Xanthoria elegans

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Xanthoria elegans
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Xanthoria elegans


Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  191776
EOL  198032
MB  410026

Xanthoria elegans — лішайнік сямейства Teloschistaceae, від роду Ксанторыя (Xanthoria).

Сінонімы[правіць | правіць зыходнік]

  • Aglaopisma elegans (Link) Bagl., 1857
  • Amphiloma elegans (Link) Körb., 1855
  • Callopisma elegans (Link) Trevis., 1852
  • Caloplaca dissidens (Nyl.) Mérat, 1920
  • Caloplaca elegans (Link) Th. Fr., 1871
  • Gasparrinia elegans (Link) Steins., 1879
  • Lecanora dissidens (Nyl.) Cromb., 1894
  • Lecanora elegans (Link) Ach., 1810
  • Lecanora murorum var. dissidens (Nyl.) Cromb., 1883
  • Lichen elegans Link, 1791basionym
  • Parmelia elegans (Link) Ach., 1803
  • Parmelia murorum var. dissidens (Nyl.) Becker, 1828
  • Physcia dissidens (Nyl.) Arnold, 1881
  • Physcia elegans (Link) De Not., 1847
  • Placodium dissidens Nyl., 1875
  • Placodium elegans (Link) DC., 1805
  • Placodium murorum f. dissidens (Nyl.) Leight., 1879
  • Placodium murorum var. dissidens (Nyl.) Boistel, 1903
  • Rusavskia elegans (Link) S.Y. Kondr. et Kärnefelt, 2003
  • Squamaria elegans (Link) Fée, 1829
  • Teloschistes elegans (Link) Norman, 1852
Паверхня Xanthoria elegans пад мікраскопам пры 40-кратным павелічэнні

Апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Слаявіна прыціснутая да субстрату, больш ці менш разеткападобная, да 5 см у дыяметры, рэдка больш, светла-аранжавая да цёмна-чырванавата-аранжавага, голая, без налёту, знізу светлая, прымацоўваецца ніжняй паверхняй, з выяўленай паражнінай ў сярэдзіне[1]. Лопасці вузкія, да 1 мм шырынёй, даволі аддаленыя адна ад адной, выпуклыя да моцна ўздутых, вілкава або няправільна разгалінаваныя[2]. Апатэцыі размешчаны ў цэнтральнай частцы слаявіны, звычайна шматлікія, да 22 мм у дыяметры, з месцамі, пры аснове звужаныя, часта сціснутыя, прыўзнятыя, плоскія з пастаянным суцэльным краем[3]. Парафізы больш-менш разгалінаваныя, членістыя. Сумка з 8 спорамі аднолькавых памераў. Споры 9(11)-16 × (5,5)6-8(8,5) мкм, эліпсоідныя або яйцападобныя[1].

Фотабіёнт — зялёная водарасць з роду Трэбуксія (Trebouxia).

Хімічны склад[правіць | правіць зыходнік]

Характарызуецца хемасіндромам A, г. зн. пераважае парыецін, прысутнічаць целасхісцін, фалацынал, парыецінавая кіслата і эмадзін[4].

Асяроддзе пражывання і распаўсюджанне[правіць | правіць зыходнік]

На розных камянях, але галоўным чынам на сілікатных горных пародах ў гарах і ў палярных шыротах, рэдка на раўніне; шырока распаўсюджаны від, звычайны ў арктычных і антарктычных рэгіёнах, а таксама ў альпійскім поясе[4].

Від распаўсюджаны ў Еўропе, Азіі, Афрыцы, Канарскіх астравах, Паўночнай, Цэнтральнай і Паўднёвай Амерыцы, Аўстраліі, Новай Зеландыі, Грэнландыі, Антарктыцы[4][5].

У Расіі сустракаецца паўсюдна.

Ахоўны статус[правіць | правіць зыходнік]

Від занесены ў Чырвоную кнігу Самарскай вобласці[5].

Лішайнік і космас[правіць | правіць зыходнік]

У 2008 годзе праводзіўся эксперымент на МКС, у рамках якога кантэйнер з рознымі мікраарганізмамі на працягу 18 месяцаў знаходзіўся ў адкрытым космасе, у беспаветранай прасторы і падвяргаўся ўздзеянню ультрафіялету і рэнтгенаўскага выпраменьвання Сонца. Xanthoria elegans перажыла эксперымент лепш за ўсіх: «У космасе яна запала ў спячку, чакаючы больш спрыяльных умоў, а, вярнуўшыся на Зямлю, зноў стала расці. Ва ўмовах вакууму вада ў ёй адразу ж выпарылася, яе не забіў смяротны ўльтрафіялет Сонца, і нават рэнтгенаўскае і гама-выпраменьванне касмічных прамянёў, якія разбураюць ДНК і ўносяць у яго мноства мутацый, не прынеслі ёй бачнай шкоды».

Рудаватыя ад вялікай колькасці ксанторыі на паверхні вапняковыя скалы. Таргашынскі хрыбет, Краснаярск.

Зноскі

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]