Сяргей Антонавіч Чуніхін

Сяргей Антонавіч Чуніхін
Дата нараджэння	21 верасня 1905(1905-09-21)
Месца нараджэння	Харкаў, Харкаўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	29 кастрычніка 1985(1985-10-29) (80 гадоў)
Месца смерці	Гомель, Гомельская вобласць, БССР, СССР
Грамадзянства	СССР
Род дзейнасці	матэматык
Навуковая сфера	матэматыка і тэорыя груп
Месца працы	ТДУ БелДУТ Інстытут матэматыкі НАН Беларусі Тульскі дзяржаўны ўніверсітэт[d] Омскі дзяржаўны ўніверсітэт шляхоў зносін Маскоўскі дзяржаўны вячэрні металургічны інстытут[d]
Навуковая ступень	доктар фізіка-матэматычных навук (1936)
Навуковае званне	Спіс акадэмікаў НАН Беларусі (1966) прафесар
Альма-матар	МДУ (1929)
Узнагароды	медалі

Сяргей Антонавіч Чуні́хін (21 верасня 1905 — 29 кастрычніка 1985) — вучоны ў галіне матэматыкі, доктар фізіка-матэматычных навук (1936), прафесар (1934), акадэмік Акадэміі навук БССР (1966), Заслужаны дзеяч навукі БССР (1968). Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

Біяграфія

Нарадзіўся ў Харкаве. У 1929 годзе скончыў Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт. У 1933—1935 гг. займаў пасаду загадчыка кафедрай матэматыкі Тульскага механічнага інстытута, у 1935—1941 гг. Маскоўскага вячэрняга металургічнага інстытута. З 1941 года С. А. Чуніхін у Томску, займаў пасады загадчыка кафедрамі ў Томскім электрамеханічным інстытуце інжынераў чыгуначнага транспарту і Томскім дзяржаўным універсітэце. У 1953 годзе пераехаў у Гомель, дзе да 1960 года займаў пасаду загадчыка кафедрай у Беларускім інстытуце інжынераў чыгуначнага транспарту. З 1960 г. С. А. Чуніхін у Гомельскім аддзяленні Інстытута матэматыкі Акадэміі навук БССР на пасадзе загадчыка лабараторыяй, адначасова з 1978 года — намеснік дырэктара Інстытута матэматыкі па Гомельскаму аддзяленню.

Навуковая дзейнасць

С. А. Чуніхіну належаць працы па тэорыі груп. Ён пабудаваў агульную тэорыю фактарызацыі канечных груп, вылучыў і вывучаў два новыя класы груп (П-аддзельныя і П-вырашальныя), стварыў новы метад даследавання груп. Аўтар больш за 100 навуковых прац, у тым ліку манаграфіі «Подгруппы конечных групп» (1964, перакладзена за мяжой на англійскую мову ў 1969 годзе).

Узнагароды і званні

• Ордэн «Знак Пашаны» (1954, 1985)
• Ордэн Дружбы народаў (1975)
• Медалі
• 5 ганаровых гармат Вярхоўнага Савета БССР
• Заслужаны дзеяч навукі БССР

Памяць

У Гомелі на доме № 32а па вуліцы Кірава ў 1995 годзе ўстаноўлена мемарыяльная дошка з барэльефам вучонага.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).
• Беларусь: Энцыкл. даведнік / Беларуская энцыклапедыя; Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 760. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.

Спасылкі

• Акадэмік ЧУНІХІН Сяргей Антонавіч (руск.) // Нацыянальная акадэмія навук Беларусі
• Сяргей Антонавіч Чуніхін у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
• Чунихин, Сергей Антонович (доктор физико-математических наук, математик ; 1905—1985)(недаступная спасылка) (руск.) // Нацыянальная бібліятэка Беларусі
• Шеметков Л. А. Сергей Антонович Чунихин (1905—1985) // Известия Академии наук Беларуси. Серия физико-математических наук. № 3, 1996. (руск.)
• Чунихин Сергей Антонович // Памятники Гомельщины (руск.)
• Штейнер И. Ф., Андреева О. В. Выдающиеся ученые Гомельщины (руск.)