Перайсці да зместу

Аляксандр Карпавіч Васільеў

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Аляксандр Карпавіч Васільеў
Дата нараджэння 25 мая (7 чэрвеня) 1904
Месца нараджэння
Дата смерці 23 красавіка 1956(1956-04-23) (51 год)
Месца смерці
Грамадзянства
Прыналежнасць Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік
Род войскаў сапёр
Гады службы 1926—1928, 1941—1945
Званне старшы сяржант
Бітвы/войны Вялікая Айчынная вайна
Узнагароды і званні
Ордэн Чырвонай Зоркі
Ордэн Славы
Ордэн Славы
Ордэн Славы
Ордэн Славы
Ордэн Славы
Ордэн Славы
Медаль «За адвагу»
Медаль «За вызваленне Варшавы»
Медаль «За вызваленне Варшавы»
Медаль «За ўзяцце Берліна»
Медаль «За ўзяцце Берліна»
Медаль «За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
У адстаўцы начальнік АПіЗа Асінаўскага ЛПК

Аляксандр Карпавіч Васільеў (25 мая (7 чэрвеня) 1904, Пінск, Пінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя — 23 красавіка 1956, Асіна, Асінаўскі раён, Томская вобласць, РСФСР) — ветэран і герой Вялікай Айчыннай вайны, поўны кавалер ордэна салдацкай Славы[1].

Аляксандр Васільеў нарадзіўся ў беларускай рабочай сям’і ў Пінску. Дзяцінства парушыла Першая сусветная вайна, у 1915 Пінск быў акупаваны нямецкай (кайзераўскай) арміяй, Васільевы пераехалі ў Гомель. Паўторна кайзераўскія войскі занялі Пінск і Гомель у 1918 годзе, у снежні 1918 улада (пры нямецкай акупацыі) перайшла да ўкраінскіх войскаў Сымона Пятлюры. Немцы і пятлюраўцы былі выбітыя надыходзячай Чырвонай Арміяй у студзені 1919, Гомельшчына стала Гомельскай губерні РСФСР. У такі неспакойны час Аляксандр атрымаў няпоўная сярэдняя адукацыя (7 класаў) — скончыў школу ў Гомелі (1920), затым скончыў фінансавыя курсы. Родны горад Пінск па выніках савецка-польскай вайны (1919—1920) апынуўся за мяжой, у складзе Польшчы — да вяртання ў склад СССР/БССР у 1939 годзе. Юнак працаваў начальнікам планава-эканамічнага аддзела запалкавай фабрыкі[2] ў горадзе Рэчыца (Беларуская ССР). У 1926 годзе ва ўзросце 22 гадоў, як надзейны і правільны грамадзянін СССР, Аляксандр быў прызваны ў рады Чырвонай Арміі. Дэмабілізаваны і вярнуўся ў Рэчыцу ў 1928 годзе.

Калі пачалася Вялікая Айчынная вайна, А. Васільеў быў мабілізаваны ў армію (верасень 1941)[1], прайшоў падрыхтоўку ў школе малодшых камандзіраў і адразу апынуўся ў самым пекле, быў франтавым сапёрам. Ваяваў у складзе Цэнтральнага, затым, пасля пералому ў вайне ў 1943, у складзе 1-га Беларускага фронту. А. К. Васільеў ваяваў годна, быў адважным і ініцыятыўным байцом. Прайшоў цяжкі баявы шлях ад абароны гарадоў СССР да вызвалення акупаваных тэрыторый РСФСР, Беларускай ССР, Польшчы, штурмаваў Германію. Некалькі разоў быў цяжка і лёгка паранены. У 1944 быў узнагароджаны галоўнай медалём за салдацкую адвагу «За адвагу» і неўзабаве затым ордэнам Чырвонай Зоркі. У 1945 годзе за подзвігі быў тройчы ўзнагароджаны ордэнам Славы. Вайну скончыў камандзірам аддзялення, у званні старшага сяржанта.

Пасля вайны ў 1945 годзе быў дэмабілізаваны з войска, прыехаў жыць і працаваць у Томскую вобласць, у горад Асіна. Працаваў майстрам змены на Асінаўскага лесазаводзе (цяпер Асінаўскі ЛПК), затым тут жа — начальнікам аддзела працы і заработнай платы (АПіЗа). Памёр 23 Красавіка 1956 ва ўзросце 52-х гадоў, адбіліся франтавыя раны, ад якіх так і не акрыяў. Пахаваны ў Асіна.

Пасля рашэннем Асінаўскага райвыканкама герою вайны А. К. Васільеву было прысвоена званне «Ганаровы грамадзянін Асінаўскага раёна».

Беларус. Член ВКП(б) з 1943.

  • У ходзе аднаго з баёў Вісла-Одэрскай франтавой аперацыі, камандзір аддзялення 657-га асобнага сапёрнага батальёна (370-я стралковая дывізія, 69-я армія, 1-ы Беларускі фронт) старшы сяржант Аляксандр Васільеў 16-га студзеня 1945 года[1] абясшкодзіў 75 мін суперніка ў раёне горада Радам (Польшча). 16-га студзеня 1945 года ў раёне населенага пункта Чорны Лес (паўднёвы захад ад горада Пулавы, Польшча) абясшкодзіў 50 мін праціўніка[1]. З 5-га па 7-е лютага 1945 на лодцы пераправіў праз раку Одэр (12 км на поўдзень ад горада Фюрстэнвальдэ, Германія) 250 байцоў і 1,5 тон боепрыпасаў. Загадам па дывізіі ад 19 лютага 1945 Аляксандр Васільеў узнагароджаны ордэнам Славы III ступені.
  • У дні завяршэння Вісла-Одэрскай аперацыі, 10-га сакавіка 1945 года старшы сяржант А. К. Васільеў на левым беразе ракі Одэр у раёне горада Франкфурт (тэрыторыя Германіі) з групай сваіх сапёраў зрабіў некалькі праходаў у сваіх мінных палях[1], а таксама ўсталяваў больш за 300 процітанкавых мін перад савецкімі пазіцыямі. Загадам па дывізіі ад 9 кастрычніка 1945 узнагароджаны ордэнам Славы II ступені.
  • 15-16 красавіка 1945 года А. Васільеў у складзе сапёрнай групы зрабіў 2 праходы ў мінных палях. Удзельнічаў у размініраванні дарогі на горад Лебус (11 км на поўнач ад горада Франкфурт-на-Одэры, Германія), быў двойчы лёгка паранены, але заставаўся ў страі. Ужо пасля вайны Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 15 мая 1946 узнагароджаны ордэнам Славы I ступені[1].

Атрымаўшы ў баях 3 зоркі салдацкай Славы, Аляксандр Карпавіч Васільеў стаў салдатам-героем[3], поўным Кавалерам ордэна.

  1. а б в г д е Васильев Александр Карпович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 104. — 737 с.
  2. Рэчыцкая запалкавая фабрыка цяпер не існуе.
  3. У савецкі час пасля 1943 года асобы, якія былі ўзнагароджаны 3-ма ордэнамі Славы прыраўноўваліся да звання Героя Савецкага саюза.
  • Кавалеры ордена Славы трех степеней: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии Д. С. Сухоруков. — М.: Воениздат, 2000. — С.98.
  • Томск в судьбе Героев: Краткий биографический справочник Героев Советского Союза и кавалеров ордена Славы I степени / Сост. Н. Б. Морокова. — Томск: Издательский дом D-Print, 2005. — 168 с. ISBN 5-902514-12-6. — С.140.
  • Навечно в сердце народном. / 3-е изд., доп. и испр. — Минск, 1984. — С.87.
  • ЦАМА РФ. Фонд 33. — Опись 564521. — Дело 174. — Лист 112.
  • Районная газета Причулымская правда, — Асино, 1973. — 22 февраля.