Перайсці да зместу

Мікалай Аляксандравіч Прыляжаеў

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Мікалай Аляксандравіч Прыляжаеў
Дата нараджэння 15 (27) верасня 1877
Месца нараджэння
Дата смерці 26 мая 1944(1944-05-26)[1] (66 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Род дзейнасці хімік
Месца працы
Альма-матар
Член у
Узнагароды

Мікалай Аляксандравіч Прыляжа́еў[3] (27 верасня 1877 — 26 мая 1944) — вучоны ў галіне арганічнай хіміі, прафесар (1913), акадэмік Акадэміі навук БССР (1940), член-карэспандэнт Акадэміі навук СССР (1933).

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў вёсцы Копасава[4] Пензенскай губерні (зараз у Мардовіі). У 1895 годзе скончыў духоўную семінарыю[5]. Паступіў на прыродазнаўчае аддзяленне фізіка-матэматычнага факультэта[5] Варшаўскага ўніверсітэта, які скончыў у 1900 годзе. Пачаў працу ў Варшаўскім політэхнічным інстытуце на пасадзе асістэнта на кафедры арганічнай хіміі, з 1908 года — старшы асістэнт[5]. У 1912 годзе абараніў дысертацыю на ступень магістра[5]. З 1913 года працаваў у Варшаўскім універсітэце (прафесар), з 1915 года ў Кіеўскім політэхнічным інстытуце, з 1924 года ў Беларускім дзяржаўным універсітэце, загадчык кафедры арганічнай хіміі ў 1924—1938[6] гадах. У час працы ў Беларускім дзяржаўным універсітэце быў адным са стваральнікаў хімічнага факультэта, яго дэканам[6] і адначасова ў 1931—1933 гадах займаў пасаду дырэктара Інстытута хіміі Акадэміі навук БССР. З 1935 года М. А. Прыляжаеў у Беларускім політэхнічным універсітэце.

Памёр 26 мая 1944 года ў Маскве. Пахаваны на Армянскіх могілках[5].

Навуковая дзейнасць

[правіць | правіць зыходнік]

М. А. Прыляжаеў з’яўляецца аўтарам больш за 50 навуковых прац, у тым ліку 4 манаграфій[5]. Асноўныя працы па хіміі кіслародзмяшчальных арганічных злучэнняў. Распрацаваў спосаб атрымання эпоксізлучэнняў (рэакцыя Прыляжаева).

Сярод апублікаванага:

  • Органические перекиси и их применение для окисления непредельных соединений. — Варшава, 1912.

Узнагароды

[правіць | правіць зыходнік]

У 1912 годзе атрымаў Прэмію імя А. М. Бутлерава за працы па ўздзеянню арганічных гідрапераксідаў на негранічныя злучэнні[5].

Памяць

[правіць | правіць зыходнік]

У 1969 годзе на будынку хімічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта ўстаноўлена мемарыяльная дошка[6].

Зноскі

  1. ↑ Прилежаев Николай Александрович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  2. ↑ http://csl.bas-net.by/anews1.asp?id=65328
  3. ↑ Беларусь 1995.
  4. ↑ М. Прыляжаеў Архівавана 2 снежня 2020. // Нацыянальная бібліятэка Беларусі
  5. ↑ а б в г д е ё Имя в белорусской науке: Прилежаев Николай Александрович (руск.)
  6. ↑ а б в Фотоархив БГУ: Мемориальная доска академику Николаю Прилежаеву Архівавана 1 кастрычніка 2020. (руск.)

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Прыляжаеў Мікалай Аляксандравіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 71. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
  • Прыляжаеў Мікалай Аляксандравіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 603. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
  • Ахрем А. А., Прилежаева Е. Н., Мещеряков А. П. Жизнь и деятельность Николая Александровича Прилежаева // Журнал общей химии, 1951, т. 21, вып. 11.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Мікалай_Аляксандравіч_Прыляжаеў&oldid=4538642"