Марыя Канапніцкая

Марыя Канапніцкая
польск.: Maria Konopnicka
Асабістыя звесткі
Псеўданімы	Jan Sawa
Дата нараджэння	23 мая 1842(1842-05-23)[…]
Месца нараджэння	Сувалкі, Аўгустоўская губерня, Царства Польскае, Расійская імперыя[…]
Дата смерці	8 кастрычніка 1910(1910-10-08)[…] (68 гадоў)
Месца смерці	Львоў, Львоўскі павет[d], Каралеўства Галіцыі і Ладамерыі, Цыслейтанія, Аўстра-Венгрыя[…]
Пахаванне	Лычакаўскія могілкі
Грамадзянства	Расійская імперыя
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэтка, пісьменніца, эсэістка, дзіцячая пісьменніца, літаратурная крытык, перакладчыца, children's rights activist, рэдактар
Мова твораў	польская
Подпіс
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

Марыя Канапні́цкая, дзявочае Васілоўская (польск.: Maria Konopnicka; 23 мая 1842, Сувалкі — 8 кастрычніка 1910, Львоў) — польская пісьменніца, паэтэса, перакладчыца; буйнейшы майстар польскай рэалістычнай літаратуры.

Біяграфія

Нарадзілася ў 1842 годзе ў Сувалках, рана страціла бацькоў. У 1850-я гады выхоўвалася ў манастырскім пансіёне ў Варшаве, дзе пасябравала з Эльжбетай Паўлоўскай (Элізай Ажэшка), таксама выхаванкай пансіёна.

У 20 гадоў выйшла замуж за Яраслава Канапніцкага. Сям’я Канапніцкіх была звязаная з паўстаннем 1863 года, баючыся пераследу, Канапніцкія з’ехалі ў Германію і вярнуліся на радзіму ў 1865 годзе пасля аб’яўлення амністыі.

Неаднаразова наведвала Беларусь, перапісвалася з Я. Лучынам.

Памерла ў 1910 годзе ў Львове, пахавана на Лычакаўскіх могілках.

Творчасць

Дэбютавала у друку ў 1870 годзе. Першы цыкл вершаў «У гарах» (1876—78). Вядомасць прынёс цыкл лірыка-эпічных вершаў «Карцінкі» (1879—80). Асноўныя матывы яе творчасці — сялянская нядоля, жыццё гарадской беднаты, любоў да радзімы, вера ў народ, у надыход справядлівасці (зборнікі «Паэзія», т. 1—4, 1881—96; «Лініі і гукі», 1897; «Італія», 1901; «Людзям і часу», 1904). Паэзіі М. Канапніцкай уласцівы дэмакратызм, спалучэнне лірычнасці і публіцыстычнасці, блізкасць да фальклору. У эпічнай паэме «Пан Бальнэр у Бразіліі» (1892—1906, поўнае выд. 1910) праз трагічны лёс польскіх сялян-эмігрантаў паказаны веліч народа, яго патрыятызм. Аўтар зборнікаў апавяданняў «Чатыры навелы» (1888), «Мае знаёмыя» (1890), «На Нарманскім беразе» (1904), апавядання «З узломам» (1892), кнігі «Міцкевіч, яго жыццё і душа» (1899).

Напісала аповесць для дзяцей «Пра гномаў і сіротку Марысю», цыклы народных песняў «З лугоў і палёў», «На жалейцы». Таксама вядомая як публіцыстка і літаратурны крытык.

Грамадская дзейнасць

Актыўна займалася дзейнасцю па абароне правоў жанчын.

Беларускія пераклады

• Дым. — Вільня, 1908;
• Мэндэль Гданскі… — Мн., 1930;
• Пра гномаў і сіротку Марысю. — Мн., 1984;
• Канапніцкая М.: (вершы) / Перакл. Я. Купалы, В. Сёмухі // Роднае слова. — 2002. № 4.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — 604 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).

Спасылкі

• Марыя Канапніцкая на ПрайдзіСвеце
• Канапніцкая Марыя, вершы на Kamunikat.org
• Біяграфія і вершы Марыі Канапніцкай (польск.)
• Марыя Канапніцкая на prajdzisvet.org