="ЛАЗ"/>.


У плане сабор мае форму выцягнутага крыжа з развітым выцягнутым [[трансэп]]там і скарочаным сярэднім [[неф]]ам<ref name="ЛАЗ"/>. [[Сяродкрыжжа]] увенчана [[купал]]ам эліпсападобнага абрысу на высокім, прарэзаным вокнамі барабане<ref name="ЛАЗ"/>. Крылы трансепта і нефаў накрыты двухсхільнымі дахамі, якія аддзяляюць аб'ём купала ад агульнай масы цела будынка, робяць яго своеасаблівым п'едэсталам<ref name="ЛАЗ"/>. Тарцы будынка ўпрыгожаны чатырмя шасцікалонным [[порцік]]амі [[Дарычны ордар|дарычнага ордэра]], сцены нефа дэкарыраваны паўкалонамі<ref name="ЛАЗ"/>. На фрызе, які апаясвае будынак, трыгліфы<ref name="ЛАЗ"/>.
У плане сабор мае форму выцягнутага крыжа з развітым выцягнутым [[трансэп]]там і скарочаным сярэднім [[неф]]ам<ref name="ЛАЗ"/>. [[Сяродкрыжжа]] увенчана [[купал]]ам эліпсападобнага абрысу на высокім, прарэзаным вокнамі барабане<ref name="ЛАЗ"/>. Крылы трансепта і нефаў накрыты двухсхільнымі дахамі, якія аддзяляюць аб'ём купала ад агульнай масы цела будынка, робяць яго своеасаблівым п'едэсталам<ref name="ЛАЗ"/>. Тарцы будынка ўпрыгожаны чатырма шасцікалоннымі [[порцік]]амі [[Дарычны ордар|дарычнага ордэра]], сцены нефа дэкарыраваны паўкалонамі<ref name="ЛАЗ"/>. На фрызе, які апаясвае будынак, трыгліфы<ref name="ЛАЗ"/>.


Унутры сабора знаходзіцца грабніца [[Мікалай Пятровіч Румянцаў|графа Румянцава]], якая упрыгожана багіняй свету — копіяй скульптуры [[Антоніа Канова|Антоніа Кановы]].
Унутры сабора знаходзіцца грабніца [[Мікалай Пятровіч Румянцаў|графа Румянцава]], якая упрыгожана багіняй свету — копіяй скульптуры [[Антоніа Канова|Антоніа Кановы]].


{{зноскі}}
{{зноскі}}

⚫
== Літаратура ==
⚫
* Праваслаўныя храмы Беларусі: энцыклапедычны даведнік / А. М. Кулагін; [рэдакцыйны савет: Г. П. Пашкоў, Л. В. Календа]. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 653 с. 2000 экз. ISBN 978-985-11-0389-4
* Гомельскі Петрапаўлаўскі сабор // {{Крыніцы/БелЭн|5к}} С. 347—348.


== Спасылкі ==
== Спасылкі ==
{{ГККРБ|310Г000044}}
{{ГККРБ|310Г000044}}

{{commons-inline|Category:Cathedral of Saint Peter and Paul in Homel|Петрапаўлаўскі сабор у Гомелі}}
{{commons-inline|Category:Cathedral of Saint Peter and Paul in Homel|Петрапаўлаўскі сабор у Гомелі}}
* [http://gomel109.com/pavel.htm Сабор святых Пятра і Паўла]
* [http://gomel109.com/pavel.htm Сабор святых Пятра і Паўла]
* {{hram.by|760|Петра-Паўлаўскі сабор у Гомелі}}
* http://hram.by/churches/view/760/


⚫
== Літаратура ==
⚫
* Праваслаўныя храмы Беларусі: энцыклапедычны даведнік / А. М. Кулагін; [рэдакцыйны савет: Г. П. Пашкоў, Л. В. Календа]. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 653 с. 2000 экз. ISBN 978-985-11-0389-4
{{Стаб|Храм}}
{{Стаб|Храм}}


Версія ад 19:09, 10 красавіка 2016

Славутасць
Петрапаўлаўскі сабор
Петрапаўлаўскі сабор у Гомелі
Петрапаўлаўскі сабор у Гомелі
52°25′26,63″ пн. ш. 31°01′02,5″ у. д.HGЯO
Краіна  Беларусь
Горад Гомель
Канфесія Праваслаўе
Епархія Гомельская епархія
Архітэктурны стыль Класіцызм
Архітэктар Дж. Кларк
Заснавальнік протаіерэй Іаан Рыгаровіч
Дата заснавання 18 кастрычніка 1809
Будаўніцтва 1809—1819 гады
Асноўныя даты

1824 — пабудаваны
1935 — зачынены
1940-я — адноўлены набажэнствы
1960-я — зачынены

1980-я — адноўлены набажэнствы
Статус Ахоўная шыльда гісторыка-культурнай каштоўнасці Рэспублікі Беларусь. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 310Г000044шыфр 310Г000044
Вышыня 25 м
Матэрыял цэгла
Сайт soborgomel.cerkov.ru
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Петрапаўлаўскі сабор — праваслаўнае культавае збудаванне, знаходзіцца ў парку Гомеля, уваходзіць у Гомельскі палацава-паркавы ансамбль. Адзін з найлепшых прыкладаў сталага класіцызму ў архітэктуры Беларусі[1].

Гісторыя

Сабор закладзены протаіерэем Іаанам Грыгаровічам 18 кастрычніка 1809 года ва ўладанні М. П. Румянцава, будаваўся у 1809—1819 гг. ў стылі класіцызм (архітэктар — Дж. Кларк). Размяшчаецца на высокім мысе над Сожам і бачны здалёк[2]. Канчаткова будаўніцтва завяршылася ў 1824 годзе.

Пасля рэвалюцыі пачалося закрыццё і разбурэнне цэркваў, пераабсталяванне іх ва ўстановы іншай катэгорыі. У 1935 годзе Петрапаўлаўскі сабор быў зачынены[3]. Набажэнствы ў саборы аднавіліся ў 1940-х гг., у перыяд акупацыі. У 1960-я гг. сабор зачынілі паўторна; пазней у ім быў абсталяваны планетарый[4].

У канцы 1980-х гадоў сабор быў адноўлены, пасля чаго ў ім сталі рэгулярна праводзіцца богаслужэнні[5].

Архітэктура

Петрапаўлаўскі сабор на паштовай марцы Беларусі
Бакавы фасад сабора

Будынак выходзіць на цэнтральную плошчу горада і з'яўляецца яе важнай дамінантай[1]. Размяшчэнне сабора на плошчы аддаляе гледача ад помніка і дае магчымасць здалёк ацаніць яго манументальнасць, ураўнаважанасць і велічны спакой[1].

У плане сабор мае форму выцягнутага крыжа з развітым выцягнутым трансэптам і скарочаным сярэднім нефам[1]. Сяродкрыжжа увенчана купалам эліпсападобнага абрысу на высокім, прарэзаным вокнамі барабане[1]. Крылы трансепта і нефаў накрыты двухсхільнымі дахамі, якія аддзяляюць аб'ём купала ад агульнай масы цела будынка, робяць яго своеасаблівым п'едэсталам[1]. Тарцы будынка ўпрыгожаны чатырма шасцікалоннымі порцікамі дарычнага ордэра, сцены нефа дэкарыраваны паўкалонамі[1]. На фрызе, які апаясвае будынак, трыгліфы[1].

Унутры сабора знаходзіцца грабніца графа Румянцава, якая упрыгожана багіняй свету — копіяй скульптуры Антоніа Кановы.

Зноскі

  1. ↑ а б в г д е ё ж Лазука Б.А. Беларуская архітэктура XIX - пачатку XX стагоддзя // Гісторыя сусветнага мастацтва. Рускае і беларускае мастацтва XIX - пачатку XX стагоддзя. — Беларусь, 2011. — С. 340-341. — 430 с. — ISBN 978-985-01-0880-7.
  2. ↑ Гомель. Петропавловский собор
  3. ↑ Из истории Гомельской епархии
  4. ↑ Архіў Беларусі. Пералік дакументаў па архітэктуры культавых збудаванняў 17-19 стст., якія тычацца тэрыторыі Гомельскай вобласці
  5. ↑ Высшие учебные заведения Гомеля и области

Літаратура

  • Праваслаўныя храмы Беларусі: энцыклапедычны даведнік / А. М. Кулагін; [рэдакцыйны савет: Г. П. Пашкоў, Л. В. Календа]. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 653 с. 2000 экз. ISBN 978-985-11-0389-4
  • Гомельскі Петрапаўлаўскі сабор // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. С. 347—348.

Спасылкі

Ахоўны знак Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, шыфр 310Г000044

Шаблон:Стаб

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Петрапаўлаўскі_сабор_(Гомель)&oldid=2305693"