Змеегалоўнік
Змеегалоўнік | |||||||||||||||||
Змеегалоўнік Руйша (Dracocephalum ruyschiana) | |||||||||||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||
|
Змеегало́ўнік[1][2][3] (Dracocephalum) — род кветкавых раслін сямейства Ясноткавыя (Lamiaceae). Каля 45 відаў[2][3]. Пашыраны ў Еўропе, нетрапічнай Азіі і Паўночнай Амерыцы. На тэрыторыі Беларусі 2 дзікарослыя віды — змеегалоўнік Руйша (Dracocephalum ruyschiana) (занесены ў Чырвоную кнігу) і змеегалоўнік чаборакветкавы (Dracocephalum thymiflorum).
Апісанне
[правіць | правіць зыходнік]Лісце суцэльнакрайняе, зубчастае, лапчастае або пёрыста-рассечанае. Кветкі блакітныя, чырванаватыя, рэдка белыя; кубачак пяцізубчаты, з больш буйным верхнім зубцамі, або двухгубы; двухгубы вяночак, верхняя губа ўвагнутая, выемчатая, ніжняя трохлопасцевая. Плод — гладкі арэшак.
Віды
[правіць | правіць зыходнік]Паводле базы даных The Plant List (на жнівень 2016) род уключае 74 віда[4]:
- Dracocephalum aitchisonii Rech.f.
- Dracocephalum argunense Fisch. ex Link
- Dracocephalum aucheri Boiss.
- Dracocephalum austriacum L.
- Dracocephalum bipinnatum Rupr.
- Dracocephalum botryoides Steven
- Dracocephalum breviflorum Turrill
- Dracocephalum bullatum Forrest ex Diels
- Dracocephalum butkovii Krassovsk.
- Dracocephalum calophyllum Hand.-Mazz.
- Dracocephalum charkeviczii Prob.
- Dracocephalum discolor Bunge
- Dracocephalum diversifolium Rupr.
- Dracocephalum ferganicum Lazkov
- Dracocephalum foetidum Bunge
- Dracocephalum formosum Gontsch.
- Dracocephalum forrestii W.W.Sm.
- Dracocephalum fragile Turcz. ex Benth.
- Dracocephalum fruticulosum Steph. ex Willd.
- Dracocephalum grandiflorum L.
- Dracocephalum heterophyllum Benth.
- Dracocephalum hoboksarensis G.J.Liu
- Dracocephalum imberbe Bunge
- Dracocephalum imbricatum C.Y.Wu & W.T.Wang
- Dracocephalum integrifolium Bunge
- Dracocephalum isabellae Forrest ex W.W.Sm.
- Dracocephalum jacutense Peschkova
- Dracocephalum junatovii A.L.Budantsev
- Dracocephalum kafiristanicum Bornm.
- Dracocephalum komarovii Lipsky
- Dracocephalum kotschyi Boiss.
- Dracocephalum krylovii Lipsky
- Dracocephalum lindbergii Rech.f.
- Dracocephalum longipedicellatum Muschl.
- Dracocephalum microflorum C.Y.Wu & W.T.Wang
- Dracocephalum moldavica L. — Змеегалоўнік малдаўскі
- Dracocephalum multicaule Montbret & Aucher ex Benth.
- Dracocephalum multicolor Kom.
- Dracocephalum nodulosum Rupr. — Змееголовник узловатый
- Dracocephalum nuratavicum Adylov
- Dracocephalum nuristanicum Rech.f. & Edelb.
- Dracocephalum nutans L. — Змееголовник поникший
- Dracocephalum oblongifolium Regel
- Dracocephalum olchonense Peschkova
- Dracocephalum origanoides Steph. ex Willd.
- Dracocephalum palmatoides C.Y.Wu & W.T.Wang
- Dracocephalum palmatum Steph. ex Willd.
- Dracocephalum parviflorum Nutt.
- Dracocephalum paulsenii Briq.
- Dracocephalum peregrinum L.
- Dracocephalum pinnatum L.
- Dracocephalum polychaetum Bornm.
- Dracocephalum popovii T.V.Egorova & Sipliv.
- Dracocephalum propinquum W.W.Sm.
- Dracocephalum psammophilum C.Y.Wu & W.T.Wang
- Dracocephalum purdomii W.W.Sm.
- Dracocephalum renati Emb.
- Dracocephalum rigidulum Hand.-Mazz.
- Dracocephalum rupestre Hance
- Dracocephalum ruyschiana L. — Змеегалоўнік Руйша[3][2]
- Dracocephalum schischkinii Strizhova
- Dracocephalum scrobiculatum Regel
- Dracocephalum spinulosum Popov
- Dracocephalum stamineum Kar. & Kir.
- Dracocephalum stellerianum Hiltebr.
- Dracocephalum subcapitatum (Kuntze) Lipsky
- Dracocephalum surmandinum Rech.f.
- Dracocephalum taliense Forrest ex W.W.Sm.
- Dracocephalum tanguticum Maxim.
- Dracocephalum thymiflorum L. — Змеегалоўнік чаборакветкавы, ці Змеегалоўнік чабаракветны[3][2]
- Dracocephalum truncatum Y.Z.Sun ex C.Y.Wu
- Dracocephalum velutinum C.Y.Wu & W.T.Wang
- Dracocephalum wallichii Sealy
- Dracocephalum wendelboi Hedge
Гаспадарчае значэнне
[правіць | правіць зыходнік]Лекавыя, тэхнічныя. меданосныя і дэкаратыўныя расліны, выкарыстоўваюць у парфумерыі і харчовай прамысловасці.
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 46. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ а б в г БелЭн 1998.
- ↑ а б в г ЭПБ 1983.
- ↑ Dracocephalum (англ.). The Plant List. Version 1.1. (17 снежня 2013). Праверана 4 жніўня 2016.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Вынаеў Г. У. Змеегало́ўнік // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — С. 95. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).
- Пашына Г. В. Змеегало́ўнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 369. — 522 с. — 10 000 экз.
- Dracocephalum L. — Змееголовник // Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. 262, 266. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.