Дзітва (аграгарадок)

Дзітва
Краіна	Беларусь
Вобласць	Гродзенская
Раён	Лідскі
Сельсавет	Дзітвянскі
Каардынаты	53°51′17″ пн. ш. 25°08′52″ у. д.HGЯO
Насельніцтва	▼1 569 чал. (2009);
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 154
Аўтамабільны код	4
СААТА	4236832026
	Дзітва на Вікісховішчы

Дзітва́^[1] (трансліт.: Dzitva, руск.: Дитва) — аграгарадок у Лідскім раёне Гродзенскай вобласці. Цэнтр Дзітвянскага сельсавета.

Геаграфія

Знаходзіцца за 12 км на паўднёвы захад ад Ліды, 102 км ад Гродна. Рэльеф раўнінны. Транспартныя сувязі па мясцовай дарозе і далей па шашы М6.

Гісторыя

Упершыню згадваецца як маёнтак у склдзе ВКЛ, шляхецкая ўласнасць у 1467 годзе. На пачатку XVIII ст. Дзітвой Шамятоўскай валодаў Уладзіслаў Шамёт.

З 1795 года ў Расійскай імперыі. У 1861 годзе маёнтак Дзітва-Шэмятоўская ў Лідскім павеце Віленскай губерні, уладанне Жэляхоўскай, пасля скасавання прыгону землі ўвайшлі ў Тарноўскую воласць. У 1897 годзе існавалі маёнткі памешчыкаў Ягадоўскага (18 жыхароў) і Львова (46 жыхароў). У 1905 годзе ў маёнтку Ягадоўскга 18 жыхароў, 300 дзесяцін зямлі.

У Першую сусветную вайну з верасня 1915 года да канца 1918 года тэрыторыя акупавана германскімі войскамі. Са студзеня 1919 года ў складзе БССР, у красавіку занята польскімі войскамі. З ліпеня да верасня 1920 года кантралявалася Чырвонай Арміяй, затым ізноў польскімі войскамі. З 1921 года ў складзе Польскай Рэспублікі, належала да Тарноўскай гміны Лідскага павета Навагрудскага ваяводства.

З 1939 года — у БССР. З 12 кастрычніка 1940 года ў Мыцкім сельсавеце, у фальварку Дзітва-Шэмятоўская 14 жыхароў. З канца чэрвеня 1941 года да пачатку ліпеня 1944 года пад нямецка-фашысцкай акупацыяй.

З 16 ліпеня 1954 года вёска ў Белагрудскім, з 26 чэрвеня 1965 года ў Мыцкім, з 11 лютага 1972 года ў Крупаўскім сельсавеце.

У 1953 годзе заснавана інкубатарна-птушкаводчая станцыя, у 1962 годзе на яе базе створана Лідская птушкафабрыка. У 1960-я гады ў сувязі з асваеннем радовішча торфу «Бярэзіна» і ў пойме ракі Дзітва на месцы былога маёнтка пабудаваны торфабрыкетны завод «Дітва», пры якім узнік пасёлак. Першапачаткова былі пабудаваны 16 трохпавярховых і 7 двухпавярховых жылых дамоў, а таксама 18 аднапавярховых з прысядзібнымі ўчасткамі. Пазней пасёлак і вёска зліліся. З 24 красавіка 1978 года пасёлак стаў цэнтрам Дзітвянскага сельсавета^[2].

У 1994 годзе да пасёлка далучана вёска Кульбакі (Лідскі раён). З 2007 года — аграгарадок.

Насельніцтва

1997 год — 1859 чал.
2004 год — 1673 чал.
2009 год — 1569 чал.
2012 год — 1538 чал.
2015 год — 1628 чал.

Эканоміка

У аграгарадку знаходзіцца адно з буйнейшых торфапрадпрыемстваў Беларусі — ААТ «Торфабрыкетны завод „Дзітва“»^[3].

Вядомыя асобы

Наталля Васільеўна Несцер (нар. 1978) — беларускі філолаг, мовазнавец, педагог.

Крыніцы

↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9 (DJVU).. Сустракаецца таксама варыянт Дзі́тва
↑ Рашэнне выканкома Гродзенскага абласнога Савета народных дэпутатаў Беларускай ССР ад 24 красавіка 1978 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1978, № 16 (1570).
↑ ОАО "Торфабрыкетны завод Дзітва" (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2023. Праверана 27 лістапада 2023.

Літаратура

Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 9: Гродзенская вобласць, кн. 2 / рэдкал.: У. У. Андрыевіч (гал. рэд.) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2016. — 848 с.: іл. — 1 500 экз. — ISBN 978-985-11-0908-7.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дзітва (аграгарадок)

[1] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9 (DJVU).. Сустракаецца таксама варыянт Дзі́тва

[2] Рашэнне выканкома Гродзенскага абласнога Савета народных дэпутатаў Беларускай ССР ад 24 красавіка 1978 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1978, № 16 (1570).

[3] ОАО "Торфабрыкетны завод Дзітва" (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2023. Праверана 27 лістапада 2023.

[1]

[2]

[3]

Дзітвянскі сельсавет
Цэнтр	Дзітва
Аграгарадкі	Крупава
Вёскі	Абрубы · Банцавічы · Белевічы · Бельскія · Бенкевічы · Бярнуці · Верх-Крупава · Ворнішкі · Вялікія Рэксці · Дайнава 1 · Дайнава 2 · Дамейкі · Жырмуны · Заполле · Засценак Бельскія · Кербядзі · Козічы · Мальгі · Навіцкія 3 · Наркуны · Пурсці · Рапэйкі · Рылаўцы · Хрулі · Хутар Янцавічы · Чэрнікі · Шаўдзюкі · Янцавічы · Яўсеевічы