Рыжскі дагавор (1920)
Рыжскі дагавор 1920 года (Дамова аб замірэнні і прэлімінарных умовах міру паміж РСФСР і УССР з аднаго боку і Польшчай з другога) — савецка-польскі папярэдні мірны дагавор, заключаны ў Рызе 12 кастрычніка 1920 з мэтай заканчэння Польска-савецкай вайны 1919—1921 гадоў. У дагаворы былі зацверджаны ўмовы папярэдняга міру і перамір’я, заключаныя паміж Польскай Рэспублікай з аднаго боку і Расійскай Федэрацыйнай Сацыялістычнай Рэспублікай Саветаў разам з Украінскай Сацыялістычнай Рэспублікай Саветаў. Ратыфікавана польскім Соймам 22 кастрычніка 1920 года[1]. Канчаткова дагавор быў замацаваны ў выглядзе Рыжскага мірнага дагавора 18 сакавіка 1921 года.
Сутнасць дагавора[правіць | правіць зыходнік]
Паводле дагавора войскі Польскай Рэспублікі і РСФСР мусілі спыніцца на лініі Бягомль — Заслаўе — Негарэлае — Тураў. Беларуская дэлегацыя ні ад БНР, ні ад БССР увогуле не была запрошана на перамовы.
У выніку пагаднення тэрыторыя Беларусі падзялялася на дзве часткі: Заходнюю Беларусь, якая перадавалася савецкім бокам Польшчы, і ССРБ на ўсходзе, якая складалася з шасці паветаў[2].
Рэакцыі ў беларускім грамадстве[правіць | правіць зыходнік]
Дагавор выклікаў абурэнне сярод дзеячаў Беларускай Народнай Рэспублікі, таму 20 кастрычніка 1920 года ў Рызе была праведзена Беларуская нацыянальна-палітычная нарада, якая прыняла спецыяльную рэзалюцыю адносна Рыжскага дагавора 1920 года, у якой адзначалася, што «РСФСР і Польшча, не маючы агульных межаў і бязлітасна спусташаючы дагэтуль Беларусь, змагаючыся на яе тэрыторыі, цяпер палічылі магчымым вырашаць лёс беларускага народа і распараджацца ягонымі землямі без удзелу яго прадстаўнікоў, ігнаруючы справядлівыя дамаганні беларускага народа і яго законнага ўрада, не дапусцілі да ўдзелу ў перамовах яго правамоцнай дэлегацыі», а таксама што нягледзячы на пратэсты дэлегацыі БНР падпісалі дагавор з мэтай увесці ў зман беларускі народ і яго кіраўнікоў, прызнаючы незалежнасць Беларусі, але абыходзячы пытанне прызнання беларускага ўрада. Рэзалюцыя пастанаўляла лічыць дагавор неабавязковым для беларускага народа, і «ўсімі спосабамі і сродкамі працягваць барацьбу за незалежную Беларускую Народную Рэспубліку з усімі яе ворагамі».[3]
Заключэнне дагавора вылілася ў хвалю пратэстаў у беларускім грамадстве, адным з якіх быў Слуцкі збройны чын.
Зноскі
- ↑ Ustawa z dnia 22 października 1920 r. o ratyfikacji umowy o preliminaryjnym pokoju i rozejmie Архівавана 1 мая 2015. (польск.)
- ↑ Анатолій Грыцкевіч. А загінуў у антыфашысцкім змаганні // Народная Воля, № 31—32, 29.02.2008
- ↑ Калі Беларусі няма… Архівавана 6 студзеня 2009. // www.praunik.org
 Польска-савецкая вайна (1919—1921) | |
|---|---|
| Франты |
|
| Бітвы | |
| Вынікі | |