Марыя Гажыч

Марыя Паўла Гажыч
Марыя Паўла Гажыч
	; Аўтапартрэт, малюнак з альбома
Імя пры нараджэнні	Марыя Хшаноўская
Дата нараджэння	20 сакавіка 1860
Месца нараджэння	Курская губерня, Расійская імперыя;
Дата смерці	13 верасня 1935 (75 гадоў)
Месца смерці	Гродна, Гродзенскі павет, Беластоцкае ваяводства, Польская Рэспубліка;
Месца пахавання	Фарныя могілкі;
Грамадзянства	Польская Рэспубліка;
Бацька	Tadeusz Chrzanowski[d]
Муж	Канстанцін Гажыч[d]
Род дзейнасці	мастачка, religious sister
Жанр	пейзаж, нацюрморт, партрэт, пабытовы жывапіс, сакральны жывапіс
Вучоба	Акадэмія Жуліяна;
Уплыў	Войцех Герсан, Tony Robert-Fleury[d], Адольф-Вільям Бугеро і Жуль Лефеўр
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Марыя Гажыч (20 сакавіка 1860, Вішэра, Курская губерня — 13 верасня 1935, Гродна) — беларуская мастачка-жывапісец, рэстаўратарка, педагог, грамадскі дзеяч.

Біяграфія

Нарадзілася ў сям’і Тадэвуша Хшаноўскага — чыноўніка высокай пасады, які працаваў у галіне будаўніцтва чыгункі і мастоў у Курскай губерні. Маці Марыі — Эльжбета Нобель — паходзіла са шведскай арыстакратыі. Сям’я мела чацвёра дзяцей і жыла заможна. Зімовыя месяцы праводзілісь пераважна ў Варшаве, улетку падарожнічалі па Еўропе. Часта наведвалі маёнтак Сегянёўшчыну пад Ваўкавыскам, належаўшы бацьку, які любіў паляваць у Свіслацкай пушчы.

Першапачатковую адукацыю дзеці Хшаноўскіх атрымоўвалі дома, дзе асаблівая ўвага надавалася вывучэнню моваў, для чаго запрашаліся настаўнікі з Францыі і Англіі. Мастацкую Марыя адукацыю атрымала ў Варшаве, у 1874—1878 гадах, у класе малюнка Войцеха Герсана, які быў выпускніком Пецярбургскай акадэміі мастацтваў. Пасля закрыцця ў 1866 годзе Школы мастацтваў у Варшаве, гэты клас на 40 лет стаў адзінай мастацкай вучэльняй Рэчы Паспалітай. Там Марыя пазнаёмілася і пасябравала з Ганнай Білінскай, якая паходзіла з незаможнай сям’і лекара на Кіеўшчыне, будучым вядомым польскім мастаком, яскравай прадстаўніцай «Mіodej Polski».

У 1886 году Марыя працягнула вучобу ў Акадэміі Жуліяна ў Парыжы, дзе настаўнікамі яе былі Тоні Рабэр-Фляры, Вільям Адольфа Бужэро і Жан Юзаф Лефэбрэ. Ужо ў снежні 1886 года яна атрымала пахвальную адзнаку ў школьным конкурсе^[1]. Менавита з матэрыяльнай дапамогай Марыі змагла пазней атрымаць адукацыю ў Акадэміі Жуліяна ў Парыжы і Ганна Білінская.

У 1878 годзе Марыя дэбютавала на выставе Таварыства заахвочвання мастацтваў («Захэнце») у Варшаве^[2]. У гэтам жэ годзе яна выйшла замуж за Канстанціна (Кляменці-Уладзімір) Гажыча (1848—1900), які меў родавы маёнтак Тапаляны недалёка ад Сегянёўшчыны. Пасля шлюбу пераехала ў Тапаляны^[3].

У 1879 годзе прымала ўдзел у стварэнні альбома твораў польскіх мастакоў, выкананага ў падарунак для Юзафа Ігнацыя Крашэўскага, вядомага польскага пісьменніка і грамадскага дзеяча, які паходзіў з Пружаншчыны і быў суседам Гажычаў.

Пасля смерці мужа ў 1901 годзе ўступіла ў Згуртаванне Сясцёр Найсвяцейшай Сям’і Назарэта (назарэтанак) пад імем Паўла. У 1908—1919 гадах старэйшая сястра ў Гродзенскім кляштары назарэтанак. Займалася сакральным жывапісам, вяла актыўную грамадскую і педагагічную дзейнасць. Падчас Першай сусветнай вайны звярнулася разам з ксяндзом Ф. Грынкевічам да акупацыйных улад за дазволам на адкрыццё жаночай гімназіі. Актыўна ўдзельнічала ў працы ПАВ^[4].

Пахаваная на Фарных могілках побач з капліцай.

Галерэя твораў, выкананых для гродзенскага касцёла

«Святы Клімэнт» — апякун Гродна, напісаны для алтара гродзенскага касцёла
«Святы Юзаф-цясляр»
«Езус - Добры Пастыр»
«Маці Божая Беззаганная»
«Святы Апостал Пётр»

Зноскі

↑ Маліноўская-Франке Н. Забытая мастачка святла: жыццёвы і творчы шлях Марыі Гажыч // Роднае слова. — Мн.: 2009. — № 3. — С. 97-99.
↑ Грамыка М. В. Беларускі пейзажны жівапіс першай паловы XX стагоддзя. — Мн.: Беларуская навука, 2011. — С. 147. — 164 с. — ISBN 978-985-08-1348-0.
↑ Маліноўская Т. Р., Маліноўская-Франке Н. А. Гродзенскі брыгітскі кляштар і назарэтанкі (1790-е―1930-е гг.) // Хрысціянства у гістарычным лёсе беларускага народа. — Гродна: ГрДу, 2009.
↑ Паўла/Гажыч Марыя. Памяць пра Гродна. Матэрыялы да біяграфічнага слоўніка постацей міжваеннага горада. 1919-1939 гг. / А.М. Чарнякевіч. — Гродна: ЮрСаПрінт, 2015. — С. 195. — 306 с. — ISBN 978-985-7134-05-2.

Спасылкі

[1] Маліноўская-Франке Н. Забытая мастачка святла: жыццёвы і творчы шлях Марыі Гажыч // Роднае слова. — Мн.: 2009. — № 3. — С. 97-99.

[2] Грамыка М. В. Беларускі пейзажны жівапіс першай паловы XX стагоддзя. — Мн.: Беларуская навука, 2011. — С. 147. — 164 с. — ISBN 978-985-08-1348-0.

[3] Маліноўская Т. Р., Маліноўская-Франке Н. А. Гродзенскі брыгітскі кляштар і назарэтанкі (1790-е―1930-е гг.) // Хрысціянства у гістарычным лёсе беларускага народа. — Гродна: ГрДу, 2009.

[Памяць-4] Паўла/Гажыч Марыя. Памяць пра Гродна. Матэрыялы да біяграфічнага слоўніка постацей міжваеннага горада. 1919-1939 гг. / А.М. Чарнякевіч. — Гродна: ЮрСаПрінт, 2015. — С. 195. — 306 с. — ISBN 978-985-7134-05-2.

[1]

[2]

[3]

[4]