Ядрушка духмяная
Ядрушка духмяная | |||||||||||||||||||||
Агульны выгляд квітнеючай расліны | |||||||||||||||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||||
Ахоўны статус | |||||||||||||||||||||
|
Ядрушка духмяная (Gymnadenia odoratissima) — від кветкавых раслін роду ядрушка (Gymnadenia) сямейства Архідныя (Orchidaceae).
Батанічнае апісанне
[правіць | правіць зыходнік]Шматгадовая травяністая расліна вышынёй да 40 см, утваральнае мікарызу. Клубень пальчатараздзельны. У аснове сцябла знаходзяцца два лускападобных ліста. Лісце вострае, вузкалінейнай або ланцэтнай формы[3][4].
Першае цвіценне надыходзіць на пятым-сёмым годзе жыцця. Суквецце — вузкі цыліндрычны колас 6—15 см даўжынёй. Кветкі дробныя, ружавата-ліловыя альбо пурпурныя, з пахам ванілі. Лісточкі калякветніка даўжынёй 3 мм. Шпорац тупы, цыліндрычны, роўны завязі або трохі карацейшы за яе. Цвіце ў чэрвені—ліпені, плоданасіць у жніўні-верасні. Апыляецца пераважна лускакрылымі[5].
Плод — падоўжаная каробачка. Насенне прарастае без перыяду спакою і можа захоўваць усходжасць на працягу аднаго года[6].
Распаўсюджанне і асяроддзе пражывання
[правіць | правіць зыходнік]Жыве ў Заходняй і Усходняй Еўропе. У Расіі сустракаецца ў еўрапейскай частцы і на Паўднёвым Урале[6].
Аблігатны кальцэфіл. Расце на вапнавых балотах, а таксама на нізкатраўных сухіх і забалочаных злакава-рознатраўных лугах, узлесках і палянах разрэджаных хваёвых лясоў[6].
Ахоўны статус
[правіць | правіць зыходнік]Занесены ў Чырвоныя кнігі Расіі, Бранскай вобласці і Башкартастана. Раней уключаўся ў Чырвоную кнігу Уладзімірскай вобласці[7].
Ахоўваецца ў Чэхіі, Люксембургу, Францыі, Германіі, Харватыі, Швецыі, Украіне[4] і Швейцарыі. Занесены ў II прыкладанне СІТЭС[8].
Сінонімы
[правіць | правіць зыходнік]Паводле The Plant List, від мае наступныя сінонімы[9]:
- Gymnadenia conopsea (Philippe) Nyman
- Gymnadenia conopsea subsp. pyrenaica (Philippe) K.Richt.
- Gymnadenia graminea Dworschak
- Gymnadenia heteroglossa (Rchb.f.) E.G.Camus, Bergon & A.Camus
- Gymnadenia odoratissima var. borealis Rchb.f.
- Gymnadenia odoratissima f. borealis (Rchb.f.) Soó
- Gymnadenia odoratissima var. carpathica Simpnk.
- Gymnadenia odoratissima f. carpathica (Simpnk.) Soó
- Gymnadenia odoratissima var. heteroglossa Rchb.f.
- Gymnadenia odoratissima var. idea Goiran
- Gymnadenia odoratissima subsp. longicalcarata C.E.Hermos. & Sabando
- Gymnadenia odoratissima var. pyrenaica (Philippe) P.Delforge
- Gymnadenia odoratissima var. stenostachya Schltr.
- Gymnadenia odoratissima f. stenostachya (Schltr.) Soó
- Gymnadenia odoratissima var. suaveolens (Rchb.f.) Nyman
- Gymnadenia pyrenaica (Philippe) Giraudias
- Gymnadenia rhodopea Formánek
- Gymnadenia suaveolens Rchb.f.
- Habenaria odoratissima (L.) Franch.
- Orchis erubescens Zucc.
- Orchis odoratissima L.
- Orchis pyrenaica Philippe
- Satyrium odoratissimum (L.) Wahlenb.
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».
- ↑ Описание вида в Красной книге Брянской области . ООПТ России. Архівавана з першакрыніцы 14 ліпеня 2014. Праверана 8 ліпеня 2014.
- ↑ а б Описание вида на официальном сайте Красной книги Украины . Архівавана з першакрыніцы 3 красавіка 2015. Праверана 8 ліпеня 2014.
- ↑ {{{загаловак}}}(англ.). — 2014-01-01. — В. 2. — Т. 113. — P. 289–300. — ISSN 0305-7364. — DOI:10.1093/aob/mct219
- ↑ а б в Описание вида в Красной книге России . ООПТ России. Архівавана з першакрыніцы 6 сакавіка 2016. Праверана 8 ліпеня 2014.
- ↑ Кокушник ароматнейший . ООПТ России. Архівавана з першакрыніцы 14 ліпеня 2014. Праверана 8 ліпеня 2014.
- ↑ Кокушник ароматнейший . IUCN Red List. Архівавана з першакрыніцы 14 ліпеня 2014. Праверана 8 ліпеня 2014.
- ↑ см. карточку таксона на TPL
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Gymnadenia R. Вг. — Кокушник // Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. 349, 352. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Кокушник ароматнейший: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)