Дракункулёз

З пляцоўкі Вікіпедыя
Jump to navigation Jump to search
Дракункулёз
Dracunculus medinensis.jpg
Выцягванне рышты з дапамогай запалкі з нагі чалавека
МКХ-10 B72.72.
МКХ-9 125.7125.7
DiseasesDB 3945 3945
eMedicine ped/616  ped/616 
MeSH D004320 D004320

Дракункулёз, або рышта -- інфекцыйная хвароба, якая выклікаецца рыштай.[1] Заражэнне адбываецца праз пітную ваду, якая змяшчае дафній, заражаных лічынкамі рышты.[1] Першапачаткова сімптомы адсутнічаюць.[2] Аднак праз год у чалавека пачынаецца раздражненне, паколькі самка чарвяка ўтварае пухір на скуры, звычайна на ніжняй канечнасці.[1] Потым, праз некалькі тыдняў, чарвяк вытыркаецца са скуры.[3] У гэты час у чалавека могуць узнікнуць складанасці з перамяшчэннем ці выкананнем працы.[2] Хвароба вельмі рэдка выклікае смерць.[1]

Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

Людзі — адзіны від жывёл, якіх інфікуе рышта.[2] Чарвяк мае шырыню ад аднаго да двух міліметраў, дарослая самка дасягае ад 60 да 100 сантыметраў у даўжыню (самцы карацейшыя).[1][2] Па-за целам чалавека яйкі выжываюць на працягу трох тыдняў.[4] Перад заражэннем неабходна іх паглынанне дафніямі.[1] Лічынка можа існаваць унутры дафніі да чатырох месяцаў.[4] Для захавання хваробы ў рэгіёне людзі павінны заражацца штогод.[5] Дыягностыка хваробы можа праводзіцца на падставе прыкмет і сімптомаў захворвання.[6]

Прафілактыка і лячэнне[правіць | правіць зыходнік]

Прафілактыка дасягаецца ранняй дыягностыкай хваробы, а таксама папярэджаннем апускання раны ў пітную ваду.[1] Іншыя меры ўключаюць наступнае: паляпшэнне доступу да чыстай вады, ачыстку фільтрацыяй забруджанай вады.[1] Часта дастаткова фільтравання праз адзенне.[3] Забруджаную пітную ваду можна ачышчаць з дапамогай хімічнага прэпарата пад назвай тэмефос , прызначанага для знішчэння лічынак.[1] Ад хваробы не існуе лекаў ці вакцын.[1] Чарвяка можна марудна выдаляць на працягу некалькіх тыдняў, намотваючы на кіёк.[2] Магчымае інфікаванне бактэрыямі язваў з-за з’яўлення чарвяка.[2] Рана можа працягваць балець некалькі месяцаў пасля выдалення чарвяка.[2]

Эпідэміялогія і гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

У 2013 г. было зафіксавана 148 выпадкаў хваробы.[1] Гэта менш за 3,5 мільёнаў выпадкаў, зарэгістраваных у 1986 г.[2] Хвароба існуе толькі ў 4 краінах Афрыкі, у параўнанні з 20 краінамі ў 1980 г.[1] Найбольш закранутая хваробай краіна — Паўднёвы Судан.[1] Верагодна, гэта першая паразітычная хвароба , якая знікне.[7] Рышта вядомая са старажытнасці.[2] Яна згадваецца ў егіпецкім папірусе Эберса, што датуецца 1550 г.  да н. э.[8] Назва «дракункулёз» паходзіць ад лацінскага выразу «пашкоджанне маленькімі цмокамі»,[9] а назва «хвароба гвінейскага чарвяка» з’явілася пасля таго, як еўрапейцы заўважылі хваробу на беразе Гвінеі ў Заходняй Афрыцы ў 17-м стагоддзі.[8] Віды, падобныя да рышты, выклікаюць хваробы ў іншых жывёл.[10] Выпадкаў інфікавання імі людзей не выяўлена.[10] Лічыцца занядбанай трапічнай хваробай.[11]

Зноскі

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 Dracunculiasis (guinea-worm disease) Fact sheet N°359 (Revised). World Health Organization (1 сакавіка 2014). Праверана 18 сакавіка 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Greenaway, C (Feb 17, 2004). "Dracunculiasis (guinea worm disease).". CMAJ : Canadian Medical Association journal = journal de l'Association medicale canadienne 170 (4): 495–500. PMID 14970098. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Cairncross, S; Tayeh, A; Korkor, AS (Jun 2012). "Why is dracunculiasis eradication taking so long?". Trends in parasitology 28 (6): 225–30. doi:10.1016/j.pt.2012.03.003. PMID 22520367. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Junghanss, Jeremy Farrar, Peter J. Hotez, Thomas (2013). Manson's tropical diseases. (23rd edition ed.). Oxford: Elsevier/Saunders. p. e62. ISBN 9780702053061. http://books.google.ca/books?id=GTjRAQAAQBAJ&pg=RA1-PA62. 
  5. ↑ Parasites - Dracunculiasis (also known as Guinea Worm Disease) Eradication Program. CDC (22 лістапада 2013). Праверана 19 сакавіка 2014.
  6. ↑ Cook, Gordon (2009). Manson's tropical diseases. (22nd ed. ed.). [Edinburgh]: Saunders. p. 1506. ISBN 9781416044703. http://books.google.ca/books?id=CF2INI0O6l0C&pg=PA1506. 
  7. ↑ Guinea Worm Eradication Program. The Carter Center. Carter Center. Праверана 1 сакавіка 2011.
  8. ↑ 8,0 8,1 Tropical Medicine Central Resource Dracunculiasis. Uniformed Services University of the Health Sciences. Праверана 15 ліпеня 2008.
  9. ↑ Barry M (June 2007). "The tail end of guinea worm — global eradication without a drug or a vaccine". N. Engl. J. Med. 356 (25): 2561–4. doi:10.1056/NEJMp078089. PMID 17582064. http://content.nejm.org/cgi/content/full/356/25/2561. 
  10. ↑ 10,0 10,1 Junghanss, Jeremy Farrar, Peter J. Hotez, Thomas (2013). Manson's tropical diseases. (23rd edition ed.). Oxford: Elsevier/Saunders. p. 763. ISBN 9780702053061. http://books.google.ca/books?id=GTjRAQAAQBAJ&pg=PA763. 
  11. ↑ Neglected Tropical Diseases (6 чэрвеня 2011). Праверана 28 лістапада 2014.
Wiki letter w.svg На гэты артыкул не спасылаюцца іншыя артыкулы Вікіпедыі,
калі ласка, карыстайцеся падказкай і пастаўце спасылкі ў адпаведнасці з прынятымі рэкамендацыямі.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Дракункулёз&oldid=2088430"