Відзінскае царства

царства
Відзінскае царства
Видинско царство
Герб Сцяг
Відзінскае царства, Тырнаўскае царства і Дабруджанскае княства
<   > 1280 — 1422
Сталіца	Відзін
Мова(ы)	старабалгарская
Рэлігія	праваслаўе
Форма кіравання	манархія
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя Балгарыі
Даславянская Балгарыя
Адрыскае царства
Рымская Фракія
Балгарскае ханства
Першае Балгарскае царства
Заходне-Балгарскае царства
Візантыйская Балгарыя
Другое Балгарскае царства
Дабруджанскае княства
Відзінскае царства
Асманская Балгарыя
Княства Балгарыя
Іліндэнскае паўстанне
Трэцяе Балгарскае царства
Балканскія войны
Першая сусветная вайна
Другая сусветная вайна
Народная Рэспубліка Балгарыя
Рэспубліка Балгарыя
Партал «Балгарыя»

Відзінскае царства — дзяржава, якая адкалолася ад Балгарыі (Тырнаўскага царства) у XIV стагоддзі.

Відзінскі дэспатат

Пасля смерці ў 1241 годзе цара Івана Асеня II і барацьбы за балгарскі прастол, Балгарская дзяржава саслабла і шэраг феадалаў абвясцілі пра незалежнасць сваіх уладанняў. У канцы XIII стагоддзя дэспат Шышман кіраваў наваколлямі горада Відзін як незалежны кіраўнік. З Тырнаўскім царствам (асноўнай балгарскай дзяржавай таго часу) Шышман падтрымліваў мірныя адносіны. Прынамсі звестак пра ваенныя сутыкненні паміж Відзінам і Тырнава не захавалася. Пасля смерці Шышмана ўлада ў Відзінскім княстве перайшла да яго сына, Міхаіла Шышмана.

У 1323 годзе дэспат Відзіна Міхаіл Шышман быў абраны балгарскім царом. У выніку гэтага Відзінскае княства аб’ядналася з Балгарскім царствам. У Відзіне застаўся кіраваць Белаўр, брат Міхаіла Шышмана. Пасля таго, як у 1331 годзе на балгарскі прастол уступіў цар Іван Аляксандр, Белаўр адмовіўся падпарадкавацца яму, аднак падчас вайны 1331 года, цар Іван Аляксандр атрымаў перамогу і ўлада Балгарскага царства ў Відзіне зноў была адноўлена.

Калі цар Іван Аляксандр захацеў абвясціць сваім спадчыннікам свайго трэцяга сына Івана Шышмана, то другому сыну Івану Сраціміру ён у 1356 годзе якасці кампенсацыі даў уладу ў Відзіне (першы сын цара Івана Аляксандра, Міхаіл Асень, загінуў пры жыцці бацькі). З гэтага моманту Відзінскае княства становіцца вядомае як Відзінскае царства. Іван Срацімір з’ехаў з Тырнава ў Відзін і кіраваў ім як незалежнай дзяржавай. Аднак да смерці свайго бацькі, Іван Срацімір не абвяшчаў фармальнай незалежнасці Відзінскага царства.

Венгерская акупацыя (1365—1369)

У 1365 годзе венгерскі кароль Людовік I захапіў Відзінскае царства. Аднак у 1369 годзе яно было адноўлена сумеснымі дзеяннямі балгарскага (тырнаўскага) цара Івана Аляксандра, влашскага князя Уладзіслава I і кіраўніка Дабруджы Даброціцы. На відзінскі прастол вярнуўся Іван Срацімір.

Відзінскае царства (1371—1396)

Пасля смерці цара Івана Аляксандра абодва яго сыны Іван Срацімір і Іван Шышман абвясцілі сябе адзінымі законнымі кіраўнікамі Балгарыі і не прызнавалі адзін аднаго. Кіраўнік Відзінскага царства, Іван Срацімір абвясціў незалежнасць Відзіна і абвясціў сябе сябе балгарскім царом, успрыняўшы тытул свайго бацькі «У Хрыста Бога верны цар і самадзержац усіх балгараў і грэкаў». Тое ж самае зрабіў і Іван Шышман. Няма дакладных звестак пра ваенныя дзеянні паміж Відзінскім і Тырнаўскім царствамі, але мяркуецца, што горад Сафія першапачаткова належаў Івану Сраціміру, а з 1373 года перайшоў да Івана Шышмана.

Дэманструючы поўную незалежнасць Відзінскага царства, Іван Срацімір парваў адносіны з Тырнаўскім патрыярхам і падпарадкаваў Відзінскую мітраполію Канстанцінопалю.

Летапісец Іаган Шыльтбергер пісаў, што ў канцы XIV стагоддзі былі:

тры краіны, якія называліся Балгарыя.

Ён меў на ўвазе, што замест адзінай дзяржавы былі Відзінскае царства, Тырнаўскае царства і Дабруджанскае княства і кожнае лічыла сябе сапраўдным Балгарскім царствам.

Дзякуючы свайму размяшчэнню, Відзінскае царства было абаронена ад нападаў турак. Аднак, гэта працягвалася нядоўга. У 1396 годзе, неўзабаве пасля падзення Тырнаўскага царства, туркі паклалі канец незалежнасці Відзіна. Іван Срацімір быў арыштаваны за непадпарадкаванні султану (ён прапусціў венгерскія войскі праз сваю тэрыторыю) і яго далейшы лёс невядомы. Пасля гэтага Відзінскае царства канчаткова страціла сваю незалежнасць.

Балгарскае (Відзінскае) царства (1396—1422)

Пасля падзення ў 1395 годзе Тырнаўскага царства і заваявання ў 1396 годзе Відзінскага царства, на прастол Відзіна ўзышоў Канстанцін II Асень, сын Івана Сраціміра. Ён кіраваў то як васал турэцкага султана, то як венгерскага караля, а таксама на час абвяшчаў незалежнасць, але тым не менш яго ўлада распаўсюджвалася толькі на частку былога Відзінскага царства. У перыяд з 1396 па 1422 гады гэтыя рэшткі Відзінскага царства і ўяўлялі сабой Балгарыю. Спрэчкі паміж Тырнавам і Відзінам ужо не было. Шэраг замежных дзяржаў прызнавалі Канстанціна II Асеня менавіта як кіраўніка Балгарыі. У такім відзе Балгарыя працягвала існаваць да 1422 года, калі пасля смерці Канстанціна II Асеня, Відзінскае царства перастала згадвацца ў крыніцах, хутчэй за ўсё яно было канчаткова ліквідавана туркамі.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Відзінскае царства
• Відзінскае царства Архівавана 21 мая 2013. — артыкул з Савецкай гістарычнай энцыклапедыі
• Цар Іван Шышман (1371—1395) Архівавана 17 лістапада 2007. (балг.)