Перайсці да зместу

Лозі (мова)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Лозі
Саманазва Silozi
Краіны Замбія, Батсвана, Намібія, Зімбабвэ, Ангола
Рэгіёны Паўднёвая Афрыка
Афіцыйны статус  Замбія,  Намібія
Агульная колькасць носьбітаў 1340 тыс. (2017)
Класіфікацыя
Катэгорыя Мовы Афрыкі

Нігера-кангалезская макрасям'я

Бенуэ-кангалезская сям'я
Бантоідная галіна
група банту
Паўднёвыя банту
Пісьменнасць лацінка
Моўныя коды
ДАСТ 7.75–97 лоз
ISO 639-1
ISO 639-2 loz
ISO 639-3 loz
WALS loz
Ethnologue loz
IETF loz
Glottolog lozi1239
Вікіпедыя на гэтай мове

Лозі, або ротсэ (саманазвы: silozi, serotze) — мова групы банту, распаўсюджаная на поўначы Паўднёвай Афрыкі, пераважна ў Замбіі, Батсване, Анголе, Намібія і Зімбабвэ. Родная мова народа лозі.

Мае рэгіянальны афіцыйны характар у Замбіі і Намібіі.

Мова лозі паходзіць ад дыялекта калола старажытнай мовы сесута. Калола заваявалі ў 1845 - 1864 гг. паўднёвы захад сучаснай Замбіі і рэгіён Капрывы. Нават пасля ўзнаўлення дзяржавы лозі ў другой палове XIX ст. яна з'яўлялася прыдворнай гаворкай.

У 1878 - 1885 гг. у дзяржаве лозі былі заснаваны рэлігійныя цэнтры французскіх місіянераў, якія для распаўсюджвання каталіцызму, карысталіся дапамогай хрысціян-басута. Дзякуючы гэтаму адзіная мова пашыралася сярод простых лозі праз сетку касцёлаў і хрысціянскіх школ.

Першыя запісы на мове лозі з'явіліся ў XIX ст. У 1977 г. у Замбіі адбылася стандартызацыя пісьмовай мовы. Сучасны алфавіт лозі складзены на аснове лацінкі, уключае 26 літар.

Кароткі размоўнік

[правіць | правіць зыходнік]
Мова лозі Беларуская мова
Lumela Прывітанне
U zuhile cwang'i? Добрай раніцы
Ki musihali Добры дзень
Lobala ka kozo Добры вечар
Zamaya sesinde Да пабачэння
U mang'i? Як тваё імя?
Libizo laka ki Mikalaj Мяне завуць Мікалай
Ni zwa kwa Belarus Я з Беларусі
Niyitumezi Дзякуй
Ni tuse! Дапамажыце!
Ni ni utwisisi Не разумею
Na ku lata Я цябе кахаю
Zamaya kafoo! Пакінь мяне!
Ki bukai? Колькі гэта каштуе?
Ni twa tala Я галодны
Ki bata mezi Я хачу піць
Ani yitwi Не разумею
Eni ni na ni butata У мяне ёсць праблема