Вінцэнт Матушэвіч

Вінцэнт Матушэвіч
Вінцэнт Матушэвіч
	польск.: Wincenty Matuszewicz, літ.: Vincentas Matusevičius
	; Вінцэнт Матушэвіч на літаграфіі Шарля Луі Базына
	; Герб «Лебедзь»
Нараджэнне	5 красавіка 1801; Аўсянішкі[d], Троцкі павет, Расійская імперыя;
Смерць	8 жніўня 1862 (61 год); Парыж, Парыж[d], рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя або ; Аўсянішкі[d], Троцкі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя;
Месца пахавання	Папарчэй[d];
Род	Матушэвічы
Бацька	Тадэвуш Матушэвіч
Маці	Францішка Матушэвіч з Рэвінскіх
Жонка	Тэадора Матушэвіч з роду Фрэма
Дзеці	Тэадор Вінцэнт Матушэвіч, Ізабела Матушэвіч
Веравызнанне	каталік
Адукацыя	юрыдычны факультэт Вільнюскага ўніверсітэта[d];
Званне	падпалкоўнік[d]
Бітвы	паўстанне 1830—1831 гадоў;
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вінцэнт Матушэвіч (польск.: Wincenty Matuszewicz, літ.: Vincentas Matusevičius; 5 красавіка 1801, Аўсянішкі (літ.) (бел. (польск.: Owsianiszki), Троцкі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя — 8 жніўня 1862, Габрыэлёва, Троцкі павет^[4] — удзельнік паўстання 1830—1831 гадоў і адзін з яго кіраўнікоў на тэрыторыі Троцкага павета.

Біяграфія

Паходзіў са шляхецкага роду Матушэвічаў герба «Лебедзь»^[6]. Яго бацька — Тадэвуш Матушэвіч (1770—1837) быў уладальнікам маёнтку Аўсянішкі (літ.) (бел., маці Францішка (1778—1827) паходзіла з роду Рэвінскіх. Меў трох сёстраў — Элеанору^[7], Анелю^[8] і Тэадору^[9]. Скончыў Віленскі ўніверсітэт^[10]. Быў старшынёй троцкага гродскага суда^[10].

Па выбуху паўстання 1830—1831 гадоў далучыўся да паўстання, стаў кіраўнікоў атраду на тэрыторыі Троцкага павета^[10]. Атрымаў у 1831 годзе званне падпалкоўніка^[11]. У красавіку 1831 у Троках разброіў атрад расійскай арміі, неўзабаве здабыў Вількамір, у Жослях ваяваў разам з Габрыэлям Агінскам^[12]. 17-24 красавіка 1831 года — удзельнічаў у штурме Вільні, ваяваў пад Аўсянішкамі^[10]. З корпусам паўстанцаў Караля Залускага (літ.) (бел. адступіў у Янава^[10]. Разам з атрадам Маўрыцыя Прозара (літ.) (бел. адзначыўся 29 красавіка ў бітвах пад Кейданамі і 5 мая пад Байсагалай, 19 чэрвеня ўдзельнічаў у бітве пад Панарамі (польск.) (бел. (іншая назва — бітва пад Вільняй 1831 года ці Бітва за Вільню), 9 ліпеня каля Куршанаў далучыўся да генерала Генрыка Дэмбінскага, з якім прарваўся на тэрыторыю Польскага Каралеўства^[10].

Калі паўстанне пацярпела паражэнне, ён адступіў у Прусію, пазней эміграваў у Францыю^[10]. Належаў да эмігранцкіх арганізацый^[10]. У 1858 пасля амністыі вярнуўся ў Літву^[10]. Валодаў маёнткамі Аўсянішкі і Габрыэлёва.

Памёр на радзіме ў Габрыэлёве^[13] каля Трокаў^[14]. Пахаваны на могілках у Папорцях (літ.) (бел. каля Кашадараў^[15], магіла паўстанца захавалася^[16].

У творах

Вінцэнту Матушэвіч прысвечана балада Адама Міцкевіча «Начлег» (польск.: Nocleg^[17]), дзе сама асоба Матушэвіча не згадваецца, але ў асобе «начальніка», бязлітаснага паўстанца з ваколіцаў Трокаў даследчыкі бачаць менавіта Вінцэнта Матушэвіча^[18].
Матушэвіч у Троках — верш польскага паэта Вінцэнта Поля (польск.) (бел..

Зноскі

↑ Sejm-Wielki.pl — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q93482363"></a>
↑ Wincenty Matuszewicz : fotografia litografii Władysława Oleszczyńskiego.
↑ Wincenty Matuszewicz h. Łabędź
↑ Іншыя крыніцы памылкова падаюць месца смерці — Парыж, Францыя^[3].
↑ Tadeusz Matusewicz h. Ślepowron ?
↑ Па іншай версіі менавіты гэты род Матушэвіч меў герб «Слепаўрон»^[5].
↑ у шлюбе — Гопен.
↑ у шлюбе — Гоўстэйн.
↑ у шлюбе — Ромер, жонка Севярына Мікалая Ромера.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з Feliksas Sliesoriūnas. Vincentas Matusevičius. Visuotinė lietuvių enciklopedija, T. XIV (Magdalena-México). — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2008. 458 psl.
↑ Polski słownik biograficzny / kom. red.: Emanuel Rostworowski, przew., et al., Inst. Historii PAN. T. 20: Maria Józefa — Mieroszewski Krzysztof. S. 227.
↑ «Jęliśmy się oręża w duchu jedności z Królestwem Polskim». Powstanie Listopadowe na Litwie
↑ Biblioteka Warszawska, s. 181.
↑ Slownik geograficzny, T, II, s. 432.
↑ «Kaišiadorių rajono savivaldybė — Istorija». kaisiadorys.lt.
↑ Grób powstańca listopadowego Wincentego Matuszewicza w Paparcziai
↑ Adam Mickiewicz Nocleg
↑ Agnieszka Januszkiewicz Groza wojny w balladowej odsłonie powstania na Litwie w 1831 roku — Nocleg Adama Mickiewicza, Białorutenistyka Białostocka, T. 14, 2022, s. 337—352, s. 337.

Літаратура

Polski słownik biograficzny / kom. red.: Emanuel Rostworowski, przew., et al., Inst. Historii PAN. T. 20: Maria Józefa — Mieroszewski Krzysztof. S. 227. (польск.)
Feliksas Sliesoriūnas. Vincentas Matusevičius. Visuotinė lietuvių enciklopedija, T. XIV (Magdalena-México). — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2008. 458 psl. (літ.)

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вінцэнт Матушэвіч

[_01bd0983f7fad921-1] Sejm-Wielki.pl — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q93482363"></a>

[2] Wincenty Matuszewicz : fotografia litografii Władysława Oleszczyńskiego.

[3] Wincenty Matuszewicz h. Łabędź

[4] Іншыя крыніцы памылкова падаюць месца смерці — Парыж, Францыя^[3].

[5] Tadeusz Matusewicz h. Ślepowron ?

[6] Па іншай версіі менавіты гэты род Матушэвіч меў герб «Слепаўрон»^[5].

[7] у шлюбе — Гопен.

[8] у шлюбе — Гоўстэйн.

[9] у шлюбе — Ромер, жонка Севярына Мікалая Ромера.

[Słownik-10] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з Feliksas Sliesoriūnas. Vincentas Matusevičius. Visuotinė lietuvių enciklopedija, T. XIV (Magdalena-México). — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2008. 458 psl.

[11] Polski słownik biograficzny / kom. red.: Emanuel Rostworowski, przew., et al., Inst. Historii PAN. T. 20: Maria Józefa — Mieroszewski Krzysztof. S. 227.

[12] «Jęliśmy się oręża w duchu jedności z Królestwem Polskim». Powstanie Listopadowe na Litwie

[13] Biblioteka Warszawska, s. 181.

[14] Slownik geograficzny, T, II, s. 432.

[15] «Kaišiadorių rajono savivaldybė — Istorija». kaisiadorys.lt.

[16] Grób powstańca listopadowego Wincentego Matuszewicza w Paparcziai

[17] Adam Mickiewicz Nocleg

[18] Agnieszka Januszkiewicz Groza wojny w balladowej odsłonie powstania na Litwie w 1831 roku — Nocleg Adama Mickiewicza, Białorutenistyka Białostocka, T. 14, 2022, s. 337—352, s. 337.

[1]

[2]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[3]

[5]

Генеалогія і некрапалістыка	Sejm-Wielki.pl
Нарматыўны кантроль	GND: 124342787 · ISNI: 0000000018774005 · NUKAT: n2017218965 · SUDOC: 223724300 · VIAF: 317148288