Тэадора Абіянг Нгема Мбасога

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Тэадора Абіянг Нгема Мбасога
ісп.: Teodoro Obiang Nguema Mbasogo
President of Equatorial Guinea[d]
з 3 жніўня 1979
Папярэднік Франсіска Масіяс Нгема[d]
старшыня Афрыканскага саюза[d]
31 студзеня 2011 — 29 студзеня 2012
Папярэднік Бінгу ва Мутарыка
Пераемнік Яі Боні
Minister of National Defense[d]
22 снежня 1993 — 15 чэрвеня 2004
Нараджэнне 5 чэрвеня 1942(1942-06-05)[1][2] (81 год)
Жонка Constancia Mangue[d], María Verminia Buckanan García[d], Elema[d][3] і Shaw[d][3]
Дзеці Teodoro Nguema[d][4], Gabriel Mbega[d] і Ruslán Obiang[d]
Веравызнанне Каталіцкая Царква
Партыя
Адукацыя
Дзейнасць палітык
Род войскаў Armed Forces of Equatorial Guinea[d]
Званне галоўнакамандуючы
Узнагароды
Order of Lakandula Collar of the Order of Isabella the Catholic‎ Grand Officer of the Order of the Condor of the Andes Order of the Republic of Serbia Honorary Order of the Yellow Star National Order of Equatorial Guinea
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Тэадора Абіянг Нгема Мбасога (ісп.: Teodoro Obiang Nguema Mbasogo; нар. 5 чэрвеня 1942, Акаакан, Іспанская Гвінея) — дзяржаўны, ваенны і палітычны дзеяч Экватарыяльнай Гвінеі, прэзідэнт Экватарыяльнай Гвінеі (з 1979 года). Прыйшоў да ўлады ў выніку ваеннага перавароту, зрынуўшы дыктатарскі рэжым свайго роднага дзядзькі — Франсіска Масіяса Нгемы Біёга.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся 5 чэрвеня 1942 года ў Акааканэ. Па этнічнай прыналежнасці — фанг[6]. Выхадзец з уплывовага клана Эсангі. Скончыў школу ў Баце. З 1969 года з’яўляўся камандуючым Заходняй ваеннай акругай краіны, а ў 1975 годзе стаў камандуючым Нацыянальнай гвардыі[6]. 8 студзеня 1976 года ён аддаў загад штурмаваць консульства Нігерыі, у выніку чаго 11 чалавек загінулі, а ў снежні таго ж года асабіста арыштаваў больш за сотню грамадзянскіх чыноўнікаў, якія пратэставалі супраць эканамічнай палітыкі яго дзядзькі[7].

3 жніўня 1979 года падпалкоўнік Тэадора Абіанг узначаліў ваенны пераварот, ажыццёўлены 400 наймітамі з Марока, зрынуўшы пажыццёвага прэзідэнта краіны, свайго роднага дзядзьку — Франсіска Масіяса Нгему. Зрынуты прэзідэнт паўстаў перад судом, які 29 верасня прысудзіў яго да смяротнага пакарання, пасля чаго ён у той жа дзень быў расстраляны. 12 кастрычніка Абіанг стаў новым прэзідэнтам краіны.

У 1981 годзе ён атрымаў воінскае званне палкоўніка. 15 жніўня наступнага года ў краіне прайшоў рэферэндум, па выніках якога была прынятая новая канстытуцыя. Са студзеня 1986 года Тэадора Абіанг адначасова займае таксама пасаду міністра абароны краіны[6].

У 1991 годзе на шэльфе ў тэрытарыяльных водах Экватарыяльнай Гвінеі былі выяўленыя шырокія запасы нафты. 17 лістапада таго ж года на рэферэндуме была прынятая новая канстытуцыя, якая ўстанавіла шматпартыйную сістэму.

25 лютага 1996 года ў краіне прайшлі прэзідэнцкія выбары, перамогу на якіх атрымаў адзіны кандыдат Тэадора Абіанг Нгема Мбасога, які набраў 97,85 % галасоў. Апазіцыя тады байкатавала выбары[8]. На наступных прэзідэнцкіх выбарах, якія прайшлі 15 снежня 2002 года, ён быў зноў пераабраны, набраўшы 97,1 % галасоў.

У краіне квітнее культ асобы прэзідэнта. У 2003 годзе дзяржаўнае радыё абвясціла, што Тэадора Абіанг Нгема «падобны да Бога на нябёсах» і знаходзіцца «у пастаянным кантакце з Усемагутным», прычым прэзідэнт валодае «усёй уладай над людзьмі і рэчамі». Па дадзеных амерыканскага часопіса «Parade» на 2003 год Тэадора Абіанг Нгема Мбасога займаў шостае месца ў дзесятцы горшых дыктатараў сучаснасці[9].

Па дадзеных часопіса Forbes у 2006 годзе стан Абіанг ацэньвалася ў 600 млн долараў, а сам ён займаў восьмае месца ў спісе самых багатых кіраўнікоў свету[10]. У 2007 годзе ён прапанаваў унесці змяненне ў канстытуцыю, дадаўшы да іспанскай і французскай трэцюю афіцыйную мову — партугальскую.


У 2013 годзе КНДР узнагародзіла Тэадора Абіанг Нгема Мбасога прэміяй імя Кім Чэн Іра[11].

У верасні 2016 года галоўны рэдактар ліберыйскай газеты New Democrat быў затрыманы за публікацыю артыкула, які абвінавачвае Тэадора Абіанга Нгема Мбасога ў канібалізме[12].

У лістападзе 2021 года Тэадора Абіанг Нгема Мбасога быў прызначаны на з’ездзе сваёй партыі кандыдатам на шосты тэрмін на выбарах 2022 года.

Спробы перавароту[правіць | правіць зыходнік]

Тэадора Абіанг Нгема Мбасога з сужэнцамі Абама, 2009 год.

6 сакавіка 2004 года ў аэрапорце Харарэ (Зімбабвэ) уладамі Рэспублікі быў арыштаваны брытанец Сайман Ман, які сустракаў Boeing-727 з 64 пасажырамі, які ляцеў з ПАР. Неўзабаве высветлілася, што пасажыры гэтага самалёта з’яўляюцца наймітамі, якія ляцелі ў Экватарыяльную Гвінею для ўдзелу ў звяржэнні Тэадора Абіанга Нгемы Мбасога. Праз некалькі дзён у самой Экватарыяльнай Гвінеі было арыштавана 15 замежных грамадзян, якія абвінавачваюцца ў спробе звяржэння прэзідэнта краіны[13], 11 з якіх суд прысудзіў да розных тэрмінаў турэмнага зняволення, 1 памёр падчас следства (па некаторых дадзеных, ад катаванняў), а астатнія былі апраўданыя[14]. У змове апынуўся замяшаны сын Маргарэт Тэтчэр — Марк, які ў 2005 годзе прызнаўся ў аказанні садзейнічання пры набыцці верталёта, які мог выкарыстоўвацца пры ажыццяўленні змовы[15]. Аднак ён адзначыў, што нічога не ведаў пра планы змоўшчыкаў[14]. Арыштаваны ж у Зімбабвэ брытанец таксама заявіў на судзе, што да перавароту мелі дачыненне Іспанія, ЗША і ПАР, а галоўным арганізатарам з’яўляўся ліванскі нафтавы магнат Эліла Каліла[14].

17 студзеня 2009 года група ўзброеных людзей, пераправіўшыся на лодках на востраў Біёка, атакавалі прэзідэнцкі палац, але падчас перастрэлкі адзін з нападнікаў быў забіты[16]. Спачатку ўлады абвінавацілі ў атацы членаў Руху за вызваленне дэльты Нігера, затым былога лідара апазіцыйнай партыі «Народны саюз» Фаўсціна Онда Эбангу. 21 жніўня 2010 года суд, прызнаўшы вінаватымі ў арганізацыі нападу, а таксама ў тэрарызме і дзяржаўнай здрадзе, прысудзіў да смяротнага пакарання капітана сухапутных войскаў Хасэ Абеса Нсуе Нчаму, яго намесніка Мануэля Ндонг Ансеме, экс-кіраўніка мытні краіны Хакінта Міча Абіангу і супрацоўніка службы бяспекі прэзідэнта Аліпіа Ндонг Асуму[16]. Неўзабаве пасля вынясення прысуду падсудныя былі пакараныя[17]. Тэадора Абіанг Нгема з гэтай нагоды заявіў: «Гэтыя людзі неслі пагрозу мне, маёй сям’і і майму ўраду. Таму судаводства ў дачыненні да іх было хуткім»[18].

У 2017 годзе, імкнучыся засцерагчыся ад уплыву апазіцыі, прэзідэнт перавёў сталіцу ў новы горад у джунглях у глыбіні кантынентальнай часткі краіны — Сьюдад-дэ-ла-Пас.

Прыватнае жыццё[правіць | правіць зыходнік]

У цяперашні час Абіянг пакутуе на рак, і разглядаецца пытанне аб яго спадчынніку. Сын прэзідэнта, Тэадор Абіанг-малодшы, больш вядомы пад імем Тэадорын, падазраецца ўладамі ЗША ў карупцыі: ён валодае раскошнай вілай ў Малібу (штат Каліфорнія), якую набыў за 35 млн долараў. Тэадор праз цэнтральны банк Францыі перавёў у 2005—2006 гадах у банкі ЗША буйную суму грошай, якія незаконна прысвоіў раней, падчас працы міністрам сельскай гаспадаркі і лесаперапрацоўчай прамысловасці ва ўрадзе свайго бацькі.

Сям’я і ўлада[правіць | правіць зыходнік]

Тэадора Абіанг Нгему Мбасога часта прызначаў на вышэйшыя дзяржаўныя пасады сваіх сваякоў.

  • Тэадор Нгема Абіанг Мангу — сын прэзідэнта ад першага шлюбу, у розны час працаваў міністрам лесу, рыбнай гаспадаркі і навакольнага асяроддзя (2001—2003), міністрам інфраструктуры і лесу (2003—2004), а з 2004 года ўзначальвае Міністэрства сельскай гаспадаркі і лесу.
  • Габрыэль Мбега Абіанг Ліма — сын прэзідэнта ад другога шлюбу[19], з’яўляўся дзяржаўным сакратаром па здабыўной прамысловасці і вуглевадародах (2001—2004), затым быў прызначаны намеснікам міністра горназдабыўной прамысловасці, прамысловасці і энергетыкі.
  • Антоніа Мба Нгема — малодшы брат прэзідэнта, працаваў генеральным дырэктарам паліцыі[19], а ў 2004 годзе ён стаў міністрам нацыянальнай абароны.
  • Алехандра Эвуна Авона Асангона — дзядзька па бацьку, быў кіраўніком адміністрацыі прэзідэнта ў рангу міністра[19].
  • Дэметрыа Эла Ндонг Нсефуму — дзядзька па бацьку[19], з 2003 па 2006 гады займаў пасаду першага віцэ-прэм’ера па пытаннях унутранай палітыкі і адначасова міністра транспарту, тэхналогіі, пошт і тэлекамунікацый (2003—2006).
  • Хаімэ Абама Авона Нчама — дзядзька па бацьку[19], выконваў абавязкі міністра інфраструктуры і лесу (2003—2004).
  • Рубен Нсуе Маі — стрыечны брат[19], працаваў міністрам юстыцыі і па справах рэлігіі (2001—2004).
  • Крыстабаля Менана Эла — стрыечны брат[19], у 2001 годзе быў прызначаны міністрам здабыўной прамысловасці і энергетыкі, а ў 2004 годзе — міністрам адукацыі, навукі і спорту.
  • Пастар Міча Онда Біле — стрыечны брат[19], у 2003 годзе стаў міністрам замежных спраў, міжнароднага супрацоўніцтва і сувязяў з франкамоўнымі краінамі.
  • Тэрэза Эфа Асангона — стрыечная сястра[19], узначальвала Міністэрства сацыяльных спраў і па справах жанчын (2001—2004), затым стала паслом Экватарыяльнай Гвінеі на Кубе (з 2006).
  • Бальтазар Энгонга Эджа — пляменнік[19], працаваў міністрам эканомікі Экватарыяльнай Гвінеі (2001—2004).
  • Мельхор Эсан Эджа — пляменнік[19], з’яўляецца дзяржаўным сакратаром па пытаннях казначэйства і бюджэту.

Ключавыя пасады ў дзяржаве атрымалі таксама сваякі жонкі прэзідэнта.

  • Марселіна Марселіна Ойна Нтутуму — брат жонкі, у 2001 годзе быў прызначаны міністрам транспарту і сувязі, а ў 2004 годзе першым намеснікам прэм’ер-міністра па пытаннях унутранай палітыцы, застаючыся на гэтай пасадзе да 2006 года.
  • Лукас Нгема Эвона Мбанг — брат жонкі[19], узначальваў міністэрства інфармацыі, культуры і турызму (2001—2003), затым міністэрства па справах моладзі і спорту (2003—2004).
  • Францыска Эду Акома — брат жонкі, стаў намеснікам міністра нацыянальнай бяспекі[19].
  • Віктарыана Нчама Нсе Акома — сястра жонкі[19], працавала дзяржаўным сакратаром па замежных справах (2003).

Зноскі

  1. ↑ Teodoro Obiang Nguema Mbasogo // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ Teodoro Obiang Nguema Mbasogo // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ а б https://www.elmundo.es/loc/famosos/2022/06/04/62999fb5fc6c83db3a8b45ed.html
  4. ↑ https://foreignpolicy.com/2011/10/19/worlds-richest-minister-of-agriculture-and-forestry-now-a-unesco-envoy/
  5. ↑ https://www.pdge-guineaecuatorial.com/un-hombre/
  6. ↑ а б в Кто есть кто в мировой политике. — М.: Политиздат, 1990. — С. 324. — ISBN 5-250-00513-6.
  7. ↑ Екатерина Адамова, Кирилл Новиков, Антон Парыгин, Максим Сухманский, Анна Черникова (2003-09-01). "Все мировые лидеры". Журнал «Власть».{{cite news}}: Папярэджанні CS1: розныя назвы: authors list (link)(недаступная спасылка)
  8. ↑ "Elections in Equatorial Guinea" [англійская]. AFRICAN ELECTIONS DATABASE. Архівавана з арыгінала 2011-03-16. Праверана 2011-01-26.
  9. ↑ Лукашенко и Туркменбаши вошли в десятку худших диктаторов современности. NEWSru.com (11 сакавіка 2003). Архівавана з першакрыніцы 11 сакавіка 2012. Праверана 26 студзеня 2011.
  10. ↑ Кирилл Комаров. Богатые правители. ВЗГЛЯД.РУ (5 мая 2006). Архівавана з першакрыніцы 15 мая 2021. Праверана 4 мая 2020.
  11. ↑ Премию Ким Чен Ира присудили президенту Экваториальной Гвинеи. Lenta.ru (1 жніўня 2013). Архівавана з першакрыніцы 26 мая 2021. Праверана 4 мая 2020.
  12. ↑ Liberia editor detained over 'cannibal' African leader story (англ.) (15 верасня 2016). Архівавана з першакрыніцы 16 верасня 2016. Праверана 17 верасня 2016.
  13. ↑ Наргиз Асадова Железный Марк // Коммерсантъ : газета. — 2004. — 27 жніўня — № 158. — С. 11.
  14. ↑ а б в Сергей Карамаев (2005-01-14). "Самые убедительные победы на президентских выборах. Топ-10". "Лента.Ру". Архівавана з арыгінала 2021-05-15. Праверана 2020-05-04.
  15. ↑ Наргиз Асадова Сын Маргарет Тэтчер купил неправильный вертолет // Коммерсантъ : газета. — 2005. — 14 студзеня — № 4. — С. 11.
  16. ↑ а б В Экваториальной Гвинее приговорили к смерти организаторов попытки переворота. Лента.Ру (23 жніўня 2010). Архівавана з першакрыніцы 15 мая 2021. Праверана 4 мая 2020.
  17. ↑ В Экваториальной Гвинее подтвердили казнь мятежников. Русская служба Би-би-си (28 жніўня 2010).
  18. ↑ Экваториальная Гвинея признала факт казни мятежных офицеров. Газета.Ru (28 жніўня 2010). Архівавана з першакрыніцы 2 верасня 2010. Праверана 27 студзеня 2011.
  19. ↑ а б в г д е ё ж з і к л м н "Президенты с самым большим стажем и их семьи. Топ-10". Газета «Коммерсантъ». 2005-03-02.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

  • Alexander Smoltczyk. Rich in Oil, Poor in Human Rights. Torture and Poverty in Equatorial Guinea (англ.). Spiegel International. Spiegel (28 жніўня 2006). Праверана 8 снежня 2023.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Тэадора_Абіянг_Нгема_Мбасога&oldid=4643171"