Перайсці да зместу

Баравік

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Баравік
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Boletus edulis Bull., 1782

Сінонімы
  • Leccinum edule (Bull.) Gray 1821
  • Dictyopus edulis (Bull.) Forq. 1890

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
NCBI  36056
EOL  195761
MB  356530

Бараві́к, Белы грыб, Праўдзівы грыб, Шчыры грыб (Boletus edulis) — від грыбоў сямейства Балетавыя (Boletaceae), адзін з найбольш распаўсюджаных відаў роду Балет (Boletus).

Шапка дыяметрам 4—15 см, часам да 25 см, таўшчынёй 2—6(9) см паўшарападобная, пазней пуката-распасцёртая, сухая, гладкая або крыху лямцаватая, іншы раз злёгку маршчакаватая. Колер яе ад белага да фіялетава-карычневага. Скурка не знімаецца. Гіменафор глыбакавыемчаты, лёгка аддзяляецца ад мякаці шапкі, складаецца з трубачак даўжынёй 0,5—1,5(2,5) см, белы, пазней жоўты і аліўкава-зялёны, з дробнымі акруглымі порамі. Ножка даўжынёй 5—15 см, таўшчынёй 2—6(8) см; спачатку клубнепадобная, пазней выцягнутая, рэдка цыліндрычная, уздутая, суцэльная, белаватая (чым адрозніваецца ад жоўцевага грыба, у якога сеткавы малюнак карычнева-буры), злёгку патоўшчаная ўверсе, з тонкім белым або злёгку бураватым, светлым сеткавым малюнкам. Мякаць тоўстая, шчыльная, белая, з арэхавым прыемным смакам і слабым грыбным пахам, на зломе не мяняе колеру. Споравы парашок бура- або брудна-аліўкавы.

Існуе шмат форм, якія адрозніваюцца колерам і мікарызным прыстасаваннем да той ці іншай дрэўнай пароды.

Баравік на паштовай марцы Беларусі.

Пашыраны ў Еўропе, Паўночнай Афрыцы, Паўночнай Амерыцы, Аўстарліі; расце ў Заходняй Сібіры, на Каўказе, зрэдку ва Усходняй Сібіры і на Далёкім Усходзе . На тэрыторыі Беларусі трапляецца ва ўсіх лесараслінных раёнах.

Асаблівасці біялогіі

[правіць | правіць зыходнік]

Сапратроф. Расце адзіночна і групамі. На Беларусі пладаносіць у чэрвені—кастрычніку.

Утварае мікарызу з лісцевымі і хвой­ны­мі паро­да­мі, асабліва час­та з бярозай, ду­бам, хвояй і елкай. Без удзелу каранёў дрэў грыб­ніца рас­це, але пладовыя целы не ўтвараюцца.

Сустракаецца на розных глебах (пазбягае моцна ўвільготненых), у роз­ных тыпах ле­су, у т. л. у тун­д­ры сярод кар­лікаых бяроз. Як пра­віла, прымеркаваны да лясоў стар­эйшых узростаў, напр. да хвойнікаў стар­эйшых за 50 год. Аддае перавагу разрэджаным дрэвастоям.

Сушаныя баравікі.

Адзін з найлепшых з ядомых грыбоў. Спажываецца свежы, марынаваны, асабліва сушаны.

Утрымлівае шмат бялкоў, віта­міны групы В, ан­тыбіятычныя рэчывы, якія дзейнічаюць на ўзбуджальнікаў кішэч­ных за­хворванняў. Баравік мае ў сабе рэчывы з танізавальнымі проціпухліннымі ўласцівасцямі[1].

  1. Гапіенка В. С. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз. — С. 229