Дом па праспекце Незалежнасці, 16
| Славутасць | |
| Дом па праспекце Незалежнасці, 16 | |
|---|---|
.jpg) | |
| 53°53′54″ пн. ш. 27°33′18″ у. д.HGЯO | |
| Краіна | |
| Горад | |
| Архітэктар | Міхаіл Паўлавіч Паруснікаў |
| Будаўніцтва | 1947—1951 гады |
| Статус |
 Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 712Г000164 |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Дом па праспекце Незалежнасці, 16 — жылы дом у Мінску, размешчаны на рагу праспекта Незалежнасці і Камсамольскай вуліцы, 16/32. Пабудаваны ў 1947—1951 гг. (архіт. М. Паруснікаў)[1] на месцы гасцініцы «Гарні» і прызначаўся для работнікаў Міністэрства дзяржбяспекі БССР[2]. Помнік савецкай грамадзянскай архітэктуры стылізатарскага кірунку[1].
.jpg)
Архітэктура
[правіць | правіць зыходнік]
Уяўляе сабой пяціпавярховы, Г-падобны ў плане будынак з цэглы. Вуглавая частка вылучана гранёнай вежай з гадзіннікам. Вулічныя фасады маюць двух’ярусную кампазіцыю. Ніжні ярус у 2 паверхі вырашаны цэласна ў буйных формах. Асноўнай тэмай яго пластычнага афармлення з’яўляецца рад здвоеных арак, якія аб’ядноўваюць вітрыны магазінаў па 1-м паверсе, і шырокія лучковыя вокны 2-га жылога паверха. Пластыка верхняга паверха больш насычаная. Вежа і плоскасці сцен, якія да яе прымыкаюць, аздоблены пілястрамі карынфскага ордара. Жылы характар дома падкрэслены радам эркераў, якія падтрымліваюцца магутнымі кранштэйнамі. Невысокі цокаль апрацаваны паліраваным гранітам[1].
У аснове планіроўкі жылых паверхаў — тыпавая секцыя (архіт. С. Кавыкоў) з двухпакаёвымі кватэрамі. Вуглавая частка будынка спланавана з двух- і пяціпакаёвых кватэр. Эркеры размешчаны з паўночнага боку дома і пашыраюць унутраную прастору кватэр[1].
Гадзіннік
[правіць | правіць зыходнік]Паводле легенды, ініцыятарам устаноўкі гадзінніка на вежы жылога дома быў шэф беларускага МДБ Лаўрэнцій Фаміч Цанава. Па іх ён нібыта звяраў час прама з акна свайго кабінета. Механізм быў прывезены ў якасці трафея пасля Вялікай Айчыннай вайны з Кёнігсберга. Для бою курантаў прыстасавалі 380-кілаграмовы звон «Ірэна» з молатам-ударнікам, які быў адліты ў 1929 годзе на заводзе Фяльчынскага[2] ў заходнеўкраінскім горадзе Калуш[3] на сродкі салдатаў польскага Мінскага палка стральцоў, якія змагаліся супраць бальшавікоў і дыслакаваліся ў Маладзечне. На зване захаваліся надпісы на польскай мове («звон створаны стараннямі палка мінскага ў памяць пра загінулых герояў і абаронцаў зямлі мінскай») і гравюры з выявамі салдатаў і Маці Божай[2][3]. Меркавана, звон ствараўся для маладзечненскай Трыўмфальнай аркі, дзе мелася невялікая капліца, адкуль палкавы капелан бласлаўляў салдатаў[3].
Першы бой курантаў прагучаў 9 красавіка 1950 года, аднак, праз некалькі гадоў звон перастаў званіць, бо перашкаджаў жыхарам дома[3]. У наш час механізм з 200-кілаграмовай гірай не працуе, стрэлкі ў рух прыводзіць электрапрывад[2].
Вывучаўся варыянт пераносу звона на званіцу Чырвонага касцёла, але ў рэшце ў красавіку 2018 года ён быў перавезены ў Музей гісторыі горада Мінска[3].
Вядомыя жыхары
[правіць | правіць зыходнік]- Сяргей Аляксандравіч Міцько (нар. 1981) — беларускі архітэктар[4].
Зноскі
- ↑ а б в г 158ж. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1988. — Мінск. — 333 с.: іл. — ISBN 5-85700-006-8.
- ↑ а б в г Ведомственная сталинка для сотрудников КГБ: легенды о «башне с часами» и колокол Ирена на крыше Архівавана 25 красавіка 2017.
- ↑ а б в г д В Минске со здания напротив КГБ сняли старинный колокол: он молчал более полувека Архівавана 29 лістапада 2020.
- ↑ Митько Сергей Александрович // Кто есть Кто в Республике Беларусь. Архитекторы Беларуси. / Редакционный совет: И. В. Чекалов (пред.) и др. — Минск: Энциклопедикс, 2014. — 140 с. — ISBN 978-985-7090-29-7. (руск.)
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]
- 158ж. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1988. — Мінск. — 333 с.: іл. — ISBN 5-85700-006-8.