Ядрушка духмяная

	Ядрушка духмяная
	; Агульны выгляд квітнеючай расліны
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Аднадольныя
Парадак:	Спаржакветныя
Сямейства:	Архідныя
Падсямейства:	Orchidoideae
Трыба:	Orchideae
Падтрыба:	Orchidinae
Род:	Ядрушка
Від:	Ядрушка духмяная
Міжнародная навуковая назва
	Gymnadenia odoratissima (L.) Rich., 1817
Ахоўны статус
	Выклікаюць найменшыя асцярогі; IUCN 3.1 Least Concern : / 175997
NCBI	97904
EOL	1112243
IPNI	636569-1
TPL	kew-93711

Ядрушка духмяная (Gymnadenia odoratissima) — від травяністых раслін роду ядрушка (Gymnadenia) сямейства Архідныя (Orchidaceae).

Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Шматгадовая травяністая расліна вышынёй да 40 см, утваральнае мікарызу. Клубень пальчатараздзельны. У аснове сцябла знаходзяцца два лускападобных ліста. Лісце вострае, вузкалінейнай або ланцэтнай формы^[3]^[4].

Першае цвіценне надыходзіць на пятым-сёмым годзе жыцця. Суквецце — вузкі цыліндрычны колас 6-15 см даўжынёй. Кветкі дробныя, ружавата-ліловыя альбо пурпурныя, з пахам ванілі. Лісточкі калякветніка даўжынёй 3 мм. Шпорац тупы, цыліндрычны, роўны завязі або трохі карацейшы за яе. Цвіце ў чэрвені-ліпені, плоданасіць у жніўні-верасні. Апыляецца пераважна лускакрылымі^[5].

Плод — падоўжаная каробачка. Насенне прарастае без перыяду спакою і можа захоўваць усходжасць на працягу аднаго года^[6].

Распаўсюджанне і асяроддзе пражывання[правіць | правіць зыходнік]

Жыве ў Заходняй і Усходняй Еўропе. У Расіі сустракаецца ў еўрапейскай частцы і на Паўднёвым Урале^[6].

Аблігатны кальцэфіл. Расце на вапнавых балотах, а таксама на нізкатраўных сухіх і забалочаных злакава-рознатраўных лугах, узлесках і палянах разрэджаных хваёвых лясоў^[6].

Ахоўны статус[правіць | правіць зыходнік]

Занесены ў Чырвоныя кнігі Расіі, Бранскай вобласці і Башкартастана. Раней уключаўся ў Чырвоную кнігу Уладзімірскай вобласці^[7].

Ахоўваецца ў Чэхіі, Люксембургу, Францыі, Германіі, Харватыі, Швецыі, Украіне^[4] і Швейцарыі. Занесены ў II прыкладанне СІТЭС^[8].

Сінонімы[правіць | правіць зыходнік]

Паводле The Plant List, від мае наступныя сінонімы^[9]:

Gymnadenia conopsea (Philippe) Nyman
Gymnadenia conopsea subsp. pyrenaica (Philippe) K.Richt.
Gymnadenia graminea Dworschak
Gymnadenia heteroglossa (Rchb.f.) E.G.Camus, Bergon & A.Camus
Gymnadenia odoratissima var. borealis Rchb.f.
Gymnadenia odoratissima f. borealis (Rchb.f.) Soó
Gymnadenia odoratissima var. carpathica Simpnk.
Gymnadenia odoratissima f. carpathica (Simpnk.) Soó
Gymnadenia odoratissima var. heteroglossa Rchb.f.
Gymnadenia odoratissima var. idea Goiran
Gymnadenia odoratissima subsp. longicalcarata C.E.Hermos. & Sabando
Gymnadenia odoratissima var. pyrenaica (Philippe) P.Delforge
Gymnadenia odoratissima var. stenostachya Schltr.
Gymnadenia odoratissima f. stenostachya (Schltr.) Soó
Gymnadenia odoratissima var. suaveolens (Rchb.f.) Nyman
Gymnadenia pyrenaica (Philippe) Giraudias
Gymnadenia rhodopea Formánek
Gymnadenia suaveolens Rchb.f.
Habenaria odoratissima (L.) Franch.
Orchis erubescens Zucc.
Orchis odoratissima L.
Orchis pyrenaica Philippe
Satyrium odoratissimum (L.) Wahlenb.

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».
↑ Описание вида в Красной книге Брянской области (нявызн.). ООПТ России. Архівавана з першакрыніцы 14 ліпеня 2014. Праверана 8 ліпеня 2014.
↑ ^а ^б Описание вида на официальном сайте Красной книги Украины (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 3 красавіка 2015. Праверана 8 ліпеня 2014.
↑ {{{загаловак}}}(англ.). — 2014-01-01. — В. 2. — Т. 113. — P. 289–300. — ISSN 0305-7364. — DOI:10.1093/aob/mct219
↑ ^а ^б ^в Описание вида в Красной книге России (нявызн.). ООПТ России. Архівавана з першакрыніцы 6 сакавіка 2016. Праверана 8 ліпеня 2014.
↑ Кокушник ароматнейший (нявызн.). ООПТ России. Архівавана з першакрыніцы 14 ліпеня 2014. Праверана 8 ліпеня 2014.
↑ Кокушник ароматнейший (нявызн.). IUCN Red List. Архівавана з першакрыніцы 14 ліпеня 2014. Праверана 8 ліпеня 2014.
↑ см. карточку таксона на TPL

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Кокушник ароматнейший: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

[1] Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.

[2] Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».

[брянск-3] Описание вида в Красной книге Брянской области (нявызн.). ООПТ России. Архівавана з першакрыніцы 14 ліпеня 2014. Праверана 8 ліпеня 2014.

[украина-4] а ^б Описание вида на официальном сайте Красной книги Украины (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 3 красавіка 2015. Праверана 8 ліпеня 2014.

[5] {{{загаловак}}}(англ.). — 2014-01-01. — В. 2. — Т. 113. — P. 289–300. — ISSN 0305-7364. — DOI:10.1093/aob/mct219

[россия-6] а ^б ^в Описание вида в Красной книге России (нявызн.). ООПТ России. Архівавана з першакрыніцы 6 сакавіка 2016. Праверана 8 ліпеня 2014.

[7] Кокушник ароматнейший (нявызн.). ООПТ России. Архівавана з першакрыніцы 14 ліпеня 2014. Праверана 8 ліпеня 2014.

[8] Кокушник ароматнейший (нявызн.). IUCN Red List. Архівавана з першакрыніцы 14 ліпеня 2014. Праверана 8 ліпеня 2014.

[9] см. карточку таксона на TPL

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая расійская (навукова-адукацыйны партал)
Таксанамія	EOL · GBIF · iNaturalist · IPNI · NCBI · POWO · Plantarium · The Plant List · Tropicos · WFO
Нарматыўны кантроль	Microsoft: 2780287345