Амадэй VI

Амадэй VI Зялёны
Amedeo Il Conte Verde
Статуя Амадэя VI у Турыне
Граф Савойскі 1343 — 1383
Папярэднік	Аймон Міралюбны
Пераемнік	Амадэй VII
Нараджэнне	4 студзеня 1334(1334-01-04)[…] Шамберы, Шамберы, дэпартамент Савоя, рэгіён Рона — Альпы, Метраполія Францыі, Францыя
Смерць	1 сакавіка 1383(1383-03-01)[…] (49 гадоў) Кампабаса, правінцыя Кампабаса[d], Малізэ, Італія
Месца пахавання	Абацтва Аткомб[d]
Род	Савойскі дом
Бацька	Aymon, Count of Savoy[d]
Маці	Yolande Palaeologina of Montferrat[d]
Жонка	Bonne of Bourbon[d]
Дзеці	Амадэй VII Чырвоны[d]
Дзейнасць	манарх
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Амадэй VI Зялёны (італ.: Amedeo Il Conte Verde; 4 студзеня 1334, Шамберы — 1 сакавіка 1383, Кампабаса) — граф Савойскі з 1343 па 1383 гады, старэйшы сын графа Аймона Міралюбнага і яго жонкі Іаланды Манферацкай. Амадэй быў выдатным палкаводцам і кіраўніком, які істотна пашырыў тэрыторыю Савойскага графства і паспяхова манеўраваў паміж дзвюма вялікімі дзяржавамі, Францыяй і Свяшчэннай Рымскай імперыяй. Ён быў вельмі рэлігійным чалавекам, змагаром за высокія ідэалы рыцарства, апекаваў Петрарку і Гіёма дэ Машо.

Біяграфія

Амадэй атрымаў у спадчыну тытул графа Савойскага ў дзевяць гадоў. У 1348 годзе ён узяў кіраванне графствам у свае рукі. Яму адразу давялося душыць мецяжы ў гарадах П’емонта, а ў 1352 годзе — у Швейцарыі. У 1355 годзе Амадэй ажаніўся са швагеркай дафіна Карла (пазней караля Францыі Карла V), Бонай дэ Бурбон. Шляхам заваяванняў і пакупак да 1360 года Амадэй пашырыў свае ўладанні ў заходніх Альпах, пазней ён далучыў да іх тэрыторыі на італьянскім баку гор.

У 1366 годзе Амадэй адгукнуўся на заклік Папы Рымскага Урбана V пачаць крыжовы паход супраць турак. Ён з невялікай арміяй з 1500—1800 чалавек адбіў у асманаў паўвостраў Галіпалі, захоплены імі ў 1354 годзе. Паўвостраў быў вернуты візантыйцам, аднак праз некалькі гадоў асманы зноў занялі Галіпалі.

Затым у 1366 годзе Амадэй адправіўся ваяваць з Балгарскім царствам. Высадзіўся на чарнаморскім узбярэжжы, захапіў некалькі балгарскіх гарадоў, аблажыў Варну, і вымусіў балгарскага цара Іаана-Аляксандра вызваліць палоннага візантыйскага імператара Іаана V Палеалога, які даводзіўся Амадэю стрыечным братам. Амадэй пераканаў Іаана звярнуцца да Папы Рымскага па дапамогу ў вайне з туркамі.

У ліпені 1372 года Амадэй выступіў супраць міланскіх Вісконці ў складзе кааліцыі, на чале якой стаялі Папа Грыгорый XI, кіраўнікі Манферата, Эстэ і Карары, каралева Неапаля, а таксама Генуэзская і Фларэнційская рэспублікі. Амадэю ўдалося абараніць ад міланцаў горад Асці і пры дапамозе Джона Хоквуда разбіць іх войскі. Задаволіўшыся гэтымі поспехамі Амадэй выйшаў з кааліцыі і памірыўся з Вісконці. Неўзабаве ён далучыў да сваіх уладанняў істотную частку Манферата, хоць горад Асці за сабой захаваў Джан Галеаца Вісконці, які даводзіўся Амадэю пляменнікам.

Дзякуючы свайму высокаму аўтарытэту Амадэй неаднаразова выступаў у якасці арбітра для вырашэння спрэчак паміж кіраўнікамі Паўночнай Італіі. Пры яго пасродніцтве ў 1381 годзе быў заключаны мірны дагавор паміж Генуэзскай і Венецыянскай рэспублікамі, які паклаў канец Вайне К’ёджы.

Амадэй у апошнія гады жыцця марыў арганізаваць новы крыжовы паход у Святую зямлю, але гэтым планам не наканавана было збыцца. У 1382 годзе авіньёнскі Папа Клімент VII папрасіў Амадэя выступіць супраць Карла Дураца, абвешчанага каралём Неапаля рымскім Папам Урбанам VI, і аказаць дапамогу каралеве Джаванне. У чэрвені 1382 года Амадэй выступіў у паход, які з прычыны хвароб і голаду ўграз у Паўднёвай Італіі. Сам Амадэй сканаў у пачатку 1383 года ад хваробы ў Кампабаса.

Літаратура

• Encyclopædia Britannica.. Amadeus VI (англ.). Encyclopædia Britannica Online (1 чэрвеня 2010). Архівавана з першакрыніцы 24 красавіка 2012. Праверана 30 красавіка 2010.