Мікалай Іванавіч Пірагоў

Мікалай Іванавіч Пірагоў
Дата нараджэння	13 (25) лістапада 1810
Месца нараджэння	Масква, Маскоўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	23 лістапада (5 снежня) 1881 (71 год)
Месца смерці	Вінніца, Расійская імперыя
Месца пахавання	Вінніца
Грамадзянства	Расійская імперыя
Жонка	Q116200859?
Дзеці	Wladimir Pirogoff[d]
Род дзейнасці	урач, навуковец, хірург, анатам
Навуковая сфера	медыцына
Месца працы	Імператарскі Дэрпцкі ўніверсітэт Імператарская медыка-хірургічная акадэмія[d]
Навуковая ступень	доктар навук (1833) і Імператарскі Дэрпцкі ўніверсітэт
Альма-матар	медыцынскі факультэт Маскоўскага ўніверсітэта[d] (1828) Прафесарскі інстытут[d] HU Berlin Тартускі ўніверсітэт Першы маскоўскі дзяржаўны медыцынскі ўніверсітэт імя І. М. Сечанава[d] MSU Faculty[d]
Навуковы кіраўнік	Іван Філіпавіч Моер[d]
Вядомыя вучні	Pyotr Platonov[d]
Вядомы як	Хірург, заснавальнік айчыннай тапаграфічнай анатоміі, ваенна-палявой хірургіі, піянер эфірнай анестэзіі, выбітны педагог
Член у	Леапальдзіна Пецярбургская акадэмія навук Імператарская медыка-хірургічная акадэмія[d]
Узнагароды
Цытаты ў Вікіцытатніку
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мікалай Іванавіч Пірагоў (руск.: Никола́й Ива́нович Пирого́в; 13 (25) лістапада 1810, Масква — 23 лістапада (5 снежня) 1881, с. Вішня (цяпер у межах Вінніцы), Падольская губерня, Расійская імперыя) — расійскі хірург і анатам, прыродазнавец і педагог, член-карэспандэнт Санкт-Пецярбургскай акадэміі навук.

Крымская вайна

У 1855 годзе, падчас Крымскай вайны, Пірагоў быў галоўным хірургам абложанага англа-французскімі войскамі Севастопаля. Аперыруючы параненых, Пірагоў упершыню ў гісторыі сусветнай медыцыны ўжыў гіпсавую павязку, даўшы пачатак ашчаднай тактыцы лячэння раненняў канечнасцей і пазбавіўшы многіх салдат і афіцэраў ад ампутацыі. Падчас аблогі Севастопаля, для догляду параненых, Пірагоў кіраваў навучаннем і працай сясцёр Крыжаўзвіжанскай абшчыны сясцёр міласэрнасці. Гэта таксама было новаўвядзеннем па тых часах.

Важнейшай заслугай Пірагова з’яўляецца ўкараненне ў Севастопалі цалкам новага метаду догляду параненых. Метад гэты заключаецца ў тым, што параненыя падлягалі дбайнаму адбору ўжо на першым перавязачным пункце, у залежнасці ад цяжкасці раненняў адны з іх падлягалі неадкладнай аперацыі ў палявых умовах, тады як іншыя, з больш лёгкімі раненнямі, эвакуіраваліся ўглыб краіны для лячэння ў стацыянарных ваенных шпіталях. Таму Пірагоў па справядлівасці лічыцца заснавальнікам спецыяльнага накіравання ў хірургіі, вядомага як ваенна-палявая хірургія.

Познія гады

Нягледзячы на абарону, Севастопаль быў узяты, і Крымская вайна была прайграна Расіяй. Вярнуўшыся ў Пецярбург, Пірагоў на прыёме ў Аляксандра II распавёў імператару аб праблемах у войсках, а таксама аб агульнай адсталасці рускай арміі і яе ўзбраення. Цар не захацеў прыслухацца да Пірагова. З гэтага моманту Мікалай Іванавіч трапіў у няміласць, ён быў накіраваны ў Адэсу на пасаду папячыцеля Адэскай і Кіеўскай навучальных акруг. Пірагоў паспрабаваў рэфарміраваць існуючую сістэму школьнай адукацыі, яго дзеянні прывялі да канфлікту з уладамі, і навукоўцу прыйшлося пакінуць сваю пасаду. Яго не толькі не прызначылі міністрам народнай асветы, але і адмовіліся зрабіць яго таварышам (намеснікам) міністра, замест гэтага яго «выслалі» спачатку ў Гайдэльберг, куды ён прыбыў у маі 1862 кіраваць за мяжой рускімі кандыдатамі ў прафесары. Кандыдаты былі яму вельмі ўдзячныя, пра гэта, напрыклад, цёпла ўспамінаў Нобелеўскі лаўрэат І. І. Мечнікаў. Там ён не толькі выконваў свае абавязкі, часта выязджаючы ў іншыя гарады, дзе вучыліся кандыдаты, але і аказваў ім і членам іх сем’яў і сябрам медыцынскую дапамогу, прычым адзін з кандыдатаў угаварыў яго агледзець параненага Гарыбальдзі, і ён выявіў не заўважаную іншымі сусветна вядомымі ўрачамі кулю і выняў яе, настаяў, каб Гарыбальдзі пакінуў шкодны для яго раны клімат, у выніку чаго італьянскі ўрад вызваліў Гарыбальдзі з палону. Па ўсеагульным меркаванні, менавіта ён тады выратаваў жыццё асуджанаму іншымі ўрачамі на смерць Гарыбальдзі. Пасля гэтага выпадку, які выклікаў фурор у Пецярбургу, за якім рушылі ўслед замах на Аляксандра II народавольцамі, якія захапляліся Гарыбальдзі, і, галоўнае, удзел Гарыбальдзі ў вайне Прусіі і Італіі супраць Аўстрыі, што выклікала незадавальненне аўстрыйскага ўрада, «чырвоны» Пірагоў быў наогул звольнены з дзяржаўнай службы без права на пенсію.

У росквіце творчых сіл Пірагоў адасобіўся ў сваім невялікім маёнтку «Вішня» непадалёк ад Вінніцы, дзе арганізаваў бясплатную бальніцу. Ён ненадоўга выязджаў адтуль толькі за мяжу, а таксама па запрашэнні Пецярбургскага ўніверсітэта для чытання лекцый. Да гэтага часу Пірагоў ужо быў членам некалькіх замежных акадэмій. Адносна надоўга Пірагоў толькі двойчы пакідаў маёнтак: першы раз у 1870 годзе падчас франка-прускай вайны, будучы запрошаны на фронт ад імя Міжнароднага Чырвонага Крыжа, і другі раз, у 1877—1878 гадах — ужо ў вельмі сталым узросце — некалькі месяцаў працаваў на фронце падчас руска-турэцкай вайны.