Генеральная акруга Беларусь: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др выдалена Катэгорыя:Гісторыя Беларусі (праз HotCat) |
др шаблон |
||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
{{Гістарычная дзяржава |
|||
| ⚫ | |||
|назва = Генеральная акруга Беларусь |
|||
|саманазва = Generalbezirk Weißruthenien |
|||
|статус = Ваенна-адміністрацыйная адзінка Нацысцкай Германіі |
|||
|гімн = |
|||
|сцяг = Flag of Nazi Germany (1933-1945).svg |
|||
|апісанне_сцяга = |
|||
|герб = Reichsadler der Deutsches Reich (1933–1945).svg |
|||
|апісанне_герба = |
|||
|карта = Reichskommissariat Ostland Administrative.png |
|||
| ⚫ | |||
|p1 = Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка |
|||
|flag_p1 = Flag of Byelorussian SSR.svg |
|||
|p2 = |
|||
|flag_p2 = |
|||
|p3 = |
|||
|flag_p3 = |
|||
|p4 = |
|||
|flag_p4 = |
|||
|утворана = [[1941]] |
|||
|ліквідавана = [[1944]] |
|||
|s1 = Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка |
|||
|flag_s1 = Flag of Byelorussian SSR.svg |
|||
|s2 = |
|||
|flag_s2 = |
|||
|s3 = |
|||
|flag_s3 = |
|||
|s4 = |
|||
|flag_s4 = |
|||
|дэвіз = |
|||
|сталіца = [[Мінск]] |
|||
|гарады = |
|||
|мова = [[нямецкая мова|нямецкая]] (афіцыйна), [[беларуская мова|беларуская]] (фактычна) |
|||
|валюта = |
|||
|дадатковы_параметр = |
|||
|змесціва_параметру = |
|||
|плошча = |
|||
|насельніцтва = |
|||
|форма_кіравання = |
|||
|дынастыя = |
|||
|тытул_кіраўнікоў = Генеральны камісар |
|||
|кіраўнік1 = [[Вільгельм Кубэ]] |
|||
|год_кіраўніка1 = [[1941]] – [[1943]] |
|||
|тытул_кіраўнікоў2 = <!--выкарыстоўваецца пры змене тытула наступнага кіраўніка--> |
|||
|кіраўнік2 = [[Курт фон Готберг]] |
|||
|год_кіраўніка2 = [[1943]] – [[1944]] |
|||
|тытул_кіраўнікоў3 = |
|||
|кіраўнік3 = |
|||
|год_кіраўніка3 = |
|||
|тытул_кіраўнікоў4 = |
|||
|кіраўнік4 = |
|||
|год_кіраўніка4 = |
|||
|тытул_кіраўнікоў5 = |
|||
|кіраўнік5 = |
|||
|год_кіраўніка5 = |
|||
|тытул_кіраўнікоў6 = |
|||
|кіраўнік6 = |
|||
|год_кіраўніка6 = |
|||
|рэлігія = |
|||
|дадатковы_параметр1 = |
|||
|змесціва_параметру1 = |
|||
|Этап1 = |
|||
|Дата1 = |
|||
|Год1 = |
|||
|Этап2 = |
|||
|Дата2 = |
|||
|Год2 = |
|||
|Этап3 = |
|||
|Дата3 = |
|||
|Год3 = |
|||
|Этап4 = |
|||
|Дата4 = |
|||
|Год4 = |
|||
|Этап5 = |
|||
|Дата5 = |
|||
|Год5 = |
|||
|Этап6 = |
|||
|Дата6 = |
|||
|Год6 = |
|||
|дадатковы_параметр2 = |
|||
|змесціва_параметру2 = |
|||
|да = |
|||
|д1 = |
|||
|д2 = |
|||
|д3 = |
|||
|д4 = |
|||
|д5 = |
|||
|д6 = |
|||
|д7 = |
|||
|пасля = |
|||
|п1 = |
|||
|п2 = |
|||
|п3 = |
|||
|п4 = |
|||
|п5 = |
|||
|п6 = |
|||
|п7 = |
|||
|заўв = |
|||
}} |
|||
'''Генеральная акруга «Беларусь»''' ({{lang-de|Generalbezirk Weißruthenien}}) — ваенна-адміністрацыйная адзінка на занятай нацысцкай Германіяй тэрыторыі [[Беларусь|Беларусі]] падчас [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]]. Была арганізаваная [[17 ліпеня]] [[1941]], і разам з генеральнымі акругамі «Літва», «Латвія» і «Эстонія» ўваходзіла ў склад рэйхскамісарыята «[[Рэйхскамісарыят Остланд|Остланд]]», які падпарадкоўваўся рэйхсміністэрству па справах акупіраваных усходніх абласцей. |
'''Генеральная акруга «Беларусь»''' ({{lang-de|Generalbezirk Weißruthenien}}) — ваенна-адміністрацыйная адзінка на занятай нацысцкай Германіяй тэрыторыі [[Беларусь|Беларусі]] падчас [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]]. Была арганізаваная [[17 ліпеня]] [[1941]], і разам з генеральнымі акругамі «Літва», «Латвія» і «Эстонія» ўваходзіла ў склад рэйхскамісарыята «[[Рэйхскамісарыят Остланд|Остланд]]», які падпарадкоўваўся рэйхсміністэрству па справах акупіраваных усходніх абласцей. |
||
Версія ад 14:37, 8 чэрвеня 2011
| Ваенна-адміністрацыйная адзінка Нацысцкай Германіі | |||||
| Генеральная акруга Беларусь | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Generalbezirk Weißruthenien | |||||
|
|||||
 Генеральная акруга "Беларусь" у складзе рэйхскамісарыята "Остланд" |
|||||
|
|
|||||
| Сталіца | Мінск | ||||
| Мова(ы) | нямецкая (афіцыйна), беларуская (фактычна) | ||||
| Афіцыйная мова | нямецкая і беларуская | ||||
| Грашовая адзінка | Рэйхсмарка | ||||
| Плошча |
|
||||
| Насельніцтва |
|
||||
| Генеральны камісар | |||||
| • 1941 – 1943 | Вільгельм Кубэ | ||||
| • 1943 – 1944 | Курт фон Готберг | ||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
.svg)
.svg)
Генеральная акруга «Беларусь» (ням.: Generalbezirk Weißruthenien) — ваенна-адміністрацыйная адзінка на занятай нацысцкай Германіяй тэрыторыі Беларусі падчас Другой сусветнай вайны. Была арганізаваная 17 ліпеня 1941, і разам з генеральнымі акругамі «Літва», «Латвія» і «Эстонія» ўваходзіла ў склад рэйхскамісарыята «Остланд», які падпарадкоўваўся рэйхсміністэрству па справах акупіраваных усходніх абласцей.
Адміністрацыя
У склад генеральнай акругі «Беларусь» увайшла тэрыторыя БССР па лініі Полацк – Барысаў на ўсходзе, Старыя Дарогі – возера Чырвонае на поўдні, рака Зальвянка – усходняя ўскраіна Белавежскай пушчы на захадзе, што складала прыкладна чацвёртую частку тэрыторыі Беларусі з насельніцтвам 3158 тыс. чал. (на 4.12.1941).
Вышэйшым органам акупацыйнай улады на тэрыторыі акругі з'яўляўся генеральны камісарыят Беларусь на чале з генеральным камісарам. Тэрыторыя генеральнай акругі Беларусь была падзелена на 10 акруг (гебітаў): Баранавіцкая, Барысаўская, Вілейская, Ганцавіцкая, Глыбоцкая, Лідская, Менская, Навагрудская, Слонімская, Слуцкая. У кожнай з іх быў створаны гарадскі камісарыят (гебітскамісарыят), у Мінску дзейнічаў асобны гарадскі камісарыят.
У якасці дапаможных мясцовых устаноў ствараліся гарадскія і раённыя ўправы, у якіх працавалі прадстаўнікі мясцовага насельніцтва. Звычайна аддзелы ўправы дубліравалі назвы і функцыі нямецкіх аддзелаў акруговых камісарыятаў. Напрыклад, у складзе Мінскай гарадской управы былі створаны аддзелы прамысловасці, гаспадаркі, працы і аховы здароўя. Аднак без санкцыі нямецкіх акупацыйных уладаў адміністрацыя ўправы не магла вырашаць нават самыя звычайныя пытанні гаспадарчага і грамадскага жыцця ў гарадах і іншых населеных пунктах адміністрацыйных акругаў. На чале ўсёй гарадской і раённай адміністрацыі стаяў бургамістр. Звычайна бургамістры прызначаліся з ліку беларускіх эмігрантаў. На тэрыторыі былых сельскіх саветаў былі створаны воласці, якія ўзначальвалі прызначаныя акупантамі валасныя старшыні. У вёсках акупацыйную ўладу прадстаўлялі старасты. Уся вертыкаль створанай сістэмы ўлады кантралявалася нямецкімі чыноўнікамі.
Генеральным камісарам Беларусі з 1 верасня 1941 па 22 верасня 1943 быў гаўляйтэр В. Кубэ. З верасня 1943 да чэрвеня 1944 выконваў абавязкі генеральнага камісара генерал-лейтэнант паліцыі Курт фон Готберг.
Гаспадарка
Каб паставіць на службу рэйха эканоміку Беларусі, акупанты ўжо з ліпеня 1941 г. пачалі рэгістрацыю працаздольнага насельніцтва ў гарадах. Усе прадпрыемствы і ўстановы Беларусі былі ўзяты на ўлік, была праведзена іх дэталёвая інвентарызацыя.
1 снежня 1941 г. у Мінску працавалі 73 прадпрыемствы, а ў красавіку 1943 г. - 150. Рабочыя і служачыя падвяргаліся жорсткай эксплуатацыі. Усё насельніцтва ва ўзросце ад 14 да 65 гадоў у абавязковым парадку прыцягвалася да прымусовых работ, плаціла шматлікія падаткі. Акупанты выкарыстоўвалі і эканамічныя метады кіравання гаспадаркай. На тэрыторыі Генеральнай акругі Беларусь працавалі банкі, у 1943 г. іх было каля 100.
Вясной 1942 г. на тэрыторыі Генеральнай акругі Беларусь акупацыйныя ўлады правялі зямельную рэформу. Усе калгасы, іх праўленні, рэвізійныя камісіі былі ліквідаваны, а іх зямля і інвентар перайшлі да ўжытку сялян у рамках так званых "абшчынных гаспадарак". З чэрвеня 1943 года абвяшчалася раздача зямлі сялянам, але яна так і засталася дэкларацыяй. На тэрыторыі Усходняй Беларусі калгасы па-ранейшаму існавалі дзеля забеспячэння харчовых патрэб фронту.
Кіраўніцтва рэйха выкарыстоўвала працоўныя рэсурсы акупіраваных тэрыторый, у тым ліку і Беларусі, у якасці рабочай сілы для прамысловасці і сельскай гаспадаркі Германіі. Працэс гэты пачаўся з канца 1941 г., але буйныя памеры набыў на пачатку 1943 г. Усяго за гады вайны нямецкія акупацыйныя ўлады накіравалі на работы ў Германію звыш 400 тыс. жыхароў Беларусі.
Адносіны да мясцовага насельніцтва
У адносінах да мясцовага насельніцтва нямецкія ўлады з першых дзён свайго гаспадарання распачалі палітыку генацыду. Праграма каланізацыі акупіраваных усходне-славянскіх тэрыторый прадугледжвала прымусовае высяленне і знішчэнне 75% насельніцтва Беларусі і засяленне "вызваленых" зямель нямецкімі каланістамі.
У 1942 г. у сувязі з разгортваннем партызанскага руху забойствы і катаванні мірнага насельніцтва Беларусі набылі сістэмны характар, акупанты спалілі 772 вёскі, разам з 46 992 жыхарамі. Беларуская зямля ў гэты час вайны была пакрыта густой сеткай лагераў смерці, дзе за гады варожага панавання было знішчана звыш мільёна савецкіх ваеннапалонных і жыхароў Беларусі. Для яўрэйскага насельніцтва былі створаны гета. Яны сталі месцам масавай бойні, дзе загінулі сотні тысяч яўрэяў.
З набліжэннем лініі фронту да Беларусі акупанты ўзмацнілі расправу з насельніцтвам, вывозілі ў рэйх тэхналагічнае абсталяванне і сыравіну. 7 верасня 1943 г. нямецкая армія атрымала загад ператварыць тэрыторыю, якую яна пакідае, у "зону пустыні". Нямецкія войскі з педантычнасцю выконвалі гэты загад. За перыяд нямецкага генацыду на Беларусі гарадское насельніцтва рэспублікі страціла звыш 1063 тыс. жыхароў, беларуская вёска - 445 594 мірных жыхароў. На беларускай зямлі нямецкія акупанты закатавалі 810 000 савецкіх ваеннапалонных.
Як і ў іншых краінах Еўропы ў Беларусі немцы спрабавалі выкарыстаць калабарацыянісцкі рух. Да калабарацыяністаў на Беларусі можна аднесці супрацоўнікаў інстытутаў мясцовага самакіравання і паліцыі, у іх ліку Беларускай народнай самадапамогі (БНС), Беларускага корпуса самааховы (БКС), Саюза беларускай моладзі (СБМ), Беларускай цэнтральнай рады (БЦР) і Беларускай краёвай абароны (БКА). Па розных звестках, калабарацыянісцкі рух на Беларусі налічваў 80-100 тыс. чалавек, значная колькасць з якіх была далучана да яго акупантамі і іх памагатымі шляхам прымусу.