1-я Смаленская партызанская брыгада

1-я Смаленская партызанская брыгада
Гады існавання	1942—1944
Краіна	РСФСР Беларуская ССР
Падпарадкаванне	Беларускі штаб партызанскага руху
Тып	партызаны
Функцыя	барацьба з нямецкімі акупацыйнымі ўладамі
Колькасць	390 партызан (26 чэрвеня 1944)
Дыслакацыя	Духаўшчынскі і Руднянскі раёны Смаленскай вобласці, Сенненскі, Талачынскі, Чашніцкі, Лепельскі, Халопеніцкі і Крупскі раёны БССР
Войны	Вялікая Айчынная вайна
Удзел у	Вялікая Айчынная вайна
Камандзіры
Вядомыя камандзіры	Ф. Я. Апрэтаў (загінуў); А. І. Яўстратаў; М. П. Пятровічаў; У. І. Цалішчэўскі

1-я Смаленская партызанская брыгада — партызанская брыгада, створаная ў сакавіку 1942 года ў Смаленскай вобласці. Дзейнічала на акупіраванай тэрыторыі Духаўшчынскага і Руднянскага раёнаў Смаленскай вобласці, Сенненскага, Талачынскага, Чашніцкага, Лепельскага, Халопеніцкага і Крупскага раёнаў БССР. 26 чэрвеня брыгада (390 партызан, 6 атрадаў) злучылася з Чырвонай Арміяй.

Склад

Брыгада была створана ў Смаленскай воласці пад назвай 1-ы батальён. У маі 1942 года батальён быў перайменаваны ў 1-ю партызанскую брыгаду. У чэрвені частка атрадаў была вылучана для арганізацыі 3-й партызанскай брыгады. У кастрычніку — лістападзе 1942 у час карнай нямецкай экспедыцыі частка атрадаў брыгады была рассеяна, астатнія ў канцы лістапада выйшлі ў савецкі тыл, дзе брыгада была створана нанава. У лютым 1943 года брыгада (134 партызаны) прыбыла ў нямецкі тыл, са жніўня таго ж года дзейнічала на тэрыторыі Віцебскай вобласці, падначальвалася БШПР. На момант злучэння з Чырвонай Арміяй у склад брыгады ўваходзілі:

• 1-ы атрад;
• 2-і атрад (другога складу);
• 3-і атрад;
• 4-ы атрад;
• 5-ы атрад;
• 6-ы атрад.

Камандаванне

Камандзіры

• Ф. Я. Апрэтаў (загінуў);
• А. І. Яўстратаў;
• М. П. Пятровічаў;
• У. І. Цалішчэўскі.

Камісары

• А. Р. Багдановіч;
• М. П. Пятровічаў;
• І. Х. Вайзулін.

Начальнікі штаба

• А. І. Яўстратаў;
• Дз. М. Несцераў (выконваў абавязкі);
• А. В. Прусакоў (выконваў абавязкі);
• С. Дз. Жылін.

Гісторыя

Партызаны праводзілі дыверсіі на чыгунках Смаленск — Віцебск, Віцебск — Орша, Смаленск — Орша і на шашэйных дарогах. У жніўні — лістападзе 1942 года вялі баі з карнікамі ў Духаўшчынскім раёне, нападалі на гарнізоны ў вёсцы Карабанава і пасёлку Галынкі Руднянскага раёна Смаленскай вобласці (люты 1943), у вёсцы Вадапоева Бешанковіцкага (кастрычнік 1943), Старая Пярэсіка (лістапад 1943) і Чараёўка (сакавік 1944) Халопеніцкага, Забор’е Лепельскага (люты 1944) раёнаў. У красавіку — чэрвені 1944 года вялі баі супраць карнікаў у раёне шашы Лепель — Барысаў. У час наступлення Чырвонай Арміі аднавілі 6 мастоў на дарозе Лукомль — Вялікія Хальнявічы.

Літаратура

• Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне, 1941—1945: Энцыкл. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1990. — 680 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-012-2.