Грыгор Сепухавіч Ханджан

Грыгор Сепухавіч Ханджан
арм.: Գրիգոր Սեպուհի Խանջյան
Дата нараджэння	29 лістапада 1926(1926-11-29)[…]
Месца нараджэння	Ерэван, Эрыванскі павет[d], Армянская ССР, Закаўказская Савецкая Федэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка, СССР[…]
Дата смерці	19 красавіка 2000(2000-04-19) (73 гады)
Месца смерці	Ерэван, Арменія
Месца пахавання	Тахмахскія могілкі[d]
Грамадзянства	СССР  Арменія
Род дзейнасці	мастак, ілюстратар
Жанр	ілюстрацыя, графіка і дызайн
Вучоба	Ерэванскі дзяржаўны мастацкі каледж імя Ф. Тэрлемезяна[d] (1945) Армянская дзяржаўная акадэмія мастацтваў (1951)
Мастацкі кірунак	сацыялістычны рэалізм
Член у	Саюз мастакоў СССР Акадэмія мастацтваў СССР[d] Нацыянальная акадэмія навук Рэспублікі Арменія
Прэміі
Узнагароды	ганаровы грамадзянін Ерэвана[d] (1986)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Грыгор Сепухавіч Ханджан (арм.: Գրիգոր Սեպուհի Խանջյան, 29 лістапада 1926, Ерэван, СССР — 19 красавіка 2000, Ерэван, Арменія) — савецкі армянскі маляр і графік.

Акадэмік АМ СССР (1973; член-карэспандэнт 1962). Народны мастак СССР (1983). Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1969).

Аўтар пераважна жанрава-пейзажных карцін і прасякнутых драматызмам, пабудаваных на рэзкіх святлоценявых кантрастах ілюстрацый і графічных серый на тэмы з жыцця армянскага народа.

Біяграфія

Нарадзіўся 29 лістапада 1926 года ў Ерэване. У 1945 годзе скончыў Ерэванскае мастацкае вучылішча імя Ф. Тэрлемезяна. Вучыўся ў Ерэванскім мастацкім інстытуце (1945—1951) у А. В. Бекарана, Э. А. Ісабекяна. Член СХ Армянскай ССР і абраны членам яго кіравання (1953). Член-карэспандэнт АМ СССР (1962). Член кіраўніцтва СХ СССР (1963). Сапраўдны член АМ СССР (1973). Дэпутат Вярхоўнага Савета і членам Прэзідыума ВС Армянскай ССР (1975). Член-карэспандэнт АН АрмССР (1982). Сканаў 19 красавіка 2000 года ў Ерэване.

Творчасць

Грыгор Ханджан адзін з майстроў выяўленчага мастацтва Арменіі. Мастацкую кар'еру Грыгор пачынаў як маляр. Яго палотны і першыя ілюстрацыі для кніг Армянскіх пісьменнікаў і паэтаў паказалі схільнасць мастака да лірызму і любоў да дэталей. У пазнейшых працах Ханджана гісторыя Арменіі робіцца галоўным прадметам яго творчасці. Грыгор Ханджан адзін з майстроў выяўленчага мастацтва Арменіі.

Ён шырока вядомы як маляр, кніжны ілюстратар і дызайнер буйнамаштабных габеленаў на гістарычную тэматыку. Прайграваючы ў сваёй творчасці лепшыя традыцыі армянскага мастацтва, Ханджан адрасуе свае працы шматнацыянальнай публіцы. Яго творчасць вядомая і любая далёкая за межамі Арменіі. Яго працы — паказнік высокага мастацтва нашых дзён. Праз свае ілюстрацыі для рамана «Раны Арменіі» (1959) Хачатура Абавяна, для паэмы «Несуцішная званіца» (1968) Паруйра Севака і праз эскізы для габеленаў на гістарычную тэму: «Вардананк» і «Армянскі Алфавіт» (1981), мастак імкнуўся як бы ўсталяваць дыялог з гледачом, пабудзіць у ім успаміны і эмоцыі, паднесці высокія ідэалы. Уяўленне падзей гісторыі яго роднага народа адбывалася ў свядомасці мастака паступова, робячыся поўным і скончаным толькі з гадамі.

Яго інтэрпрэтацыя гістарычнай тэмы стала яснай у ілюстрацыях да рамана Абовяна "Раны Арменіі", у яго ўяўленні трагічных падзей, апісаных у кнізе, людзей, залучаных у тыя падзеі і галоўнага героя, што вёў людзей. У чорна-белых лістах, справы і характар Агасі, асноўнага героя рамана, пададзены з рамантычнасцю і натхненнем. Ілюстрацыі, асвятлялыя іншы аспект гісторыі Арменіі, зроблены Ханджяном для паэмы Севака «Несуцішная званіца». Цэнтральная фігура паэмы — кампазітар Камітас, яе галоўная тэма — гісторыя жыцця і смерці кампазітара. Камітас прайшоў са сваім народам усе жахі Генацыду Армянскага народа ў Турцыі ў 1915 годзе. Менавіта лёс вялікага кампазітара Камітаса натхніла мастака на стварэнне гэтых прац. Паэма, ілюстраваная Ханджанам, стала настольнай кнігай у кожнай армянскай сям'і. Ілюстрацыі мастака дапамагаюць захаваць у памяці чытача яркую выяву героя і паказваюць яго ўласнае дачыненне да гэтых трагічных падзей.

На эскізах Ханджяна для габеленаў таксама захаваны падзеі Армянскай гісторыі: сцэны бітвы з Персамі 451 года, узначаленага Варданам Маміканянам; і стварэнне Армянскага алфавіта Месропом Маштоцам у 405 годзе. Культура Італьянскага, Іспанскага і Мексіканскага народаў, з якой блізка пазнаёміўся Ханджан падчас вандраванняў па гэтых краінах, стала тэмай серыі новых прац мастака, у якіх адчуваецца запал і шчырасць, уласцівыя гэтым краінам. З сярэдзіны сямідзясятых нацюрморты робяцца галоўнай тэмай прац Ханджана. Запал мастака да народнай творчасці таксама выявіўся ў шматлікіх нацюрмортах мастака. Ханджян хацеў сваімі працамі спрыяць адраджэнню традыцыйных рамёстваў Армянскага народа.

Узнагароды і прэміі

• заслужаны дзеяч мастацтваў Армянскай ССР (1962)
• народны мастак Армянскай ССР (1967)
• народны мастак СССР (1983)
• ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга
• ордэн «Знак Пашаны» (27.06.1956)
• Дзяржаўная прэмія СССР (1969) — за ілюстрацыі і афармленне кнігі П. Р. Севака «Нязмоўклая званіца» (1953—1965)
• Дзяржаўная прэмія Армянскай ССР (1983)
• Ганаровы грамадзянін Ерэвана (1986)
• медаль сусветнай выстаўкі выяўленчых мастацтваў у Бруселі (бронзавая, 1958)
• медаль сусветнай выстаўкі выяўленчых мастацтваў у Маскве (залатая, 1957)

Бібліяграфія

• Казарян М. М. Григор Ханджян — М., 1968.