Перайсці да зместу

Мікалай Іванавіч Пірагоў

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
(Пасля перасылкі з Мікалай Пірагоў)
Мікалай Іванавіч Пірагоў
Дата нараджэння 13 (25) лістапада 1810[1]
Месца нараджэння
Дата смерці 23 лістапада (5 снежня) 1881[1] (71 год)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Жонка Q116200859?
Дзеці Wladimir Pirogoff[d]
Род дзейнасці урач, навуковец, хірург, анатам
Навуковая сфера медыцына
Месца працы
Навуковая ступень доктар навук (1833) і Імператарскі Дэрпцкі ўніверсітэт
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Іван Філіпавіч Моер[d]
Вядомыя вучні Pyotr Platonov[d]
Вядомы як Хірург, заснавальнік айчыннай тапаграфічнай анатоміі, ваенна-палявой хірургіі, піянер эфірнай анестэзіі, выбітны педагог
Член у
Узнагароды
ордэн Белага арла ордэн Святога Уладзіміра 2 ступені ордэн Святой Ганны I ступені ордэн Святога Станіслава I ступені ордэн Святога Уладзіміра 3 ступені ордэн Святой Ганны 2 ступені ордэн Святога Станіслава 2 ступені ордэн Святой Ганны 3 ступені
Дзямідаўская прэмія
Медаль «За абарону Севастопаля»
Медаль «У памяць вайны 1853—1856»
Лагатып Вікіцытатніка Цытаты ў Вікіцытатніку
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мікалай Іванавіч Пірагоў (руск.: Никола́й Ива́нович Пирого́в; 13 (25) лістапада 1810, Масква — 23 лістапада (5 снежня) 1881, с. Вішня (цяпер у межах Вінніцы), Падольская губерня, Расійская імперыя) — расійскі хірург і анатам, прыродазнавец і педагог, член-карэспандэнт Санкт-Пецярбургскай акадэміі навук.

Крымская вайна

[правіць | правіць зыходнік]

У 1855 годзе, падчас Крымскай вайны, Пірагоў быў галоўным хірургам абложанага англа-французскімі войскамі Севастопаля. Аперыруючы параненых, Пірагоў упершыню ў гісторыі сусветнай медыцыны ўжыў гіпсавую павязку, даўшы пачатак ашчаднай тактыцы лячэння раненняў канечнасцей і пазбавіўшы многіх салдат і афіцэраў ад ампутацыі. Падчас аблогі Севастопаля, для догляду параненых, Пірагоў кіраваў навучаннем і працай сясцёр Крыжаўзвіжанскай абшчыны сясцёр міласэрнасці. Гэта таксама было новаўвядзеннем па тых часах.

Важнейшай заслугай Пірагова з’яўляецца ўкараненне ў Севастопалі цалкам новага метаду догляду параненых. Метад гэты заключаецца ў тым, што параненыя падлягалі дбайнаму адбору ўжо на першым перавязачным пункце, у залежнасці ад цяжкасці раненняў адны з іх падлягалі неадкладнай аперацыі ў палявых умовах, тады як іншыя, з больш лёгкімі раненнямі, эвакуіраваліся ўглыб краіны для лячэння ў стацыянарных ваенных шпіталях. Таму Пірагоў па справядлівасці лічыцца заснавальнікам спецыяльнага накіравання ў хірургіі, вядомага як ваенна-палявая хірургія.

Нягледзячы на абарону, Севастопаль быў узяты, і Крымская вайна была прайграна Расіяй. Вярнуўшыся ў Пецярбург, Пірагоў на прыёме ў Аляксандра II распавёў імператару аб праблемах у войсках, а таксама аб агульнай адсталасці рускай арміі і яе ўзбраення. Цар не захацеў прыслухацца да Пірагова. З гэтага моманту Мікалай Іванавіч трапіў у няміласць, ён быў накіраваны ў Адэсу на пасаду папячыцеля Адэскай і Кіеўскай навучальных акруг. Пірагоў паспрабаваў рэфарміраваць існуючую сістэму школьнай адукацыі, яго дзеянні прывялі да канфлікту з уладамі, і навукоўцу прыйшлося пакінуць сваю пасаду. Яго не толькі не прызначылі міністрам народнай асветы, але і адмовіліся зрабіць яго таварышам (намеснікам) міністра, замест гэтага яго «выслалі» спачатку ў Гайдэльберг, куды ён прыбыў у маі 1862 кіраваць за мяжой рускімі кандыдатамі ў прафесары. Кандыдаты былі яму вельмі ўдзячныя, пра гэта, напрыклад, цёпла ўспамінаў Нобелеўскі лаўрэат І. І. Мечнікаў. Там ён не толькі выконваў свае абавязкі, часта выязджаючы ў іншыя гарады, дзе вучыліся кандыдаты, але і аказваў ім і членам іх сем’яў і сябрам медыцынскую дапамогу, прычым адзін з кандыдатаў угаварыў яго агледзець параненага Гарыбальдзі, і ён выявіў не заўважаную іншымі сусветна вядомымі ўрачамі кулю і выняў яе, настаяў, каб Гарыбальдзі пакінуў шкодны для яго раны клімат, у выніку чаго італьянскі ўрад вызваліў Гарыбальдзі з палону. Па ўсеагульным меркаванні, менавіта ён тады выратаваў жыццё асуджанаму іншымі ўрачамі на смерць Гарыбальдзі. Пасля гэтага выпадку, які выклікаў фурор у Пецярбургу, за якім рушылі ўслед замах на Аляксандра II народавольцамі, якія захапляліся Гарыбальдзі, і, галоўнае, удзел Гарыбальдзі ў вайне Прусіі і Італіі супраць Аўстрыі, што выклікала незадавальненне аўстрыйскага ўрада, «чырвоны» Пірагоў быў наогул звольнены з дзяржаўнай службы без права на пенсію.

У росквіце творчых сіл Пірагоў адасобіўся ў сваім невялікім маёнтку «Вішня» непадалёк ад Вінніцы, дзе арганізаваў бясплатную бальніцу. Ён ненадоўга выязджаў адтуль толькі за мяжу, а таксама па запрашэнні Пецярбургскага ўніверсітэта для чытання лекцый. Да гэтага часу Пірагоў ужо быў членам некалькіх замежных акадэмій. Адносна надоўга Пірагоў толькі двойчы пакідаў маёнтак: першы раз у 1870 годзе падчас франка-прускай вайны, будучы запрошаны на фронт ад імя Міжнароднага Чырвонага Крыжа, і другі раз, у 1877—1878 гадах — ужо ў вельмі сталым узросце — некалькі месяцаў працаваў на фронце падчас руска-турэцкай вайны.

Зноскі

  1. а б Педагоги и психологи мира — 2012.
  2. Пирогов Николай Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 26 лютага 2017.