Гунскія катлы
Гунскія катлы (англ.: Hunnic cauldrons) — характэрная рыса матэрыяльнай культуры гунаў у выглядзе металічных ёмістасцяў для падрыхтоўкі ежы.
Кацёл (тулава) мелі выцягнутую цыліндрычную форму, канічны паддон і забяспечваліся рамкавымі ручкамі, нярэдка з грыбападобнымі навершаннямі. Матэрыялам дадзеных сасудаў з’яўлялася бронза. Ад скіфскіх катлоў адрозніваўся меншымі памерамі. Датаваныя пераважна V—VI стагоддзем н. э. і распаўсюджаныя ад Цэнтральнай Еўропы да Усходняга Туркестана. Мяркуецца, што гунскія катлы выконвалі важную сакральна-сімвалічную функцыю.
Параметры «Сімбірскага» гунскага катла з Сярэдняга Паволжа (Ульянаўская вобласць): вышыня 59 см, дыяметр 31 см. Аналагічны кацёл з Кабардзіна-Балкарыі (Хабаз) важыў меркавана 15-20 кг.
Гунскія катлы з Бураціі мелі іншую форму[1].
Геаграфія[правіць | правіць зыходнік]
Гунскія катлы знойдзены ў Польшчы[2][3], Венгрыі[4], Румыніі, Малдове[5], Татарстане[6], Башкартастане, Туве, Кабардзіна-Балкарыі[7], Сіньцзяне, Краснадарскім краі (Анапа)[8], а таксама на тэрыторыі Валгаградскай (Калачоўскі раён)[9], Курганскай, Арэнбургскай, Ульянаўскай[10] і Чэлябінскай абласцей. У Валагодскім крамлі захоўваецца гунскі кацёл з Сольвычагодскага павета (Архангельская вобласць)[11]
Зноскі
- ↑ Древний гуннский котёл будет храниться в Национальном музее Бурятии. Архівавана з першакрыніцы 6 лістапада 2022.
- ↑ Hunnic cauldron (copy) from a grave or a sacrificial burial found at Jędrzychowice. Архівавана з першакрыніцы 20 кастрычніка 2022.
- ↑ A newly discovered fragment of a Hunnic cauldron from site 59-60, Sanok, Poland. Архівавана з першакрыніцы 6 лістапада 2022.
- ↑ Иллюстрация. Гуннский котел. Венгрия. Архівавана з першакрыніцы 20 жніўня 2022.
- ↑ Нудельман Г. В. Гуннский котел из Молдавии Архівавана 6 лістапада 2022. // Советская археология. 1967, № 4, стр. 306—308
- ↑ Гуннский котел. Архівавана з першакрыніцы 6 лістапада 2022.
- ↑ Батчаев В. М. Гуннский котел из селения Хабаз Архівавана 6 лістапада 2022. // Советская археология. 1984, № 1. 256 — конец страницы.
- ↑ Археологические находки из новых поступлений в Анапский музей. Архівавана з першакрыніцы 7 сакавіка 2022.
- ↑ Волгоградские археологи похвалились гуннским бронзовым котлом самого Атиллы. Архівавана з першакрыніцы 6 лістапада 2022.
- ↑ Котел «гуннского» типа. Архівавана з першакрыніцы 6 лістапада 2022.
- ↑ Вологодский кремль (Архиерейский двор): история, достопримечательности, музеи. Архівавана з першакрыніцы 6 лістапада 2022.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Боталов С. Г. Эпоха Великого переселения народов и раннее Средневековье Южного Урала (II—VIII века) // История Южного Урала: в 8 т. Т. 4. Челябинск: Издательский центр ЮУрГУ, 2019. С.94-104.
- Новый котел «гуннского типа»(недаступная спасылка)