Статут СНД
| Статут СНД | |
|---|---|
| Тып дагавора | Дагавор аб заснаванні органаў і функцыях Садружнасці Незалежных Дзяржаў і вызначэнні яе складу |
| Дата падпісання | 22 студзеня 1993 |
| Месца падпісання |
.svg){kind=small} Мінск, Беларусь |
| Увайшоў у сілу | 22 студзеня 1994 |
| Бакі | |
| Мовы | дзяржаўныя мовы дзяржаў-удзельніц Садружнасці |
.svg){kind=small}
Статут Садружнасці Незалежных Дзяржаў (Статут СНД; руск.: Устав Содружества Независимых Государств, Устав СНГ) — міжнародны дагавор паміж дзяржавамі, якія ўваходзяць у Садружнасць Незалежных Дзяржаў (СНД).
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Статут быў падпісаны 22 студзеня 1993 года ў Мінску кіраўнікамі дзяржаў Садружнасці Незалежных Дзяржаў (СНД) і пасля здадзены на захоўванне ў ААН.[1] У ім вызначаны мэты, органы і функцыі СНД, а таксама крытэрыі членства. Дамову падпісалі і ратыфікавалі Расія, Беларусь, Арменія, Казахстан, Кыргызстан, Малдова, Таджыкістан і Узбекістан, пазней да яе далучыўся Азербайджан. Грузія таксама далучылася да дагавора ў 1993 годзе, прычым далучэнне ўвайшло ў сілу ў 1994 годзе, але выйшла з яго ў 2008 годзе, а выхад увайшоў у юрыдычную сілу ў 2009 годзе. Украіна і Туркменістан не падпісалі і не далучыліся да дамовы, хоць на момант падпісання дамовы яны лічыліся часткай СНД.
Сяброўства
[правіць | правіць зыходнік]Пагадненне аб Статуце СНД вызначае, якія краіны лічацца членамі СНД. Згодна з артыкулам 7, членамі лічацца толькі краіны, якія ратыфікавалі гэты дагавор. Аднак той жа артыкул вызначае краіны, якія ратыфікавалі Дагавор аб стварэнні СНД і звязаны з ім пратакол, як «дзяржавы-заснавальніцы СНД». Гэта стварыла прававую нявызначанасць, бо Украіна і Туркменістан ратыфікавалі дамову і пратакол і таму лічацца «дзяржавамі-заснавальніцамі СНД». Украіна і Туркменістан ніколі не ратыфікавалі Статут СНД, а таму не маглі лічыцца членамі СНД пасля ўступлення Статута ў сілу. Тым не менш, і Украіна, і Туркменістан працягвалі ўдзельнічаць у СНД, а Туркменістан стаў асацыяваным членам СНД у жніўні 2005 года ў парадку, вызначаным артыкулам 8 Статута.
Украіна
[правіць | правіць зыходнік]Украіна спыніла ўдзел у СНД у 2018 годзе[2], ствараючы нявызначанасць адносна працэдуры, якой трэба было прытрымлівацца, каб спыніць удзел у СНД.[3] Са снежня 2018 года Украіна не з'яўляецца членам СНД і спыніла ў ім удзел. Тым не менш, яна застаецца ўдзельніцай дагавора і адпаведнага пратакола і, згодна са статутам, з'яўляецца «дзяржавай-заснавальніцай СНД», калі ў статут не будуць унесены змены або ануляваны.
Акрамя таго, згодна з Дамовай аб стварэнні СНД і адпаведным пратаколам, а таксама іншымі Алма-Ацінскімі дэкларацыямі 1991 года, Украіна ўваходзіць у СНД. Такім чынам, у той час як Украіна фактычна выйшла з неафіцыйнага ўдзелу ў СНД у яго цяперашняй форме, сакратарыят СНД адзначыў, што не атрымаў афіцыйнага паведамлення ад Украіны аб сваім выхадзе. Такім чынам, сакратарыят СНД (як і паўнамоцны прадстаўнік Расеі ў СНД) лічыць, што Ўкраіна па-ранейшаму застаецца дзяржавай, якая не выйшла з СНД і можа ў ім удзельнічаць. З гэтай мэтай Сакратарыят СНД заявіў, што будзе працягваць запрашаць Украіну да ўдзелу, хоць Украіна не з'яўляецца членам і афіцыйна і фармальна вырашыла спыніць удзел.
Акрамя таго, Статут СНД таксама з'яўляецца дагаворам, які па сутнасці фармалізаваў Садружнасць Незалежных Дзяржаў, паколькі ён азначаў прававую сувязь паміж краінамі, якія падпісалі Алма-Ацінскі пратакол, і пашырыў Садружнасць Незалежных Дзяржаў за кошт прававога ўключэння гэтых дзяржаў. Тым не менш, у той жа час ён фармальна вызначыў Украіну і Туркменістан краінамі-неўдзельніцамі, паколькі гэтыя краіны ніколі не ратыфікавалі гэты дагавор. Тым не менш, гэтыя краіны больш за дзесяць гадоў разглядаліся дзяржавамі-членамі СНД як роўныя ў кантэксце СНД, запрашаліся да ўдзелу, што прывяло да іх неафіцыйнага тэрміна «дзяржавы-ўдзельніцы». Варта адзначыць, што ні Украіна, ні Туркменістан ніколі не прымянялі Статутную дамову СНД, нават часова, маючы права ўдзельнічаць у СНД пасля 1993 года. Ім таксама дазволілі ўдзельнічаць у працы органаў СНД, такіх як Міжпарламенцкая асамблея.
Грузія
[правіць | правіць зыходнік]Грузія выйшла са Статута СНД[4] і ўсіх іншых дагавораў, звязаных з СНД, такіх як Дамова аб стварэнні СНД і адпаведны пратакол 18 жніўня 2008 года. Гэта рашэнне ўступіла ў сілу, згодна са Статутам, 12 жніўня 2009 года.
3 лютага 2006 года Грузія выйшла са складу міністраў абароны СНД, бо сяброўства ў гэтай групе было несумяшчальна з удзелам у НАТА.
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]- Уступленне Грузіі ў Еўрапейскі Саюз
- Уступленне Малдовы ў Еўрапейскі Саюз
- Уступленне Украіны ў Еўрапейскі Саюз
Зноскі
- ↑ Charr (PDF). treaties.un.org (2 кастрычніка 1993).
- ↑ President: We will carefully review all the international treaties concluded in the framework of the CIS, and we will withdraw from those in which we find even the slightest mismatch with national interests — Official website of the President of Ukraine.
- ↑ Ukraine Announces Plans To Quit CIS, Terminate Parts Of Russia Friendship Treaty.
- ↑ "Georgia Finalizes Withdrawal From CIS". August 18, 2009. Праверана 23 December 2018.
