Саюз (касмічны карабель): Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Новая старонка: '{{Не блытаць|Саюз, ракета-носьбіт}} '''«Саю{{subst:націск}}з»''' — серыя савецкіх, пазней [...' |
др removed Category:Пілатуемыя КА; added Category:Пілатуемыя касмічныя апараты using HotCat |
||
Радок 24: | Радок 24: | ||
{{cosm-stub}} |
{{cosm-stub}} |
||
[[Катэгорыя:Пілатуемыя |
[[Катэгорыя:Пілатуемыя касмічныя апараты]] |
||
[[Катэгорыя:Касмічныя караблі серыі «Саюз»]] |
[[Катэгорыя:Касмічныя караблі серыі «Саюз»]] |
||
[[Катэгорыя:Касманаўтыка СССР]] |
[[Катэгорыя:Касманаўтыка СССР]] |
Версія ад 17:40, 17 верасня 2016
«Саю́з» — серыя савецкіх, пазней расійскіх касмічных караблёў (КК) аднаразовага выкарыстання для арбітальных палётаў вакол Зямлі; таксама праграма іх распрацоўкі (з 1962) і запускаў (з 1966).
КК «Саюз» прызначаліся для вырашэння тэхнічных і навуковых задач у каляземнай касмічнай прасторы, дастаўкі экіпажаў (1—3 чал.) на борт арбітальных станцый і вяртання касманаўтаў на Зямлю; былі і беспілотныя мадыфікацыі.
У 1967—81 гадах на арбіты было выведзена 40 «Саюзаў», у т.л. 2 беспілотныя.
Маса запраўленага і ўкамплектаванага «Саюза» да 6,9 т, даўжыня 7,2 м, дыяметр 2,7 м. Аб'ём жылых адсекаў 10,45 м³. Плошча панэлей сонечных батарэй да 14 м². Працягласць аўтаномнага палёту да 30 сутак, у складзе арбітальнага комплексу — да 180 сутак.
На арбіту выводзіцца аднайменнай ракетай-носьбітам з касмадрома Байканур.
Складаецца з 3 адсекаў, якія злучаны паміж сабой і аддзяляюцца пры пасадцы:
- спускальны апарат, дзе знаходзіцца экіпаж у час старту, стыкоўкі, расстыкоўкі і пасадкі;
- арбітальны (бытавы) адсек са стыковачным агрэгатам;
- прыборна-агрэгатны адсек з рухальнай устаноўкай.
На базе «Саюза» быў распрацаваны КК «Саюз Т» (запускі ў 1979—86) і «Саюз ТМ» (з 1986) для дастаўкі экіпажаў адпаведна на арбітальныя станцыі «Салют» і «Мір» і вяртання касманаўтаў на Зямлю.
«Саюз ТМ» выкарыстоўваецца як карабель-выратавальнік для Міжнароднай касмічнай станцыі. Было запушчана 15 «Саюзаў Т» і 32 «Саюзаў ТМ» (2000). На аснове «Саюза» створаны таксама грузавы транспартны КК «Прагрэс».
Літаратура
- «Саюз» // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. С. 219—220.