Нумідыя
| Гістарычная дзяржава | |
| Нумідыйскае царства | |
|---|---|
 Заходняя (зялёная) і Усходняя (жоўтая) Нумідыя ў 220-х гг. да н.э. |
|
|
202 да н.э. — 46 да н.э.
|
|
| Сталіца | Цырта |
| Афіцыйная мова | Berber[d] і Пунічная мова |
| Форма кіравання | манархія |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Нумідыя (лац.: Numidia) — у старажытнасці вобласць у Паўночнай Афрыцы (сучасная паўночная частка Туніса і Алжыра), населена нумідыйцамі.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Паступовы пераход качавых плямёнаў Нумідыі масіліеў і мазезіліеў (масайсіліеў) да земляробства і аселай жывёлагадоўлі ў канцы 1 тысячагоддзя да н.э. суправаджаўся ўзнікненнем і развіццём гарадоў (Цырта — галоўны горад, Туга, Тэвес, Сікім і іншыя) і поліснай арганізацыі ў іх.
У III стагоддзі да н.э. Нумідыя была заваявана Карфагенам. Нумідыйцы неаднаразова паўставалі супраць карфагенскага панавання. У перыяд Другой Пунічнай вайны (218—201 гады да н.э.) цар усходняй часткі Нумідыі Масініса аказваў рымлянам дапамогу, за што яны дапамаглі яму стаць у 201 да н.э. кіраўніком усёй Нумідыі. Пры Масінісе (кіраваў у 201—149 гадах да н.э.) нумідыйскае царства значна ўмацавалася: пашырыліся яго тэрыторыі, выраслі гарады, узмацніліся гандлёвыя сувязі з усім Міжземнамор'ем. У 201 да н.э. уся тэрыторыя Нумідыі была аб'яднана ў адзінае царства Масінісам, які зрабіў сваімі сталіцамі гарады Цырта на захадзе і Була-Рэгія на ўсходзе.
У 111—105 гадах да н.э. нумідыйскі цар Югурта вёў вайну з Рымам, але пацярпеў паражэнне, патрапіў у палон і быў пакараны смерцю.
У 46 да н.э. пераўтворана ў рымскую правінцыю Новая Афрыка, у 429/430 г. н.э. заваявана вандаламі, у 533 г. — візантыйцамі (гл. Афрыканскі экзархат), у VII стагоддзі — арабамі (гл. Іфрыкія).
Цары нумідыйцаў[правіць | правіць зыходнік]
Выхадцы Нумідыі[правіць | правіць зыходнік]
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Нумидия // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Нумідыя- Дэшыфроўка нумідыйскага пісьма Архівавана 16 лістапада 2007.- У праекце «Рэканструкцыя» «Новага Герадота»
