Аляксандр Баршчэўскі

Аляксандр Баршчэўскі
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	2 лістапада 1930(1930-11-02)
Месца нараджэння	Бандары, Гміна Міхалова, Беластоцкі павет, Падляскае ваяводства, Польшча
Дата смерці	28 сакавіка 2022(2022-03-28) (91 год)
Месца смерці	Варшава, Мазавецкае ваяводства, Польшча
Пахаванне	Бандары
Грамадзянства	Польшча
Альма-матар	філалагічны факультэт Лодзьскага ўніверсітэта[d]
Месца працы	Варшаўскі ўніверсітэт
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	літаратуразнавец, паэт, філолаг, выкладчык універсітэта, літаратар
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Член у	Беларускае літаратурнае аб’яднанне «Белавежа» БГКТ Саюз польскіх пісьменнікаў[d]
Узнагароды	Ганаровы доктар Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта[d] (1993) Нагрудны знак «За ўклад у развіццё культуры Беларусі»

Аляксандр Баршчэўскі (псеўд. Алесь Барскі, 2 лістапада 1930, в. Бандары, Беластоцкае ваяводства — 28 сакавіка 2022) — беларускі паэт, літаратуразнавец, публіцыст, перакладчык, фалькларыст, педагог, грамадска-культурны дзеяч. Доктар філалагічных навук (1984).

Біяграфія

Нарадзіўся 2 лістапада 1930 года ў вёсцы Бандары ў гміне Міхалова на Беласточчыне.

Скончыў у 1955 годзе аддзяленне рускай філалогіі філалагічнага факультэта Лодзінскага ўніверсітэта. З 1956 г. працаваў на кафедры беларускай філалогіі Варшаўскага ўніверсітэта, з 1975 г. загадчык гэтай кафедры. У 1966 абараніў у Варшаўскім універсітэце кандыдацкую дысертацыю на тэму «Творчасць Я. Коласа 1906—1930 гадоў».

У 1959—1980 гг. старшыня праўлення Беларускага літаратурнага аб’яднання «Белавежа». З 1984 г. старшыня Галоўнага праўлення Беларускага грамадска-культурнага таварыства ў Польшчы.

У 1975—2004 ён узначальваў аддзяленне Беларускіх даследаванняў пры Варшаўскім універсітэце. Супрацоўнічаў з Люблінскім каталіцкім універсітэтам і Універсітэтам Марыі Складоўскай-Кюры. У 1993 годзе атрымаў званне ганаровага доктара Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта ў Мінску. З 1993 года з’яўляўся старшынёй Цэнтральнага камітэта Алімпіяды па беларускай мове ў Польшчы.

Сябра Саюза польскіх пісьменнікаў з 1962 года.

Памёр 28 сакавіка 2022 года ў Варшаве. Пахаваны ў в. Бандары, гміна Міхалова на Беласточчыне.

Узнагароды

Узнагароджаны ордэнамі Кавалерскі крыж Адраджэння Польшчы, медалём «Заслужанага дзеяча культуры» (1970), Залатым крыжам за Заслугі (1971), залатым медалём «Заслужаны беластаччанін» (1984), медалём Камісіі нацыянальнай адукацыі (1986), медалём Францыска Скарыны (1991), медалём Рыгора Шырмы «За клопат пра мудрасць народу» (2005), медалём «За ўклад у развіццё культуры Беларусі» (2010), ордэнам Францыска Скарыны (2015).

Творчасць, даследчыцкая дзейнасць

Друкаваўся з 1956 года. Як паэт дэбютаваў у зборніку «Рунь» (Беласток, 1959). Аўтар паэтычных зборнікаў «Белавежскія матывы» (Беласток, 1962), «Жнівень слоў» (Беласток, 1967), «Мой бераг» (Мінск, 1975), «Блізкасць далёкага» (Беласток, 1983), «Лірычны пульс» (Мінск, 1987). У паэзіі А. Баршчэўскага матывы вернасці роднай зямлі, мове, складаны і супярэчлівы духоўны свет сучасніка.

Даследчык і папулярызатар старажытнай і сучаснай беларускай літаратуры. Аўтар артыкулаў па гісторыі беларускай літаратуры (у штотыднёвіку «Ніва» і «Беларускім каляндар») і цыклу артыкулаў «Беларуская літаратура і беларускі фальклор» (1965—88), універсітэцкіх падручнікаў «Гісторыя беларускай літаратуры — фальклор» (1976), «Гісторыя беларускай літаратуры — пісьменнасць Кіеўскай Русі і Вялікага Княства Літоўскага» (1981) і інш.

Пераклаў на польскую мову зборнік беларускіх народных казак «Д’ябальская скрыпка» (1973), зборнік казак Міншчыны, Гарадзеншчыны і Магілёўшчыны «Невычэрпны збан» (1976). Складальнік, аўтар прадмовы і біяграфічнага артыкула да кнігі Я. Купалы «Выбраныя паэтычныя творы» (Варшава, 1984), для якой пераклаў на польскую мову паэму «Яна і Я», а таксама вершы. Збіраў, публікаваў і даследваў беларускі фальклор Беласточчыны. Аўтар зборніка абразкоў, артыкулаў, дарожных нататак «3 пабачанага і перажытага» (Мінск, 1992).

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.
• Lesław M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni, 1939—1991: Leksykon. Wydawn. Nauk. PWN. ISBN 83-01-11593-9.

Спасылкі

• Aleksander Barszczewski na stronie Uniwersytetu Warszawskiego Архівавана 30 жніўня 2011. (польск.)
• Aleksander Barszczewski na stronie bialorus.pl Архівавана 18 верасня 2010. (польск.)