Збігнеў Кабата

Збігнеў Кабата
польск.: Zbigniew Kabata
Дата нараджэння	17 сакавіка 1924(1924-03-17)
Месца нараджэння	Ярэмічы, Гміна Ярэмічы[d], Навагрудскі павет
Дата смерці	4 ліпеня 2014(2014-07-04) (90 гадоў)
Месца смерці	Нанайма[d], Regional District of Nanaimo[d], Брытанская Калумбія, Канада
Грамадзянства	Польская Рэспубліка  Канада
Род дзейнасці	паразітолаг
Альма-матар	Абердзінскі ўніверсітэт
Узнагароды	медаль «За заслугі пры абароне краіны»[d] Q56328456? (1998)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Збігнеў Кабата (17 сакавіка 1924, в. Яромічы, Кобрынскага павета — 4 ліпеня 2014, Нанайма, Канада) — брытанскі і канадскі паразітолаг, доктар біялагічных і філасофскіх навук, ганаровы член Паразіта-лагічнага грамадства.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і афіцэра. Выпускнік гімназіі г. Кобрына.

У 1937 годзе ва ўзросце 13 гадоў паступіў у Кадэцкую ваенную акадэмію імя маршала Пілсудскага ў г. Львове, але не паспеў закончыць яе ў сувязі з пачаткам Другой сусветнай вайны. У 1939 годзе далучыўся да руху Супраціву.

У 1945 годзе ён апынуўся спачатку ў Італіі, дзе далучыўся да Другога корпуса Войску краёвай. У 1946 годзе разам са сваім корпусам быў перамешчаны ў Вялікабрытанію, дзе пасля заканчэння шасцімесячных курсаў рыбакоў працаваў на камерцыйных рыбалоўных судах у Паўночным моры. Атрымаў доктарскую ступень ва Універсітэце Абярдзіна (Шатландыя), абараніў доктарскую навуковую працу «Паразіталогія марскіх рыб». Там жа ён сустрэў сваю будучую жонку (Mary Montgomery), у шлюбе з якой нарадзіліся дачка і сын будучага навукоўца.

Пасля заканчэння ўніверсітэта працаваў у марской лабараторыі Шатландскага аддзела сельскай гаспадаркі і рыбалоўства ў Абярдзіне. У 1966 годзе прысвоена званне доктара біялагічных і філасофскіх навук.

Навуковая дзейнасць

Кабата прысвяціў больш 50 гадоў працы па сістэматыцы і цыклах паразітычных капепод. Як прызнанне заслуг, яго імем названа некалькі дзясяткаў марскіх істот.

На працягу 15 гадоў быў членам Міжнароднай камісіі па заалагічнай наменклатуры. У 1984 годзе ён стаў прэзідэнтам-заснавальнікам Міжнароднай асацыяцыі капепадалогаў. Чытаў лекцыі ва ўніверсітэтах Вялікабрытаніі, Аўстраліі, Індыі.

Апублікаваў шмат навуковых прац. Яго фундаментальная праца «Parasitic Copepoda of British Fishes» (Ray Society Publications, 1979) утрымоўвае больш 2000 арыгінальных, праўдзіва мастацкіх і заалагічна падрабязных малюнкаў паразітычных ракаў. Іншыя яго вядомыя кнігі: «Copepods Parasitic on Fishes: Keys and Notes for Identification of the Species (Synopses of the British fauna)» (Backhuys Publishers, 1992) і «Parasites and Diseases of fishes cultured in the tropics» (Taylor & Francis, 1985) і каля 150 артыкулаў у навуковых часопісах таксама запатрабаваны навуковай супольнасцю.

Сумесна з Л. Марголісам распрацаваў дыягностыку статкаў прамысловых рыб з выкарыстаннем выглядаў паразітаў як маркераў. Гэтым быў адкрыты новы кірунак у менеджменце біярэсурсаў мора, які паспяхова развіваецца ў нашы дні. Важнай заслугай Кабаты былі пераклады рускай паразіталагічнай літаратуры і іх папулярызацыя сярод маладых англамоўных паразітолагаў.

Узнагароды

З. Кабата адзначаны шматлікімі медалямі за прафесійную і грамадскую дзейнасць, сярод якіх узнагароды Канадскага грамадства заолагаў, Польскага паразіталагічнага грамадства. Ён быў выбраны ганаровым прэзідэнтам Кангрэса паразітолагаў у Ванкуверы ў 2002 годзе, а ў 2003 годзе ўдастоены Прыза выдатнага паразітолага (Eminent Parasitologist Award) Амерыканскага грамадства паразітолагаў.

Раней, у 1996 годзе, навукоўцу быў уручаны Вялікі крыж Ордэна Адраджэння Польшчы (Grand Commander Cross of Polonia Restituta) і прысвоена званне Ганаровага доктара сельскагаспадарчага ўніверсітэта ў Шчэціне. У 1995 годзе быў аднагалосна абраны ганаровым членам Паразіталагічнага грамадства пры Расійскай акадэміі навук (цяпер Міжрэгіянальная грамадская арганізацыя Паразіталагічнага грамадства). Збігнеў быў членам рэдкалегій міжнародных паразіталагічных часопісаў.

Літаратура

• Знакамітыя выпускнікі школы. Кабата Збігнеў // Самая «першая» : інфармацыйна — бібліяграфічнае выданне да 110-годдзя з часу заснавання ўстановы адукацыі «Сярэдняя школа № 1 г. Кобрына» / Кобрынская раённая цэнтралізаваная бібліятэчная сістэма, цэнтральная раённая бібліятэка, аддзел абслугоўвання і інфармацыі; склад. : Святлана Курачук. — Кобрын, 2020. — С. 25-26. — (Адукацыя на Кобрыншчыне).
• Доктор Збигнев Кабата // Паразитология. — 2015. — Т. 49. В. 1. — С. 72-74. — Паразитологическое общество.
• 95 гадоў з дня нараджэння З. Кабаты // Зводны Каляндар дат і падзей Кобрыншчыны: краязнаўча-бібліяграфічны каляндар на 2016—2020 гг. / Дзяржаўная ўстанова культуры «Кобрынская раённая цэнтралізаваная бібліятэчная сістэма», цэнтральная раённая бібліятэка, аддзел абслугоўвання і інфармацыі; склад. : С. Д. Курачук, Л. С. Дардзюк. — Кобрын, 2018. — С. 98.
• Кабата Збігнеў //Людзі навукі нашага краю : біябібліяграфічны даведнік з серыі «Імёны на карце Кобрыншчыны» / Кобрынская раённая цэнтралізаваная бібліятэчная сістэма, цэнтральная раённая бібліятэка, аддзел абслугоўвання і інфармацыі; склад. : С. Д. Курачук, Л. С. Дардзюк. — Кобрын, 2017. — С. 57-58.
• Збигнев Кабата [Электронный ресурс] // Государственное учреждение образования «СРЕДНЯЯ ШКОЛА № 1 г. КОБРИНА». Виртуальный музей. — Режим доступа: http://sch1.kobrin.edu.by/ru/main.aspx?guid=1861 Архівавана 12 лістапада 2022.. - Дата доступа: 22.06.2017.